تالاب های بین المللی هرمزگان تشنه توجه

 از حدود یکهزار تالاب شناخته شده در ایران،84 تالاب دارای اهمیت بین المللی هستند و از 22تالاب بین المللی کنوانسیون رامسر ،6 تالاب بین المللی و تحت حفاظت محیط زیست شامل جزیره شیدور ، خور خوران ، دهانه رودخانه گز و حرا و دهانه رودخانه های شور ، شیرین و میناب و آذینی در استان هرمزگان واقع شده که نیازمند توجه ویژه برای احیای مجدد و استفاده از ظرفیت های گوناگون آنها در بخش های مختلف از جمله گردشگری است.

تالاب های بین المللی هرمزگان شامل خور خوران حد فاصل بندرلافت جزیره قشم وبندر خمیر به طول 100هزارهکتار ، مصب رودخانه های شور، شیرین و میناب در 70کیلومتری شرق بندرعباس به مساحت 54هزارهکتار، مصب رودخانه های گز وحرا در 120کیلومتری جنوب شرقی بندرعباس و آذینی با 28هزارهکتارهم در سیریک واقع شده است.
از مزیت های تالاب های بین المللی هرمزگان، واقع شدن درمسیر عبور آب های سیلابی به دریا و یا واقع شدن در کنار دریاست که جنگل های حرا ومانگرو را درخود جای داده است.
هرچند این گونه ها با آب شور دریا سازگاری دارند اما بسته شدن برخی مسیر های ورودی آب به این تالاب ها براثرکاهش بارندگی ، تخریب طبیعت و شکستن شاخ وبرگ جنگل های موجود برای تامین غذای دام توسط جوامع محلی ومتروکه شدن آنها ، حفظ این تالاب ها را سخت کرده است.
از ابتدای فروردین امسال مسئولان استانی وکشوری بحث تالاب های بین المللی موجود درهرمزگان را به میان کشیدند و از وضعیت نامناسب آنها سخن گفتند و برای بهبود آن استمداد طلبیدند که این توجه و تمرکز چنانچه جنبه عملی به خود بگیرد امیدواری برای خروج تالاب های هرمزگان از انزوا را افزایش می دهد.
مسئولان از نزدیک دیدند این تالاب ها که سالهای سال محلی برای زیست و تخم گذاری انواع آبزیان و لانه سازی پرندگان کنار آبزی بوده این روزها چگونه خلوت شده اند.
استاندار هرمزگان دراین باره می گوید: در کشور ،خورها و تالاب های متعددی وجود دارد،اما به جرات می‌توان گفت ظرفیت ها وقابلیت های گردشگری تالاب خورآذینی که همانند نگینی در شرق استان بوده ، مورد غفلت واقع شده است.
جاسم جادری که به منظور بازدید از تالاب های شرق به سیریک سفر کرده بود در نشست شورای اداری سیریک با محوریت توسعه گردشگری تالاب خورآذینی در این شهرستان افزود: این منطقه در دهه های اخیر با وجود ظرفیت‌های قابل توجه ، مورد غفلت برنامه ‌ریزان توسعه واقع شده است.
وی بیان داشت: برای توسعه گردشگری درهرمزگان که ازاهمیت زیادی برخورداراست ، نخستین سفر سال جدید خود را به منطقه سیریک با داشتن خورآذینی اختصاص داده تا از نزدیک آن را مورد بررسی قرار دهیم.
استاندار هرمزگان اظهارکرد: قابلیت‌های متعدد این منطقه مدیریت عالی استان را به ایجاد زیرساخت‌ها و پشتیبانی‌ برای توسعه گردشگری بومی‌محور ،تشویق می‌کند.
وی یادآورشد: در ایام تعطیلات نوروز شهرستان سیریک 340 هزار گردشگر داشته که این رقم با اندک تبلیغ ومعرفی بیشتر شهرستان در سال‌های آینده می تواند گردشگران زیادی را به سوی خود جذب کند.
وی با اشاره به شعار سال از سوی رهبر معظم انقلاب به نام اقتصاد مقاومتی ، اقدام و عمل گفت: ‌توسعه گردشگری و تقویت زیرساخت های موجود در روستاها و تالاب ها و افزایش زیرساخت ها در بعد نرم افزاری و سخت افزاری دراولویت نخست اقتصاد مقاومتی در استان قرار دارد.
استاندارهرمزگان درجریان این سفر40 میلیارد ریال اعتباربرای ایجاد طرح های زیرساختی و اقامتگاههای گردشگری وتوریستی به تالاب بین المللی آذینی سیریک اختصاص داد و یاد آور شد: با توجه به موقعیت جغرافیایی، استراتژیکی و گردشگری و رویشگاه جنگلی منحصر به فرد درختان مانگرو حرا و چندل به لحاظ تنوع اکولوژیکی محل مناسب تخم گذاری انواع آبزیان و پرندگان ،توجه استانی و ملی به این محل ضروری است.
از دیگر اقدام های استانداری هرمزگان اختصاص هشت میلیارد ریال برای آسفالت 22کیلومتر جاده آسفالته دو راهی روستای گونمردی تا اسکله آذینی ، تامین منبع آب شرب 50هزارمترمکعبی برای گردشگران وصیادان وهمچنین نصب پنل خورشیدی ویا نصب موتوربرق و تقویت پوشش آنتن دهی همراه سایت BTS وبازسازی محوطه اسکله خور آذینی مرمت و بازسازی شامل احداث آلاچیق ، سرویس های بهداشتی و خدماتی و اقامتگاهای توریسم و گردشگری به مساحت یکصد هکتاری ازخور و جزیره آذینی بود.
حدود سه ماه پس از سفر استاندار هرمزگان به این منطقه ،فرماندار سیریک درباره روند اجرایی شدن مصوبه های این سفر توضیح داد وگفت: اجرای این مصوبه ها در حال پیگیری می باشد و وظایف هر یک از دستگاه های دولتی در این زمینه مشخص شده است.
سعدالله مبارکی اضافه کرد: راه و شهرسازی به دنبال واگذاری روکش آسفالت جاده خور آذینی به پیمانکار است و شرکت آب و فاضلاب روستایی نیز در حال آماده سازی یک منبع برای تامین آب در منطقه تالاب خور آذینی است.
وی همچنین از رایزنی ها با اداره کل منابع طبیعی برای در اختیار گرفتن بخشی از اراضی منطقه برای ایجاد زیرساخت های گردشگری خبر داد.
مشاورعالی استاندار هرمزگان نیز در این زمینه گفت: برای بهره مندی بدون آسیب از تالاب ها ، حمایت مردمی و اجرای درست ودقیق قانون باید در دستور کار باشد وهیچ کس حق دور زدن قانون محیط زیست را ندارد.
مرتضی حقیری زاده اظهار داشت: از آنجایی که تالاب ها به عنوان یک زیست بوم جانوران بشمار می رود توسعه گردشگری نیز با حفاظت از محیط زیست تحقق می یابد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست میناب هم گفت: تالاب بین المللی رود شور ، شیرین و میناب یکی از منطقه حفاظت شده و مهمترین اکوسیستم های جنگل حرا در جنوب کشور نیاز به مراقبت دارد.
سهراب پشتاره درگفت وگوبا ایرنا افزود: منطقه حفاظت شده تیاب یکی از مهمترین اکوسیستم های جنگل حرا همچنین زیستگاه زمستان گذرانی مهمی برای گونه هایی از پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی و زیستگاه مناسب تخم ریزی و پرورش نوزادان ماهیان تجاری ، سخت پوستان ، میگوها ، صدفها ، دو کفه ای ها و سایر آبزیان بوده است.
به گفته وی ، مصب رودخانه های شور، شیرین و میناب ناحیه زمستان گذرانی مهمی برای پرندگان آبزی وکنار آبزی ازجمله صدف خور ، گیلانشاه بزرگ وپلیکان پا خاکستری وچندین گونه دیگر محسوب می شود و زیستگاه جوجه آوری گونه هایی از تیره حواصیلها همانند حواصیل بزرگ و حواصیل هندی می باشد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست میناب ادامه داد:جنگلهای مانگرو حرا افزون بر ارزش های زیست محیطی ، دارای ارزش گردشگری هستند و می توان ازآن برای قایقرانی ومشاهده گونه های پرندگان وطبیعت گردی استفاده کرد.
پشتاره یاد آور شد: قطع درختان حرا برای سوخت یا تعلیف دام ، آلودگی های نفتی وتاحدودی هم آلودگی ناشی از فاضلاب شهر بندرعباس و همچنین توسعه صنعت پرورش میگو ازعوامل تهدید کننده این تالاب محسوب می شوند.
وی گفت: محیط بانان در این منطقه با شکار غیرمجاز مبارزه می‌کنند اما هنوز حیوانات بی‌شماری توسط شکارچیان نابود می‌شوند لذا باید از این روند با آگاه سازی از عواقب بعدی ومخرب جلوگیری کرد .
به دنبال سفر استاندارهرمزگان به شرق استان وبررسی وضعیت تالاب های این منطقه چهارمین کارگاه مشورتی تدوین برنامه مدیریت زیست بومی تالاب رودشور، شیرین و میناب شکل گرفت و مدیر طرح ملی حفاظت تالاب های ایران در این زمینه گفت: سهم حقابه در مدیریت و حیات تالابی مهم بوده و نباید با افزایش مصرف حوزه آبریز سهم حقابه تالابی کم شود چرا که نتیجه آن تخریب محیط زیست است.
محسن سلیمانی روزبهانی اظهار داشت : از آنجایی که اکوسیستم تالابی ارتباط تنگاتنگ با شرایط اقلیمی و محیطی دارد و ممکن است در دوره ای خشک یا در شرایط ایده آل باشد، بنابراین کاربرد الفاظ از بین رفتن، نابودی و خشکی برای تالاب ها، علمی نیست وپایه و اساس کار در مدیریت تالاب ها علاوه بر حفظ تنوع زیستی و اکوسیستمی ، موضوع ارزش ها و کارکردهای تالاب است.
وی خاطر نشان کرد : مدیریت تالاب ها در جهان تک بعدی و تنها از منظر تنوع زیستی نیست بلکه پیامدها و کارویژه های تالابی نظیر پاکسازی هوا ، تعدیل خرد اقلیم ، جذب آلاینده ها، کنترل سیلاب و تامین آب و غذا ،پررنگ و برجسته می شود.
وی با اشاره به ناهماهنگی بین بخشی دستگاه های اجرائی که هرکدام خود را متولی و ذینفع تالاب می دانند اظهارداشت: این بزرگترین خطر در کمین تالاب هاست و اگر سازمان حفاظت محیط زیست نتواند جوامع محلی و دستگاه های اجرائی ذینفع تالابی را هماهنگ کند هرگز نمی تواند به تنهایی در جلوگیری از تخریب تالاب ها اثرگذار باشد.
مدیر طرح ملی حفاظت تالاب های ایران ادامه داد: از آنجایی که ارزش تالاب به عنوان سرمایه طبیعی برای آحاد مردم و بهره برداران به خوبی تشریح نشده در چنین شرایطی محیط زیست قربانی توسعه خواهد شد وباید با همه توان مردم را نسبت به زنده نگهداشتن تالاب ها آگاه کرد و در یک فرایند مشارکتی، برنامه جامع مدیریت را در دستور کار قرار داد.
تالاب ها، محیط هایی هستند که میان خشکی و دریا واقع شده ، اما اولین تعریف علمی تالاب را معاهده بین المللی موسوم به کنوانسیون بین المللی رامسر ارائه کرده است.
تالاب به مناطق مردابی، آب مانند؛ نمزارهای سیاه و باتلاقی، برکه های مصنوعی و یا طبیعی که به طور دائم و یا موقت دارای آب ساکن یا روان، شیرین، شور و یا نیمه شور هستند و یا به مناطقی از سواحل دریا گفته می شود که در هنگام جذر، ارتفاع آب در آنها بیش از 6 متر نباشد.
تالاب ها عرصه های ارزشمندی هستند که معیشت بیش از یک میلیارد نفر در دنیا به آنها وابسته است و مقصد گردشگری بیش از نیمی از توریست های دنیا را تشکیل می دهند، این در حالی است که از سال 1900 میلادی به این سو، نزدیک به 60 درصد از تالاب های جهان از دست رفته است و سالانه نزدیک به یک درصد از تالاب ها به واسطه هجوم پروژه های توسعه ای نابود می شوند که آمار بسیار تکان دهنده ای است.
ایران با دارا بودن اقلیم متنوع، تالاب های زیادی را در خود جای داده است، با توجه به تعاریفی که در کنوانسیون رامسر(کنوانسیون حفاظت از تالاب ها) مطرح است، بیش از هزار تالاب در ایران وجود دارد که از جمله آنها می توان به دریاچه پشت سدها، رودخانه ها و سواحل تالابی اشاره کرد.