افزایش حضور زنان در حوزه علم

برنارد مونیه (Bernard Meunier)، زیست شناس برجسته، رئیس سابق مرکز ملی تحقیقات علمی (CNRS) فرانسه و رئیس آکادمی علوم این کشور در این گفتگو، وضعیت گذشته، فعلی و آینده زنان در حوزه علم را تشریح می کند.

استدلال های علمی از خطوط جنسیتی پیروی نمی کنند

هیچ تفاوتی در رویکردهای علمی که توسط محققان زن و مرد اتخاذ شده است، وجود ندارد؛ تنها در برخی حوزه ها مانند زیست شناسی و شیمی، حضور زنان پررنگ تر است. اما این تصور که زنان از سایر حوزه ها دور بمانند، یک باور غیرمنطقی است.

پروفسور مونیه به رشته ریاضی و مریم رضاخانی، دانشمند ایرانی اشاره می کند که به عنوان نخستین زن در جهان موفق به دریافت مدال ارزشمند فیلدز (Fields Medal) در دو سال قبل شد.

تبعیض جنسیتی در علم

رئیس آکادمی علوم فرانسه با تأکید بر این نکته که تاکنون با تبعیض جنسیتی در علم مواجه نشده است، عنوان می کند: من شاید خوش شانس بودم که به عنوان یک محقق جوان، در یک محیط علمی باز رشد کردم.

آنچه بیش از همه در حوزه علم حائز اهمیت است، تعالی علم است و این موضوع، یک مفهوم جدید نیست. نیم قرن قبل، ژاکلین فیسینی استاد شیمی دانشگاه سوربون بود و در جایگاهی قرار داشت که آرزوی بسیاری از مردان بود!

مونیه از برخورد یکسان با زنان و مردان به ویژه در تیم خود در مرکز ملی تحقیقات علمی (CNRS) یاد کرده و خاطر نشان می کند: تا به حال هیچکس از جنسیت به عنوان یک استدلال به نفع یا علیه کسی در حضور من استفاده نکرده است.

رئیس آکادمی علوم فرانسه، عدم تعادل عددی در برخی حوزه ها را ناشی از وجود برخی سدها عنوان می کند: دانشمندان اغلب 60 ساعت در هفته مشغول کار در آزمایشگاه های خود هستند که این مسأله شاید برای زنان جوان چندان خوشایند نباشد. تصویر ایجاد شده از رشته های تحقیقاتی می تواند بر حضور زنان تأثیر بگذارد.

توجه ویژه به زنان پیشرو در حوزه علم

پروفسور مونیه بر این باور است که انتخاب های زندگی هرگز سیاه و سفید نیستند. وی با اشاره به اثر پروانه ای* تأکید می کند که "چیزهای کوچک می توانند منجر به اتفاقات بزرگ شوند".

بالا بردن شخصیت و ویژگی های زنان پیشرو در حوزه علم می تواند به بسیاری از زنان جوان در انتخاب های دشوار حرفه ای کمک کند.

مونیه با اشاره به بدهی علم به ماری کوری عنوان می کند: قطعا یکی از دلایلی اصلی علاقه مندی زنان و مردان به این رشته (شیمی)، چهره نمادین ماری کوری است. وی از ماری کوری به عنوان دانشمند زن معادل انیشتین یاد می کند.

حمایت از زنان فعال در حوزه علم

آکادمی علوم زمانی بدنبال اجرای نظام سهمیه بندی بود و زنان عضو آکادمی، مخالف جدی این روش بودند. پروفسور مونیه خاطر نشان می کند: انتخاب نباید براساس ملاحظات ثانویه باشد، بلکه باید برتری علمی در نظر گرفته شود.

در آکادمی علوم فرانسه بدنبال با استعدادترین محققان هستیم که بتوانند راه درمانی برای ابولا و زیکا بیایند یا مانند مانوئل شارپنتیر که موفق به ویرایش دی ان ای شد، به کشفیات قابل توجه دست پیدا کنند.

فمینیسم علم در راه است

پروفسور مونیه معتقد است که فمینیسم علم در راه است: از آمار صفر درصدی حضور زنان در آکادمی ملی علوم در 40 سال قبل به 13 درصد رسیده ایم و انتظار داریم که تا 20 سال آینده این رقم به 40 تا 50 درصد برسد. همین روند در مرکز ملی تحقیقات علمی (CNRS) در جریان است و 50 درصد استخدام های جدید در بخش شیمی و علوم زیستی به زنان اختصاص دارد.

علاوه براین، افزایش حضور زنان مختص علم نیست و در همه حوزه ها حضور تأثیرگذاری دارند. پنجاه سال قبل، هرگز تصور نمی کردیم که یک زن را در نقش آتشنشان یا خلبان هواپیما ببینیم.

* اثر پروانه ای (butterfly effect): اصطلاحی در نظریه آشوب است که توضیح می دهد، چگونه دگرگونی های کوچک می توانند بر سیستم های عظیم و پیچیده همچون الگوهای آب و هوایی، اثر بگذارند. عبارت "اثر پروانه ای" در نظریه آشوب نشان می دهد که حتی حرکت بال های یک پروانه می تواند موجب دگرگونی های قابل توجه در قدرت باد و جریانات سیستم های آب و هوایی سراسر دنیا و حتی وقوع طوفان در آینده شود.

 

منبع: monthly-digest-loreal

مترجم: معصومه سوهانی

 

No tags for this post.