روسیه و مقابله با سپر دفاع موشکی ناتو در اروپا
این روزها و با ادامه دار شدن جنگ میان روسیه و اوکراین، نگاه های مردم جهان به این منطقه از دنیا بیشتر شده است. محققان کشور در یک مطالعه پژوهشی، واکنش کشور روسیه به سپر دفاع موشکی امریکا و ناتو را مورد بررسی قرار داده اند.
دولت‌ها پیوسته ساز و برگ های نظامی خود را نوسازی می کنند. این اقدام، تنها پاسخی به تهدیدهای نظامی آشکار نیست، بلکه حتی پتانسیل تهدید نیز رهبران کشورها را به نوسازی ساز و برگ های نظامی و بیشینه سازی امنیت کشور برمی‌انگیزد. به همین دلیل حتی کشورهایی مثل اروپا و آمریکای شمالی که در مناطق امن قرار دارند نیز جنگ افزارهای خود را مرتبا نوسازی می کنند. گاهی فرآیند نوسازی به حدی منظم و قاعده مند است که همچون برنامه ای راهبردی تجلی می کند. در این صورت توانایی‌های نظامی در حوزه مربوطه به طور چشمگیری ارتقا می یابد. همان طور که ذکر شد سیل های تهدید نیز موجب اتخاذ برنامه نوسازی نظامی می شوند.
بنا بر گفته های متخصصان، طی دو دهه اخیر، ارتش روسیه برخی ساز و برگ های خود را نوسازی کرد که از مهم ترین آن ها، ادوات انتقال کلاهک‌های هسته‌ای بود. در چارچوب این راهبرد، برخی موشک های قدیمی به کنار گذاشته شدند و به جای آن ها جنگ افزارهای جدید به خدمت گرفته شدند. این گونه سلاح‌ها شامل موشک های جدید قاره پیمای زمین پایه یعنی پرتاب شونده از زمین یا دریا پایه با قابلیت پرتاب از دریا هستند. افزون بر آن، ارتش روسیه از سال ها پیش پژوهش های خود را برای تولید جنگ افزارهای جدید انتقال از جمله موشک‌های کروز و هایپرسونیک و همچنین زیردریایی های بی سرنشین آغاز کرده بود که پیشتر در ساختار دفاعی این کشور جایگاه چندانی نداشتند.
محققانی از دانشگاه تهران در پژوهشی که در راستای وضعیت نظامی کشور روسیه انجام داده اند، واکنش این کشور را به سپر دفاع موشکی امریکا و ناتو بررسی کرده اند.
در این تحقیق، از روش تحلیل کیفی اسناد دولتی مانند راهبرد امنیت ملی و بیانات مقامات عالی‌رتبه روسیه، افزون‌بر بررسی دیدگاه‌های نظریه‌پردازان و کارشناسان داخلی و خارجی استفاده شده است.
بر اساس نتایج این تحقیق، اقدام غرب در استقرار سامانه‌های دفاع موشکی از دید رهبران روسیه تهدیدی وجودی تلقی می‌شود و در نتیجه مهم‌ترین ابزار مؤثر مسکو در برابر تهدیدهای راهبردی غرب، اجرای برنامه نوسازی نظامی با هدف افزایش توانایی حمل و پرتاب کلاهک‌های اتمی برای بازدارندگی و نیز حفظ توانایی تلافی برای پاسخ به حمله اتمی غرب بوده است.
به گفته اکبر ولی زاده، استادیار و پژوهشگر گروه مطالعات منطقه‌ای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و همکارش، نوآوری نظامی روسیه، دربرگیرنده تولید موشک‌هایی است که سپرهای دفاع موشکی امریکا و ناتو قادر به رهگیری و انهدام آن ها نباشند. استقرار این سامانه‌های تهاجمی بر توانایی بازدارندگی و دفاعی روسیه در برابر غرب افزوده است.
آنها می افزایند: رهبران روسیه استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا و ناتو را به عنوان پتانسیل تهدید می نگرند، زیرا این سامانه می تواند توانایی تلافی اتمی روسیه را بی اثر کند و بدین سان قدرت اتمی روسیه در برابر تهدیدهای برآمده از غرب این کشور کارآمد نخواهد بود.
بر این اساس، با عنایت به پذیرفته نشدن پیشنهادهای مقامات روسی و حتی ارائه نکردن تضمین از سوی مقامات غربی، دیگر جای تردید برای رهبران روسیه باقی نماند که هدف اصلی سپر دفاع موشکی غرب روسیه و بی اثر کردن توان تلافی آن است.
ولی زاده و همکارش معتقدند: با وجود ظاهر دفاعی سپر دفاع موشکی، تاثیر آن بر راهبردهای تهاجمی غرب و پیامدهای آن برای روسیه آشکار است. از این‌رو ارتش روسیه نوآوری هایی را در نظر گرفت تا بتواند توانایی تلافی اتمی خود در برابر غرب را حفظ کند.
آن ها بر اساس یافته های خود که در فصلنامه سیاست وابسته به دانشگاه تهران منتشر کرده اند، می گویند: مهم ترین واکنش ها در این خصوص، تلاش برای بی اثر کردن سپر های نامبرده از راه به کارگیری ابزارهای انتقال جدید بود. این جنگ افزارها سرعت زیادی دارند و قادر به تغییر مسیر حرکت هستند و می‌توانند از سپر دفاع موشکی آمریکا عبور کنند.
در این تحقیق و در انتهای بحث های انجام شده آمده است: روسیه با به کارگیری این جنگ افزارها، پرستیژ بین‌المللی خود را به عنوان یکی از دو کانون اتمی جهان که قادر به نابودی کامل آمریکا و غرب بوده، حفظ کرده است.
گزارش:محمدرضا دلفیه
No tags for this post.
