سازگاری مغز انسان با شرایط استرس‌زا
استرس یکی از مهمترین عواملی است که بر تندرستی و سلامتی انسان اثر می‌گذارد. در پژوهش جدید، محققان دریافتند که برای سازگاری مغز با استرس، تغییراتی در ژن خاصی در مغز به ویژه در هیپوکامپ که نقش بسیار مهمی در یادگیری و قدرت حافظه دارد صورت می‌گیرد. این ژنها توسط مکانیسمهای اپی‌ژنتیک کنترل می‌شوند.
تا پیش از این، مکانیسمهای مولکولی کنترل‌کننده این ژنها به روشنی شناخته نشده بود. پژوهش جدید نشان داد که حوادث استرس‌زا در نتیجه تغییرات اپی‌ژنتیک در ژنهای موجود در رشته‌های عصبی هیپوکامپ رخ می‌دهند.
رویداد اپی‌ژنتیک مورد بررسی در این پژوهش، متیلاسیون DNA است که سبب سرکوب شدن بیان ژن (expression of genes) می‌شود. یافته‌های این مطالعه نشان داد که استرس در نتیجه دی‌متیلاسیون DNA در این ژنهای خاص، منجر به آزاد شدن بیان ژنهای سرکوب شده در هیپوکامپ می‌شود و روند ایجاد پاسخ سازگار با استرس را تسهیل می‌کند.
محققان دریافتند این ژن و پاسخ‌های رفتاری به استرس، به میزان غلظت ترکیب SAM (اس- آدنوزیل متیونین) که کبد آن را تولید می‌کند، بستگی دارد. آنزیمی که مسئول متیله کردن DNA است، به این ترکیب که به اصطلاح «متیل دهنده» نامیده می‌شود، نیاز دارد. در صورتی که سطح این ترکیب بالا باشد، یک رویداد استرس‌زا منجر به دی‌متیلاسیون DNA نمی‌شود، اما با افزایش استخراج متیلاسیون DNA، بیان ژنها سرکوب شده و در نتیجه به اختلال سازگاری رفتاری منجر می‌شود.
اختلالات روانی مرتبط با استرس مانند افسردگی، اضطراب، نگرانی و نظایر آن، بیش از سایر بیماری‌ها قوای انسان را تحلیل می‌برد. به نظر می‌رسد پیشگیری از اثرات نامطلوب استرس بستگی به مقابله موثر و پاسخ‌های سازگاری رفتار طولانی مدت دارد.
به گفته دانشمندان، پژوهش جدید می‌تواند آنها را به سوی طراحی و توسعه داروهای جدید و اقدامات درمانی دیگر جهت رفع مشکلات مربوط به استرس و اختلالات ناشی از آن رهنمون شود.
ترجمه: زهرا جعفری رودپشت
منبع: Proceedings of National Academy of Sciences (PNAS)
No tags for this post.
