پیوند ماهیان، رودخانه ها و مردم

 روز جهانی مهاجرت ماهیان ، در سراسر جهان درک عموم  مردم و افرادی  را که در سیاست های مربوط به مدیریت آب و ماهیگیری موثر هستند در مورد مسائل مربوط به ماهیان مهاجر افزایش میدهد. ارتقاء سطح آگاهی و ایجاد تعهدات در سطوح مختلف در خصوص بهبود سلامت رودخانه هایمان  برای تغییر رفتارها، پیشرفت در احیا رودخانه ها و پیشگیری از اشتباهات فاجعه بار در هنگام توسعه منابع جدید ضروریست.

 یک رویداد یک روزه جهت ایجاد آگاهی از اهمیت ماهیان مهاجر آب شیرین و رودخانه های باز برای عموم بویژه دانش آموزان و آموزگاران آنها، مدیران منابع، مهندسین ، ماهیگیران تفننی، شاغلین حرفه ماهیگیری وهمچنین افراد تاثیرگذار بر سیاست های عمومی مرتبط با رودخانه ها است. این روز یک ابتکار جهانی با فعالیت های برنامه ریزی شده برای رسیدن به این مخاطبین است. در این روز، سازمان های مختلف فعالیت هایی را جهت افزایش آگاهی و درگیر کردن عموم مردم و رسانه ها با مسائل مربوط به ماهیان مهاجر و رودخانه های باز برنامه ریزی می کنند.
رویدادهای محلی در این روز شامل گستره وسیعی از فعالیت ها از جمله موارد زیر است:
بازدیدهای میدانی، رویدادهایی در مدرسه یا آکواریوم ها، باز کردن مسیرهای عبور ماهیان، برگزاری مسابقات مختلف، جشنواره های غذایی و …
در این سطح، لوگو و پیام اصلی روز جهانی مهاجرت ماهیان، که " پیوند ماهیان، رودخانه ها و مردم" است، برای ارتباط سایت های سراسر جهان به کار گرفته می شود

 روز جهانی مهاجرت ماهیان  در سراسر جهان درک عموم  مردم و افرادی  را که در سیاست های مربوط به مدیریت آب و ماهیگیری موثر هستند در مورد مسائل مربوط به ماهیان مهاجر افزایش میدهد.

برنامه های پیش بینی شده برای این روز تحت نظارت "روز جهانی ماهی ها WFMD " برگزار می گردد و فرض بر این است که با برگزاری بیش از 450 برنامه در سراسر جهان در این روز که با طلوع آفتاب در نیوزلند آغاز شده و با غروب آفتاب در هاوایی به پایان می رسند، روز جهانی مهاجرت ماهی ها سال 2016 نیز مانند دو سال پیش به یک روز ماندگار تبدیل گردد.
چرا باید به این روز اهمیت داد؟

ما انسانها طی هزاران سال جهت بهبود بخشیدن به کیفیت زندگی خود، رودخانه ها را مورد استفاده قرارداده و دستخوش تغییر کرده ایم. رودخانه ها خدمات فراوانی را فراهم می کنند. از جمله این خدمات می توان به تأمین آب، آبیاری، ناوبری، کنترل سیل، برق آبی، ماهیگیری و غیره اشاره نمود. هرچند کلیه این فعالیت ها اغلب با صرف هزینه زیست محیطی بالا به انجام می رسد و این هزینه هنگفت عبارت است از: فرسایش رودخانه ها و ذخایر ماهیان. ما باعث قطعه قطعه شدن رودخانه ها، زوال کیفیت آب، تغییر رژیم جریان و تغییر و تخریب زیستگاه شده ایم که در مجموع منجر به کاهش ذخایر ماهی می گردد. ما همچنین موانعی از جمله سدها، بندها و دریچه های آب بند را جهت مدیریت آب، تولید برق آبی و زه‌کشی در مسیر آب ایجاد می کنیم.

این گونه موانع در رودخانه ها و سواحل مانع مهاجرت ماهیان برای تولیدمثل، تغذیه و دیگر اهدافشان می شود. در حال حاضر ماهیان مهاجری که نیاز به دستیابی به زیست بوم های آب شیرین و مسیرهای ارتباطی آنها دارند در سراسر جهان در معرض تهدید بوده و بخش عمده ای از ذخایر ماهی بومی تجاری و تفریحی به سرعت رو به کاهش است.
بسیاری از گونه ها از جمله ماهی آزاد، شگ ماهی ها، مارماهی ها و … برای تکمیل چرخه تولیدمثلی خود بین دریا و رودخانه ها مهاجرت می کنند. مسیرهای آزاد مهاجرت برای بقای ماهیان ضروریست. اگر این گونه ها به محل تولیدمثلشان نرسند، تعدادآنها کاهش یافته و در نهایت در سطح محلی و جهانی منقرض می گردند. این سرنوشت در حال حاضر برای بسیاری از گونه های ماهی در سطح جهان اتفاق افتاده است.
میلیون ها نفر در سطح جهان به ماهی های مهاجر آب شیرین به‌عنوان ماده غذایی اولیه و جهت تأمین معاش وابسته اند. به‌عنوان مثال در حوضه آبریز رودخانه مکنگ 50 میلیون نفر جهت تغذیه و کسب درآمد به رودخانه و غذایی که تأمین می کند وابسته هستند. در دیگر مناطق، ماهیان مهاجر و فرزندانشان منابع تغذیه ضروری برای دیگر گونه های ماهی آب شور و شیرین دارای اهمیت بوم شناختی و اقتصادی محسوب می گردند. اضمحلال ذخایر فراوان ماهی، تاثیر ویرانگری بر امنیت غذایی این افراد دارد که میلیونها نفر از فقیرترین افراد جهان را شامل می شوند.
برای حفظ ماهیان چه کاری می توان انجام داد؟
حافظان محیط زیست، مهندسین و مدیران منابع طبیعی با همکاری هم مسیرهای انتخابی مهاجرت ماهیان را  در رودخانه ها و دلتا ها بهبود می بخشند. این مسؤولیت مشترک ماست که به دنبال راه حل باشیم و مهاجرت آزاد ماهیان را احیا کنیم. ما با همکاری هم رودخانه های سالم را احیا می کنیم و مانع فرسایش در آینده و انقراض گونه ها می شویم. ما این کار را برای بهبود شرایط اکولوژیک که مدیون نسل های آینده هستیم و تضمین بقای میلیون ها انسان که زندگیشان وابسته به رودخانه ها ست انجام می دهیم.برای دستیابی به آینده ای روشن‌تر، باید از آموزش همگانی و افزایش آگاهی از شرایط کنونی و همچنین  ارائه راه های حل مشکلات شروع کنیم.
روز جهانی مهاجرت ماهیان 2014 ثابت کرد که می تواند یک راهبرد موثر برای افزایش آگاهی عمومی در سطوح محلی، ملی، منطقه ای و جهانی باشد. ما در نظر داریم که این راهبرد را بسط و گسترش داده و تعداد افراد بیشتری را درگیر کنیم.
امید است ایران نیز با شرکت فعال در این رویداد بزرگ، دین خود را به این موجودات دوست داشتنی که بخشی جذاب از تنوع زیستی کشور محسوب شده و در تغذیه نیز نقش مهمی را ایفا می کنند ، ادا نماید.

اهداف روز جهانی مهاجرت ماهیانWMFD  

• فعال کردن شهروندان و همکارانمان در سراسر جهان برای شرکت در جشن و اقدام لازم پیوند ماهی‌ها، رودخانه ها و مردم
• ایجاد تعهداتی برای جریان آزاد رودخانه ها و مسیرهای شنای باز برای ماهیان مهاجر ماهیان مهاجر آب شیرین منبع اولیه تأمین پروتئین و معاش میلیون ها نفر در سراسر جهان هستند.
   
• ایجاد آگاهی از اهمیت ماهیان مهاجر و رودخانه های مولد سالم برای عموم مردم، متخصصین، دست اندرکاران مدیریت رودخانه ها، شیلات و سیاستمداران سراسر جهان موانعی چون  سدها، بندها و دریچه های آب بند، مهاجرت ماهیان را مورد تهدید قرار می دهد.
   
• توسعه مشارکت، گفتگو و همکاری در زمینه مهاجرت ماهیان هنگامی که مسیر مهاجرت ماهیان مسدود می گردد، ذخایر ماهی تخلیه شده و این مسئله منجر به از دست رفتن منابع تأمین پروتئین میلیونها نفر و کاهش کیفیت رودخانه ها و زیست بوم های دریایی نزدیک به آنها می گردد.
• شناساندن سازمان های محلی، ملی و بین المللی که در زمینه حفظ و احیای ماهیان مهاجر فعالیت دارند. 
• شناساندن سازمان های محلی، ملی و بین المللی که در زمینه حفظ و احیای ماهیان مهاجر فعالیت دارند.

 

اصغر مبارکی / مدیرکل دفتر موزه های تاریخ طبیعی  و ذخایر ژنتیکی

 

No tags for this post.