به گزارش روابط عمومي پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران، اين پژوهش بر روي رفتار كاربران پايگاه اطلاعات علمي گنج، دربردارنده بيش از 800 هزار ركورد علمي و اولويت‌هاي پژوهشي در حوزه محيط زيست صورت گرفت.
در اين پژوهش رفتار جستجوگران در 30 ماه منتهي به پايان سال 1394 در پايگاه اطلاعاتي گنج مورد كنكاش قرار گرفت كه در اين ميان نزديك به 200هزار جستجو در حوزه محيط زيست انجام شده بود.
در اين پژوهش كه توسط محمد ربيعي، عضو هيئت علمي ايرانداك انجام شده، با به كارگيري ابزارهاي پردازش زبان طبيعي و متن كاوي و با تحليل اين جستجوها و روند تغييرات آنها و نيز مقايسه موضوعات مورد جستجو با محتواي اطلاعاتي موجود، خلاء پژوهشي موجود در حوزه محيط زيست شناسايي شده است.
برپايه اين پژوهش ، در بازه زماني 30 ماهه اخير، ميزان جستجوها در كل پايگاه اطلاعاتي 10.6 برابر شده است؛ اين ميزان براي موضوع محيط زيست 12.2 است در حالي كه در حوزه هاي زيرمجموعه محيط زيست مانند ' صنعت' ، ' دانش' ، ' آمايش سرزمين' ، ' مواد' ، ' آب' و ' آلودگي' ، ميزان جستجوها در اين دوره بين 15 برابر تا 21 برابر شده است.
بر همين اساس، اين مساله نشان مي دهد كه اين حوزهها براي پژوهشگران بسيار مورد توجه بوده در حالي كه حوزه هايي مانند ' مرتع' ، ' فاضلاب' ، ' خاك' ، ' حقوق' ، ' جنگل' و ' اقتصاد' رشدي كمتر از 7 برابر داشته اند و در حوزه هاي ' مرتع' ، ' فاضلاب' و ' جنگل' كاهش ميزان جستجوها نيز قابل مشاهده است.
بر اساس اين پژوهش، مي توان نتيجه گرفت كه محيط زيست يكي از موضوعات مورد توجه پژوهشگران است و رشد آن نيز در سال‌هاي اخير بيش از متوسط رشد كل موضوعات بوده است.
پس از به كارگيري روش هاي داده كاوي، مي توان حوزه هاي زير مجموعه محيط زيست را بر مبناي نسبت پاسخ به تعداد جستجو و روند پژوهش (نشان دهنده تمايل پژوهشگران به پژوهش در حوزهاي خاص) به 4 منطقه تقسيم كرد.
منطقه داراي روند پژوهشي بالا و نسبت پاسخ به جستجوي پايين كه شامل حوزههاي ' آموزش' و ' آلودگي' است بيشترين اولويت پژوهش را دارد. در مقابل آن منطقه داراي روند پژوهشي پايين و نسبت پاسخ به جستجوي بالا كه شامل ' خاك' و ' جنگل' است داراي افزودگي پژوهش است و از اولويت كمتري برخوردار است.
منطقه داراي نسبت پاسخ به جستجوي پايين و روند پژوهش پايين در بردارنده حوزه هايي است كه از گذشته پژوهش در اين موضوعات كمرنگ بوده و پژوهشگران هم تمايل چنداني به پژوهش در اين حوزه ها ندارند، به عبارتي جامعه پژوهشي نسبت به اين حوزهها غافل بوده است و منطقه داراي نسبت پاسخ به جستجوي بالا و روند بالا شامل حوزههايي است كه هرچند ميزان قابل توجهي از پژوهشها را در خود جا داده است اما همچنان در اين حوزهها به ميزان قابل توجهي پژوهش انجام مي شود.
بر اساس نتايج حاصل از اين پژوهش، به دليل روند پژوهشي پايين و نسبت پايين پاسخها به جستجوهاي انجام گرفته، حوزه هاي ' فاضلاب' ، ' اقتصاد' ، ' تنوع زيستي' ، ' مديريت' ، ' مرتع' و ' حقوق' نياز اساسي پژوهش در حوزه محيط زيست است.
همچنين با تمركز بر هر يك از اين حوزهها مشخص شد كه بخشهايي از اين حوزهها بيش از ساير بخشها از كمبود پژوهش رنج مي برند. به عنوان مثال در حوزه حقوق محيط زيست، مسائلي كه مرتبط با اجرائيات و حقوق جزايي است و يا در حوزه مديريت، مباحث مربوط به مديريت بلندمدت و راهبردي محيط زيست بيش از ساير بخش ها نياز به پژوهش دارند.
نتايج بيان شده فقط بخشي از حاصل اين پژوهش است و از آنجا كه كاربران پايگاه اطلاعاتي گنج را عمدتا پژوهشگران و دانشجويان تحصيلات تكميلي تشكيل مي دهند، تحليل رفتار اين كاربران مي تواند با شناخت واقعي از نيازمندي هاي كاربران، دانش ارزشمندي را در حوزههاي مديريت و برنامه‌ريزي، طراحي كسب و كار، بهبود كانال‌هاي ارتباطي، ارتقاي نظام هاي خدمت رساني و … فراهم آورده و همچنين سياستگزاران حوزه هاي مختلف را در جهت تصميم سازي هاي دقيق هدايت كند.
انجام پژوهش هاي تحليل رفتار پژوهشگران در پايگاه اطلاعاتي گنج، با بيش از 830 هزار مدرك علمي، براي تمامي حوزهها امكان پذير است و از اين طريق مي توان پژوهشگران و سياستگزاران را به صورت هدفمند راهنمايي كرد.
شناخت خلاء‌هاي پژوهشي موضوعات محيط زيستي در يك طرح پژوهشي
