خطر ابتلا به دیابت در نوزادان کم وزن
سیناپرس: در تحقیقاتی که تا به حال انجام شده بود همواره ادعایی بر این مبنا وجود داشته است که افرادی که با وزن کمتر از شش پوند به دنیا آمده‌اند با خطر بالای ابتلا به دیابت نوع دو در بزرگسالی مواجه هستند. در تحقیق جدیدی که در دانشگاه براون صورت گرفته است نه تنها این ادعا در نمونه‌ای بیش از 3000 زن به اثبات رسید بلکه مقادیر نسبی قابل پیش بینی از نشانگرهای زیستی مختلف در اختیار پزشکان قرار گرفت که ابزار بالقوه جدیدی برای فهم خطر فردی در میان زنان کم وزن به حساب می‌آید.
این یافته ها همچنین می تواند به هدایت پژوهشگران در درک منحرف شدن فرایندهای فیزیولوژیکی توسط وزن کم هنگام تولد که در نهایت منجر به دیابت نوع 2 می‌شود کمک کند.
سیمین لیو پروفسور همه‌گیری‌شناسی و پزشک دانشگاه براون که مقاله این تحقیق را در ژورنال دایابتولوژیا منتشر کرده است در این باره می‌گوید: «ما در حال تلاش برای درک آنچه نسبت خطر منتسب به وزن کم تولد را می تواند با واسطه‌های بیوشیمیایی توضیح دهد هستیم تا به این ترتیب بتوانیم اهمیت نسبی هر گذرگاه را بهتر درک کنیم.»
نتایج به دست آمده بر اساس گزارشات سلامت شرکت‌کنندگان در مطالعه جدیدی به نام سلامت زنان است که سلامت زنان مطالعه گسترده‌ای به پشتیبانی موسسه ملی قلب، شش و خون ایالات متحده آمریکا است.
تیم لیو با متمرکز شدن بر روی 1259 زن که دیابت نوع دو دارند و 1790 زن سالم کار تحقیقاتی خود را آغاز کردند. داده‌های به دست آمده نشان داد که وزن کم تولد (کمتر از ۲.۵ کیلوگرم) حاکی از آن است که ریسک رشد دیابت نوع دو در مقایسه با زنان متولد شده با وزن بین هشت تا ده پوند (3.5 تا 4.5 کیلوگرم) ، 2.15 برابر بیشتر است.
در این تحقیق محاسبات خطر برای سایر متغیرهای مخل از جمله استعمال دخانیات و الکل، ورزش، رژیم غذایی، شاخص توده بدن، دوندگی، نژادشناسی و تاریخچه دیابت خانوادگی نیز انجام شد. در مقایسه با زنانی که به هنگام تولد بین 6 تا 8 پوند وزن داشتند، زنان با وزن تولد کمتر با خطری 1.27 برابر بزرگتر مواجه هستند.
همچنین در درصدهای به دست آمده از این تحقیق، مقادیر نسبی نشانگرهای زیستی قابل اندازه‌گیری متعدد نیز لحاظ شده‌اند. در بین این مقادیر مقاومت به انسولین بیشترین مقدار (در حدود 47 درصد) را داراست که جای تعجب نیست، چون مقاومت به انسولین جزء اصلی دیابت به حساب می‌آید.
همچنین در تجزیه و تحلیل آماری سطوح بالای E-selectin که نشانگر مشکلات مخاط رگ‌های خونی است مقدار نسبی 25 درصد، سطوح پایین هورمون‌های جنسی گلوبولین اتصال‌دهنده 24 درصد و میانگین بالای فشار خون سیستولیک در حدود 8 درصد به خود اختصاص دادند.
هر کدام از این محاسبات با کنترل اثرات متغیرهای مخل‌کننده انجام شده‌اند و هیچ یک از درصدها به عدد 100 نمی‌رسند زیرا برخی از گذرگاه‌های فاکتور‌های خطرزا ممکن است با هم همپوشی داشته باشند.
چرا وزن نوزاد مهم است؟
وزن هنگام تولد مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده میزان سلامت نوزادان است و گزینه‌ای پراهمیت در تکامل بعدی شیرخواران و کودکان محسوب می‌شود. شیوع نوزادان متولد شده با وزن کم در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه یافته است و وزن زمان تولد رابطه مستقیم با سلامتی مادر ، سطوح بهداشت کشور و بخصوص بهداشت مادران دارد. احتمال وقوع فوت در نوزادان کم‌وزن به مراتب بیش از نوزادان با وزن طبیعی است که یک رابطه معکوس با میزان وزن تولد دارد. یعنی هرچه وزن تولد کمتر، شانس مرگ و میر بیشتر است. متاسفانه نوزادان کم‌وزن در معرض عوارض متعدد عصبی، چشمی، شنوایی و عقب‌ماندگی‌های ذهنی‌اند و 2 تا 3 برابر نوزادان با وزن معمولی، دچار آن می‌شوند و شانس ناهنجاری‌های مادرزادی و مشکلات تنفسی در این کودکان به مراتب بیشتر است.
نوزادان کم وزن
وزن نوزادان کم زمان تولدشان کمتر از 2 هزار و 500 گرم صرف‌نظر از سن حاملگی است. اصولا وزن تولد تحت تاثیر 2 عامل سن حاملگی (طول دوران حاملگی) و میزان رشد داخل رحمی قرار می‌گیرد. بنابراین کم‌وزن متولد شدن یا در نتیجه تولد نارس (کوتاه بودن دوران حاملگی) است یا در نتیجه عقب‌افتادگی رشد در داخل رحم و یا مجموعه‌ای از هر دو عامل است. طبق بررسی‌‌های انجام شده نارسی علت عمده کم‌وزنی در کشورهای توسعه یافته است ولی عقب‌‌ماندگی رشد داخل رحمی معضل اصلی کشورهای در حال توسعه است. شرایط اجتماعی، اقتصادی، وضعیت تغذیه‌ای مادر، وضعیت بهداشتی، محیط، نژاد و حاملگی اول همه از عوامل در ارتباط با تولد یک نوزاد کم‌وزن است. فقر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به طور محسوسی باعث تولد نوزادان کم‌وزن و زایمان زودرس می‌شود، چراکه مواردی همچون مصرف سیگار، کم‌خونی، مراقبتهای ناکافی دوران بارداری، عفونت، تغذیه ناکافی، افزایش فشارهای جسمانی، کارهای سنگین، حوادث حاملگی همچون فشار خون و … دست به دست هم داده و سبب تولد نوزاد کم‌وزن می‌شود.
دیگر عوارض کم‌وزنی نوزادان
مسائل عمده در نوزادان کم‌وزن، مشکلات تنفسی با علل و صور مختلف حاد و مزمن است. افت قند خون، افت کلسیم، کم‌خونی، زردی، نرسیدن اکسیژن به مغز، افت دمای بدن، شانس عفونت‌ها و شانس زیاد خونریزی‌ها در این نوزادان از مشکلات اصلی‌اند که بسته به علت کم‌وزنی نارسی یا اختلالات رشد داخل رحمی متفاوت است. مثلا معمولا میزان رشد پس از تولد در نوزادان کم‌وزن به سن حاملگی، بیماری‌های همراه، دریافت کالری کافی و بیماری‌های تکرار شونده به عوامل محیطی و ارثی بستگی دارد.
اگر نوزاد کم‌وزن نارس باشد ولی وزن تولد مناسب سن حاملگی باشد پتانسیل سرعت رشد آنها همانند نوزادان ترم (نوزادانی که در سن حاملگی بیش از 37 هفته به دنیا آمده باشند) با همان شرایط است.
چه کنیم تا کودکمان با وزن کم متولد نشود؟
علل مختلفی در ارتباط با کم‌وزنی نوزادان هنگام تولد وجود دارد. از این علل می‌توان به مواردی همچون بیماری‌های مادر، مشکلات ژنتیکی و مشکلات مامایی اشاره کرد. کارشناسان می‌گویند می‌توان با آموزش عمومی به مادر، مراقبتهای دوران بارداری، واکسن زدن به زنان باردار و بالا بردن دفاع بدن، آموزش صحیح رفتاری باروری و بهبود وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، نوزادی با وزن ایده‌آل به دنیا آورد.
