تعیین اصالت ارقام زیتون با آزمایش DNA
زیتون یکی از مهم ترین گیاهان مورد استفاده بشر است که بومی مناطقی چون آسیای میانه، بین النهرین، سوریه و ایران می باشد. بر اساس گزارش فائو -سازمان خوار و بار جهانی- کشور اسپانیا مهم ترین تولیدکننده این محصول در جهان بوده و ایران با تولیدی معادل 40 هزار تن در سال، از کشورهایی است که در تولید جهانی این محصول باارزش نقش دارد. در حال حاضر، باغ های اقتصادی زیتون در بسیاری از نقاط کشور از جمله استان های قزوین، گیلان، زنجان، گلستان، فارس و کرمانشاه وجود دارند.
در رابطه به احداث نهالستان ها و باغ های زیتون، مشکل مهمی که اغلب باغداران با آن مواجه هستند، نامشخص بودن اصالت ژنتیکی ارقام کشت شده می باشد، چراکه شناسایی ارقام باغی در سال های اولیه رشد و تا زمانی که درختان به بار ننشسته اند، امری بسیار دشوار است. بارها دیده شده باغداران چندین سال از وقت و مقادیر فراوانی از سرمایه خود را برای کشت یک رقم خاص صرف می کنند، ولی بعدا مشخص می شود که رقم کشت شده، رقم مورد نظر باغدار نبوده و به همین دلیل خسارات جبران ناپذیری به آن ها وارد می شود.
در رابطه به احداث نهالستان ها و باغ های زیتون، مشکل مهمی که اغلب باغداران با آن مواجه هستند، نامشخص بودن اصالت ژنتیکی ارقام کشت شده می باشد، چراکه شناسایی ارقام باغی در سال های اولیه رشد و تا زمانی که درختان به بار ننشسته اند، امری بسیار دشوار است.
در این راستا پژوهشگرانی از پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال کرج، دانشگاه تربیت مدرس، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج و معاونت تولیدات گیاهی وزارت جهاد کشاورزی، مطالعه ای را با هدف شناسایی مولکولی و ژنتیکی ارقام مختلف زیتون انجام داده و از این طریق گام موثری برای تشخیص اصالت نهال های این گیاه ارزشمند برداشته اند.
برای انجام این مطالعه، محققین 63 نمونه از سربرگ های جوان درختان زیتون تهیه شده از نقاط مختلف کشور را جمع آوری نموده و با استفاده از روش های آزمایشگاهی خاص، DNA آن ها را استخراج نمودند. سپس با به کارگیری نشانگرهای مولکولی موسوم به SSR اقدام به تعیین خویشاوندی های بین این نمونه ها و همچنین بررسی ژنتیکی منشا و اصالت آن ها نمودند و میزان کارایی این روش را نیز مورد ارزیابی قرار دادند.
نتایج تحقیق نشان می دهد از میان 22 نشانگر مولکولی به کاررفته، 10 عدد از آن ها دارای قابلیت مناسب و بالایی در شناسایی ارقام هستند.
در این پژوهش اکثر درختان مادری ارقام مختلف با استفاده از نشانگرهای مولکولی SSR به خوبی در گروه های مجزا طبقه بندی شدند و بدین ترتیب با مشخص شدن کلیدهای شناسایی مولکولی ارقام مورد مطالعه، امکان تشخیص این ارقام و تایید اصالت ژنتیکی آن ها میسر گردیده است.
نتایج این پژوهش به صورت مقاله ای علمی پژوهشی در نشریه «پژوهش های تولید گیاهی» وابسته به دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان به چاپ رسیده است.
نویسنده: محمدرضا دلفیه
با اقتباس از: مردی، م. و همکاران. 1395. کاربرد نشانگرهای ریزماهواره جهت شناسایی و ثبت ارقام زیتون. پژوهش های تولید گیاهی، 23(1): 20-1.
No tags for this post.
