واحدهای پژوهشی وزارتخانه ها جایگزین دانشگاه ها شده اند

دکتر سعید حبیبا در گفتگو با خبرنگار سیناپرس، با اشاره به تصویب اختصاص یک درصد از بودجه دستگاه های دولتی به امر پژوهش، اظهار کرد: به یقین اختصاص این رقم ها از بودجه دستگاه های دولتی به پژوهش کافی نیست اما می بایست شرایط اقتصادی کشور را هم در نظر گرفت. همین که مسوولان به فکر افتادند که یک درصد از بودجه دستگاه های دولتی را به پژوهش اختصاص دهند، اقدامی مثبت است. اگر بتوانیم همین یک درصد را هم وارد پژوهش کنیم، اتفاقات خوبی خواهد افتاد.

استاد حقوق دانشگاه تهران افزود: یکی از مشکلاتی که در بحث پژوهش داریم این است که تمام دستگاه های اجرایی کشور آمده اند و برای خود یک واحد پژوهشی درست کردند و این بودجه ها را آنجا هزینه می کنند. بنابراین چیزی از این بودجه نصیب دانشگاه ها نمی شود. در اکثر کشورهای دنیا اگر اتفاقی افتاده است، در دانشگاه ها بوده است.

وی تاکید کرد: به نظر می رسد قانونگذار باید تصریح می کرد که این یک درصد از بودجه دستگاه های دولتی در بخش پژوهش دانشگاه ها هزینه شود.

حبیبا با بیان اینکه من به شدت مخالف ایجاد واحد پژوهشی در دستگاه های اجرایی هستم، گفت: ایجاد واحدهای پژوهشی در وزارتخانه ها و دستگاه های مختلف باعث شده که نیازهای این دستگاه ها به دانشگاه ها ارجاع نشود و خود این واحدهای پژوهشی هم از عهده کار بر نمی آیند. به هرحال دانشگاه یک نهاد پویا است و دانشجویان جوان و خوشفکر مدام در این سیستم می چرخند و پس از 3-4 سال افراد دیگری می آیند. اما در این مراکز پژوهشی همان افراد تا آخر هستند. با در نظر گرفتن این موضوع متوجه می شوید که چه اتفاقا خوب و مبارکی در دانشگاه ها می افتد.

وی تصریح کرد: دانشجویان نخبه ای که در دانشگاه ها مشغول تحصیل هستند و هرسال هم از طریق سیستم کنکور، وارد دانشگاه ها می شوند، می توانند تحولات بسیار خوبی را به وجود آورند. اما ایجاد واحدهای پژوهشی در دستگاه های اجرایی باعث کنار گذاشتن دانشگاه ها شده است.

بنیانگذار رشته مالکیت فکری در دانشکده حقوق دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: یک زمان در این کشور تعداد دانشگاه ها کم بود و شاید ایجاد این واحدهای پژوهشی، نیازها را برطرف می کرد اما الان در هر نقطه ای که بروید دانشگاه است و این دانشگاه ها که صرفا به آموزش نمی پردازند. در دانشگاه، آموزش، پژوهش و فناوری در کنار هم معنا می یابد. اینها زنجیره ای است که اگر قطع شوند، دانشجویانی که از این دانشگاه ها بیرون می آیند نمی توانند چندان مفید و موثر باشند.

ایجاد واحدهای پژوهشی در وزارتخانه ها و دستگاه های مختلف باعث شده که نیازهای این دستگاه ها به دانشگاه ها ارجاع نشود و خود این واحدهای پژوهشی هم از عهده کار بر نمی آیند

حبیبا در پاسخ به این پرسش که چقدر از مشکلات پژوهشی کشور را ناشی از کمبود بودجه پژوهش می دانید؟ گفت: بخش عمده ای از مشکل به همین بودجه های پژوهشی باز می گردد. الان بودجه دانشگاه ها کفاف هزینه های جاری را هم نمی کند چه برسد به هزینه پژوهش. در حال حاضر برای انجام یک آزمایش در عرصه نانوتکنولوژی، نیاز به موادی دارید که یک گرم آن 10هزار دلار است. وقتی چنین بودجه هایی وجود نداشته باشد یا باید تئوری کار کرد و یا پژوهشی انجام داد که کاربردی ندارد. بنابراین بودجه های پژوهشی می تواند در آینده کشور تاثیرگذار باشد.

وی افزود: اتفاقات خوبی هم که گهگاه در کشور افتاده مثلا در بحث نانوتکنولوژی یا سلول های بنیادی، در اثر این بوده که ما آمدیم ستادی با نام نانو یا موسسه ای برای سلول های بنیادی ایجاد کردیم و در آنجا پول ریختیم. طبیعی است که یک مرتبه در نانو و سلول های بنیادی رشد می کنیم. من یقین دارم که اگر این بودجه ها در دانشگاه های کشور هزینه شود، اتفاقات مثبتی خواهد افتاد.

استاد حقوق دانشگاه تهران با اشاره به لزوم استفاده بهینه از بودجه های پژوهشی، اظهار کرد: الان در دنیا هم به این صورت نیست که بیایند در همه زمینه های علم و فناوری سرمایه گذاری کنند. کشورها می آیند در سیاستگذاری های علم و فناوری خود، مزیت هایی را تعریف می کنند. مثلا هندوستان در سال 1995 گفت ما باید در 3 زمینه حرف اول را بزنیم؛ نرم افزار، اختر فیزیک و اتم. اینها توانستند به این هدف برسند. یا کشور تایوان در 5 زمینه سرمایه گذاری کرده است. این اتفاق باید در کشور ما هم بیفتد و بر اساس مزیت های کشور، شروع به سرمایه گذاری کنیم. مثلا چون ایران منابع سرشار نفت و گاز دارد، یکی از این مزیت ها برای سرمایه گذاری می تواند نفت و گاز و انرژی باشد. اما اگر بخواهیم در همه حوزه ها ورود پیدا کنیم، پولمان هدر خواهد رفت و به آن چیزی که باید برسیم، دست نخواهیم یافت.

 

گفتگو: سید احمد طبایی

No tags for this post.