تجربیات پژوهشی دیگر کشورها را ایرانیزه کنیم

دکتر فرهاد گلستانی فرد در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس با بیان اینکه استراتژی پژوهشی کشور ما از ابتدا درست تعریف نشده است، اظهار کرد: یک زمان، گروهی به خارج رفتند و مراکز تحقیق و توسعه صنعتی را دیدند و آمدند و گفتند اگر صنایع، مراکز تحقیق و توسعه داشته باشند، اوضاع خوب می شود. این افراد فکر می کردند با تاسیس این مراکز بدون همکاری دانشگاه ها، می توان به توفیقاتی دست یافت در حالی که این نظریه موفق نبوده است. یک گروه دیگر هم رفتند و گفتند اگر شرکت های دانش بنیان شکل بگیرد، وضعیت ما خوب خواهد شد اما واقعیت آن است که این طرح ها همه خارجی است و می بایست ایرانیزه شود.

مدیر دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم افزود: ایرانیزه شدن طرح های خارجی نیازمند وجود تیم ها و گروه های قوی است که بررسی کنند و ببینند با شرایط و امکانات کشور ما چه فرمولی کارساز خواهد بود. البته 60 تا 70 درصد می توان از تجربیات دیگر کشورها بهره برد اما 30 -40 درصد دیگر را باید ایرانیزه کرد. متاسفانه کارهایی که تا به حال صورت گرفته، عینا اجرای طرح های خارجی بوده اما به نظر من، طرحی را که با شرایط کشور مناسب باشد، هنوز پیدا نکرده ایم.

وی در پاسخ به این پرسش که پیشنهاد شما برای گسترش پژوهش های کاربردی در کشور چیست؟ گفت: پیشنهاد من آن است که بر خلاف وضع فعلی، استادان دانشگاه موظف باشند حداقل 50 درصد پروژه های کارشناسی ارشد و دکترای خود را با استفاده از گرنتی که از صنعت می گیرند، اجرا کنند. در حال حاضر هر استاد می تواند تعداد زیادی دانشجو بگیرد و بر حسب علایق به پژوهش بپردازند. در حالی که این اشتباه است. در دنیا تمام پروژه های ارشد و دکترا بایستی بر اساس گرنت یا پولی که از صنعت آمده، اجرا شود.

گلستانی فرد ادامه داد: اگر این اتفاق در کشور ما بیفتد، استادان دانشگاه به صنعت نزدیکتر می شوند. از طرف دیگر ما مجبور می شویم برای پاسخگویی به دانشجویان، صنعت را وادار کنیم که پروژه هایی برای دانشگاه تعریف کند. این کار یک اقدام ابتدایی و البته شدنی است.

وی خاطرنشان کرد: در مرحله بعد می بایست مراکز پژوهشی که دانشجو می گیرند و کار نادرستی هم هست، از دانشجو گرفتن پرهیز کنند و با کمک دانشگاه ها، پروژه های صنعتی و فناورانه را مد نظر قرار بدهند. اما در حال حاضر این مراکز درگیر آموزش دانشجو شده اند که به هیچ وجه قابل قبول نیست.

دولت، دستگاه ها را مکلف به تخصیص یک درصد از بودجه خود به امر پژوهش نکرده بلکه گفته که می توانند چنین بودجه ای را اختصاص دهند. من نگرانم در شرایط حاضر که صنعت ضعیف است، نتواند چنین هدفی را محقق کند. بنابراین خیلی امیدوار نیستم که در سال 95 شاهد جهشی در امر پژوهش باشیم

مدیر دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم با اشاره به مصوبه دولت برای پرداخت یک درصد از بودجه دستگاه های دولتی به امر پژوهش، تصریح کرد: دولت، دستگاه ها را مکلف به تخصیص یک درصد از بودجه خود به امر پژوهش نکرده بلکه گفته که می توانند چنین بودجه ای را اختصاص دهند. من نگرانم در شرایط حاضر که صنعت ضعیف است، نتواند چنین هدفی را محقق کند. بنابراین خیلی امیدوار نیستم که در سال 95 شاهد جهشی در امر پژوهش باشیم. اما دانشگاه ها می توانند با توجه به نکته ای که پیشتر اشاره کردم، دولت و صنایع را به واگذاری پروژه های پژوهشی ترغیب کنند. به نظر من، این کار کم خرج تری است تا اینکه صنایع را به کاری مجبور کنیم که بخواهند به هزار ترفند از زیر بار آن شانه خالی کنند.

گستانی فرد در ادامه اظهار کرد: در حال حاضر می بایست دولت با افزایش GDP خود، به رونق پژوهش کند. الان سهم پژوهش از GDP حدود 0.5 درصد است که بایستی حداقل به یک درصد برسد. واقعا اختصاص یک درصد از GDP برای کشور ما امکانپذیر است. دولت، اول از همه باید این یک درصد را محقق کند بعد از صنایع انتظار داشته باشد که به پژوهش کمک کنند.

وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا این امکان پیش بینی شده که بتوانیم از سرمایه گذاری خارجی برای توسعه بخش پژوهش استفاده کنیم؟ گفت: نه متاسفانه! این هم یکی از مشکلات ما است که به دلیل ارتباطات ضعیف دانشگاه ها امکانپذیر نشده است. در سال های گذشته به استادان و دانشگاهیان برای حضور در سمینارها و محافل علمی خارجی کمک نکرده ایم. اما باور کنید کشورهای ضعیف تر از ما مثل پاکستان و بنگلادش، از منابع خارجی، خیلی بیشتر استفاده می کنند. ما زمانی که پول زیادی در اختیار داشتیم، خود را بی نیاز از ارتباطات خارجی می دانستیم و حالا که به فکر افتادیم باید بدانیم، ارتباطات خارجی ظرف یکسال و دوسال ایجاد نمی شود و شاید به 10 سال زمان نیاز دارد.

 

گفتگو: سید احمد طبایی 

No tags for this post.