نقش موزه های علم و فناوری از دانشگاه ها مهمتر است
معرفی و نمایش آثار دانشمندان ایران و اسلام در دوران پیش و بعد از اسلام از جمله فعالیتهای این موزه بوده است. درباره چشم اندازها و اهداف این موزه با دکتر سیفاله جلیلی، ریاست موزه علوم وفناوری جمهوری اسلامی ایران ، به گفت و گو پرداختیم.
چه هدفی در تاسیس موزه های علمی در دنیا وجود دارد؟
علوم، منجر به تکنولوژی می شوند و هر روز تکنولوژی های جدیدی برمبنای تحقیقات انجام شده در علوم شکل می گیرد و وارد زندگی روزمره مردم می شود. در این میان آشنایی مردم هر کشور با فناوری های نوین و نحوه استفاده از آنها کمک بسیاری به ارتقاء فرهنگ جامعه می کند.
ساده سازی علوم و آموزش آنها وظیفه ای است که در هر کشوری سرمایه گذاری زیادی می طلبد. یکی از اهداف تاسیس مراکزی تحت عنوان "مرکز علم" در دنیا این است که علم به میان مردم برده شود و مردم به سمت علم کشیده شوند. برای این منظور باید علوم و تکنولوژیهای مختلف به شکلی ساده برای قشرهای مختلف جامعه ارائه شود تا بتوانند آن را لمس کنند. از طرفی تاریخ و تمدن هر ملتی همواره باید در معرض نمایش نسل های مختلف آن ملت باشند تا ضمن بالندگی به آن بتوانند مسیر آینده خود را بهتر بشناسند. در مراکز علمی مانند موزه علوم و فناوری نیز می توان تاریخ و تمدن را به شکلی ملموس در معرض دید عموم قرار داد. در واقع موزه علوم و فناوری نباید تنها یک موزه باقی بماند و این از اصلی ترین اهداف ماست .
آیا می توان موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران را با موزه های معروف دنیا مانند بوستون یا موزه علم لندن مقایسه کرد؟
موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران در مقابل موزه های علوم و فناوری دنیا ، موزه ای بسیار کوچک است،اما تلاش های بسیاری شده تا بتوانیم خود را به درجات بهتری ارتقا دهیم ؛ منتها در مرحله اول مشکل اساسی ما مسئله مکانی است. مکان فعلی موزه علوم و فناوری در شان این موزه نیست .بنابراین هدف ما این است که بتوانیم جایی مناسب در سطح شهر پیدا کنیم تا به امروز رایزنی هایی هم شده است که امیدواریم به نتیجه برسیم. همچنین اولین اقدام بعد از گسترش ساختمان موزه ، جمع آوری گروه های پژوهشی است که در حوزه های مختلف علمی مانند فضا، نجوم ، نانو ،علوم هسته ای و……وظیفه آماده کردن محصولات و طرح ها را دارند و درنهایت آنها را در اختیار گروه تولید قرار می دهند.
در موزه علم و فناوری چه چیزهایی به نمایش گذاشته شده است؟
ما چندین گالری فعال در این موزه داریم که این گالری ها تحت عنوان گالری عکس، گالری فیلم،گالری مورس تا موبایل ،گالری فناوریهای بومی و گالری علم است.
به عنوان مثال سالن مرکز علم (Science center) سعی در معرفی شاخه های مختلف علوم پایه دارد و مفاهیم بنیادی را در قالب دستگاه های تعاملی و آزمایش های جذاب نمایش میدهد، از جمله اُپتیک و لیزر ، مکانیک، الکتریسیته و الکترومغناتیس که در قالب فیلم های آموزشی سعی در بیان شگفتیهای علم و معرفی دانشمندان برجسته ای دارد که از پنجره دیگر دنیا را دیده و حقایق زیبایی را یافته اند از جمله ارشمیدس، نیوتن، انیشتین و… تا از این گذر ذهن هر انسانی را به فکر وا دارد.بنابراین این گالری میتواند برای دانش آموزان و دانشجویان بهترین کارگاه علمی باشد.
موزه علوم و فنون چه نقشی در افزایش سطح معلومات جوامع دارد ؟
تمام دانشمندان و از جمله دانشمندان ایرانی، در طول تاریخ تلاش های زیادی برای شناسایی جهان خلقت کرده اند، حفظ میراث گرانبهای آنها و شناساندن آن به نسل جوان جهت برانگیختن آنها به انجام کارهای علمی نوین اهمیت زیادی دارد و مسیر توسعه را هموار می کند.
وظیفه ما است که چنین میراثی را حفظ و به نسل بعدی منتقل کنیم و مستندسازی معتبری از تاریخ علم کشور داشته باشیم. این میراث باید به شکل ملموس در معرض دید همگان باشد و این رسالتی است که موزه علوم و فناوری برای محقق کردن آن در تلاش است.در برخی نقاط دنیا می گویند که نقش موزه های علوم و فنون حتی از دانشگاه ها و مدارس مهم تر است .من اعتقاد دارم این گونه است زیرا علم بخشی از فرهنگ یک جامعه را تشکیل می دهد. جهان امروز به سرعت در حال پیشرفت است، به عنوان مثال علومی چون نانو تکنولوژی، مهندسی ژنتیک، بیوتکنولوژی و علوم فضایی زندگی بشر را تحت تأثیر یا حتی تغییر قرار داده است. ایجاد جامعهای با آگاهی علمی که قادر به فهم علم و تکنولوژی باشد نیازی اساسی و ضروری به شمار می آید. بنابراین هر جامعه ای نیاز به تکمیل ساختار و سیستم آموزشی رسمی خود دارد، تا از رهگذر آن، آموزش و فراگیری به صورت جذاب و تجربی درآید، در حقیقت مراکز علم رسانه هایی ضروری و قدرتمند برای ترویج علم و ایجاد روحیه علمی در سر تا سر دنیا به حساب می آیند، تا بتواند در پیشبرد علم در جامعه تأثیر عمیقی داشته باشند.
