تحمل سرما یا آلودگی هوا ،کدامیک؟ انتخاب کنید

به گزارش سیناپرس، این روزها هوای بسیاری از کلانشهرها به ویژه پایتخت، آلوده تر از همیشه به نظر می رسد، آلودگی هوا در تهران به حدی بود که در مدت زمان اخیر، چندین بار مدارس و مراکز آموزشی تعطیل یا غیر حضوری گردید و اعلامیه هشدار صادر شد. اما کارشناسان انگشت اتهام را به سمت یک مضنون قدیمی نشانه رفته اند؛ نیروگاه های تولید برق!

به گفته پرویز محمدنژاد قاضی رئیس کمیته نیرو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، به دلیل کمبود گاز در فصل سرما، حداقل دو سوم سوخت گازی نیروگاه ها با سوخت هایی همچون مازوت، جایگزین شده است، دادستان کل کشور نیز به خبرنگاران اعلام کرد: پلمپ مخازن سوخت به دلیل شرایط گازی برداشته شده و ناچاراً بین بد و بدتر ، گزینه بد انتخاب شده است.

همچنین به دلیل عدم سرمایه گذاری در پارس جنوبی، کشور در روزهایی که برودت هوا بالا است با کمبود منابع گازی رو به رو می شود، در راستای جبران کمبود و برای پرهیز از قطع گاز مشترکان خانگی، گاز نیروگاه ها با سوخت‌های مانند مازوت و گازوئیل جایگزین می شود. سوخت هایی که بسیار آلاینده هستند و به موضوع گفتگوی محاوره شهروندان بدل شده اند. در این بین مدت ها است که کارشناسانی همچون مالک نیاسری عضو کمیسیون انرژی مجلس از فرسوده بودن نیروگاه های تولید برق و ضرورت تغییر اساسی فناوری برای برون رفت از این بحران، سخن می گویند.

در این راستا برای روشن شدن بیشتر ابعاد موضوع و وضعیت سرمایه گذاری و فناوری در صنعت نیروگاهی کشور، با پرویز غیاث الدین دبیر سندیکای  صنعت برق کشور گفتگو کردیم.

در برنامه ششم مقرر شد 25 هزار مگاوات ظرفیت جدید به صنعت برق کشور اضافه شود، چه میزان از این هدف‌گذاری محقق شده است، دلایل چه بود؟

متاسفانه علی‌رغم هدف‌گذاری‌ها، کلنگ احداث هیچ نیروگاهی در برنامه ششم زده نشد. تا جایی که ما در این سندیکا مطلع هستیم تمام نیروگاه‌های احداث‌شده تنها مربوط به برنامه چهارم و پنجم بودند، همچنین در برخی نیروگاه‌های گازی که مقرر شده بود به سیکل ترکیبی تبدیل شوند، واحد بخار آنها راه‌اندازی شد.

به نظر شما با توجه به در دسترس نبودن فاینانس خارجی، چگونه می‌توان با استفاده از منابع داخلی، سرمایه مورد نظر را تامین کرد؟

این یک واقعیت است که سرمایه‌گذار سرمایه خود را به پروژه‌هایی تزریق می‌کند که از بازگشت سرمایه به همراه سود مورد نظر اطمینان حاصل کند. زمانی هم که سرمایه‌گذار انتخاب‌های زیادی دارد، به سراغ گزینه‌هایی خواهد رفت که از ریسک کمتر، برگشت سرمایه سریع‌تر و سود بالاتری برخوردار باشد. در حال حاضر نیز متاسفانه، بعید به نظر می‌رسد که احداث نیروگاه در ایران در سبد سرمایه‌گذاری هیچ بانکی قرار داشته باشد،زیرا احداث نیروگاه نیازمند ارقام هنگفتی است. در نتیجه تنها گزینه در دسترس داخلی برای ساخت نیروگاه صندوق توسعه ملی است.

از سوی دیگر منابع صندوق توسعه ملی نیز به شکل ارز خارجی پرداخت می‌شود، طبعاً چون منابع را به شکل یورو و دلار پرداخت می‌کنند، خواهان آن هستند که موقع برگشت سرمایه هم یورو و دلار دریافت کنند. در نتیجه هیچ سرمایه‌گذاری جرات نمی‌کند در این اقتصاد متزلزل که به عنوان مثال در عرض یک روز قیمت ارز 2000 تومان افزایش می‌یابد، یورو دریافت و صرف ساخت نیروگاه کند. نکته جالب این است که اگر سرمایه‌گذار بخش خصوصی نیروگاهی را با این زحمت و مشکلات احداث کند، تقریباً اختیار هیچ کدام از بخش‌های نیروگاه را نخواهد داشت! به عنوان مثال او حق خاموش کردن نیروگاه یا کم و زیاد کردن ظرفیت تولید را ندارد. برق را نیز فقط می‌تواند به شبکه توزیع رسمی نیرو تحویل دهد، قیمت را هم وزارت نیرو برای او تعیین می‌کند. از دیگر سو این سرمایه‌گذار برای دریافت مطالباتش گاه باید تا 30 ماه انتظار بکشد و تاخیر در تادیه مطالبات در این صنعت بسیار طولانی است. این در حالی است که در بازار فعلی ایران، هیچ فروشنده‌ای حاضر به فروش نسیه کالا و خدماتش نیست و در برخی موارد پول را هم پیشا‌پیش دریافت و زمان تحویل را نیز خود تعیین می‌کنند. اما فروش برق دقیقاً معکوس قوانین فعلی بازار است. در حال حاضر اگر گاز به کارخانه‌های تولید سیمان یا فولاد تحویل نشود، آنها با افزایش قیمت این مشکلات را جبران می‌کنند، اما  صنعت برق از چنین حقی برخوردار نیست. کدام سرمایه‌گذاری حاضر است جذب چنین مسیر ناهمواری شود. طبیعتاً دولت باید مسیر را برای سرمایه‌گذاری هموار سازد تا صنعت برق هم بتواند سرمایه جذب کند. در حال حاضر خود صندوق توسعه ملی نیز حاضر به پرداخت تسهیلات به نیروگاه‌ها نیست.

وزیر پیشین نیرو گفته بود، نوسازی نیروگاه‌های قدیمی برای افزایش راندمان یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام اساسی است، تحلیل تان چیست؟

این صحبت بسیار درستی است، اما باید پرسید ایشان و دیگر مسوولان در این زمینه چه اقدامی انجام داده‌اند؟ ما در حال حاضر نیروگاه‌هایی داریم که راندمان و بهره‌وری آنها تنها 20 درصد است. یعنی سوختی که مصرف می‌کنند تنها 20 درصد به انرژی الکتریکی تبدیل می‌شود و 80 درصد به آلودگی هوا و اتلاف انرژی مبدل می‌شود. باید نیروگاه‌های قدیمی و فرسوده کشور را بازنشسته و فن‌اوری روز دنیا را جایگزین کرد که از بهره‌وری60 درصدی برخوردار هستند. نیروگاه‌های فرسوده قدیمی مصرف آب بسیار بالایی هم دارند، اما فناوری‌های جدید در این زمینه توانسته‌اند مصرف آب را به شکلی محسوس کاهش دهند.

چرا همه کارشناسان از فرسودگی نیروگاه‌های کشور و بهره‌وری اندک آنها سخن می‌گویند؟ کشور ما از نظر نیروگاهی از چه فناوری در حال حاضر استفاده می‌کند و برای بهبود وضع به چه فناوری نیاز داریم؟ آیا می‌توان این فناوری را در داخل تامین کرد؟

عمر بسیاری از نیروگاه های ما بالای 40 سال بوده، در حالی که عمر مفید آنها تنها 25 تا 30 سال بوده است. همان‌طور که خودروی فرسوده هزینه تعمیرات بالایی دارد، نیروگاه‌‎های فرسوده ما نیز همین وضعیت را دارند، ضمن آن که هزینه راهبری بسیار بالایی دارند، هزینه نیروی انسانی و سوخت آنها نیز غیر منطقی و بالا است.خوشبختانه فناوری احداث نیروگاه‌های جدید در کشور ما وجود دارد، شرکت مپنا از جمله 6 نیروگاه بزرگ دنیاست  و نیازی به واردات فناوری از خارج از کشور نیستیم.

آیا وزارت نیرو از اورهال نیروگاه‌ها حمایت می کند؟ آیا شرکت‌های ایرانی توان فنی لازم برای اورهال را دارند؟ در کشور ما چند نیروگاه سیکل ترکیبی وجود دارد؟ آیا باید این نوع نیروگاه‌ها را گسترش داد؟

وزارت نیرو ناچار است از اورهال حمایت کند، برای آن که اگر نیروگاه اورهال نشود عملاً نمی‌تواند در مدار قرار گیرد، خصوصاً در پیک مصرف لازم است که همه نیروگاه‌ها با حداکثر توان در خدمت بخش مصرف باشند،  شرکت‌های ایرانی در بخش خصوصی در تعمیرات بسیار توانمند هستند. پیش از این زمانی که نیروگاه‌ها غالباً دولتی بودند، تعمیرات، ماه‌ها زمان می برد، اما در حال حاضر شرکت‌های خصوصی با حداکثر توان و در کمترین زمان این کار را به سرانجام می‌رسانند. در واقع زمان اورهال به یک‌پنجم و حتی یک‌ششم کاهش یافته است، چون در بخش خصوصی اگر نیروگاه یک روز هم خارج از مدار باشد، یک زیان و عدم‌النفعی متوجه شرکت خصوصی می‌شود، در حالی که مدیر دولتی چنین دغدغه‌ای ندارد.

در نیروگاه‌های سیکل ترکیبی زمانی که بخش بخار وارد مدار می‌شود، هیچ سوخت اضافه‌ای استفاده نمی‌شود و پسماند حرارتی نیروگاه گازی را از طریق بویلر به بخار تبدیل و بخار نیز فرایند تولید انرژی را کامل می‌کند، به همین خاطر نیروگاه‌های سیکل ترکیبی بسیار به‌صرفه هستند و وجود آنها برای کشور ما بی‌نهایت ضروری است. نیروگاه‌های سیکل ترکیبی ظرفیت قابل ملاحظه‌ای به توان برقی کشور اضافه می‌کنند، بدون آن که نیاز به مصرف سوخت بیشتر باشد، قوانین حمایتی خوبی هم در این زمینه داریم که البته باز متاسفانه اجرا نشده یا بسیار بد اجرا شده است و ما در سندیکا در تلاش هستیم تا این مهم به شکل بهتری در کشور محقق شود.

گفتگو:هیرش سعیدیان

No tags for this post.