کشت سلول های بنیادی پانکراس جنین به روشی ایمن
به گزارش پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، ایجاد یک روش آسان، مطمئن و کم هزینه برای جداسازی سلول های بنیادی مزانشیمی از پانکراس جنین برای کاربردهای بالینی آتی، هدف اصلی پایان نامه ای بود که دکتر سید حمیدرضا آقایان، دانشجوی دکترای تخصصی پژوهشی در پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم از آن دفاع کرد.
سلول بنیادی مزانشیمی نوعی سلول غیرخون ساز ساکن در مغز استخوان و سایر بافت های اسکلتی است.
آقایان درباره جزئیات پایان نامه خود گفت: عنوان پایان نامه «رویکرد مبتنی بر سلول های بنیادی برای بهبود عملکرد و زیست پذیری جزایر پانکراس انسانی» بود.
آقایان اظهار کرد: از آنجا که دیابت و عوارض آن از علل اصلی مرگ زودرس در اغلب کشور ها می باشد، همواره محققین به دنبال کشف روش های نوین برای علاج بیماری یا کنترل بهتر آن بوده اند. رویکرد استفاده از سلول و یا ارگان ترشح کننده انسولین امیدهای زیادی ایجاد کرد.
وی اضافه کرد: به دلیل محدودیت های پیوند جزایر و یا کل پانکراس، امروزه توجه به سلول های بنیادی به عنوان راه حلی برای این محدودیت ها جلب شده و مطالعات فراوانی برای ایجاد منبع جدید سلول های آندوکرین از این سلول های تمایز نیافته انجام شده است.
آقایان گفت: هدف مطالعه من دسترسی به منبع جدید سلولی با ایجاد یک روش آسان، مطمئن و کم هزینه برای جداسازی سلول های بنیادی مزانشیمی از پانکراس جنین بود. در این تحقیق تلاش شده است تا سلول های حاصل با پروتکل کشت مناسب برای کاربرد بالینی بدون افزودنی های مشتق از حیوانات به تعداد بالا تکثیر و برای مصارف احتمالی آتی بانک شوند.
به گفته وی، طبق اطلاعات موجود روش به کار گرفته شده برای جداسازی و کشت سلول های مزانشیمی پانکراس و توسعه پروتکل بالینی برای این سلول ها برای اولین بار در این تحقیق انجام شده است.
این پژوهشگر ادامه داد: در این تحقیق برای جداسازی سلول ها ابتدا پانکراس جنین های سقط شده در سه ماهه دوم بارداری با استفاده از تیمار آنزیمی کوتاه مدت، هضم شدند. همچنین قطعات بافتی حاصل در محیط پایه و بدون افزودن فاکتورهای رشد معمول کشت داده شدند.
وی افزود: بعد از آن سلول های مزانشیمی حاصل به دقت تعیین هویت و سپس برای آزمایشات بعدی بانک شدند. بعد از آن ارزیابی دقیق نمونه ها از نظر اثر سرم بر روی روند رشد، قدرت تکثیر، چرخه سلولی، پیری و تمایز به سه رده مزانشیمی انجام گرفت. همچنین ارزیابی های درون و برون تنی برای تومورزایی سلول های حاصل طبق روش های استاندارد انجام شد.
آقایان در خصوص دستاوردهای حاصل از مطالعه توضیح داد: با استفاده از پروتکل به کار رفته امکان استحصال سلول های بنیادی از همه نمونه ها فراهم شد . همچنین بررسی نمونه ها حاکی از دستیابی به جمعیت سلولی خالص با تمام مشخصه های تعریف شده استاندارد برای سلول های مزانشیمی بود. همچنین در ادامه کار سلول های بنیادی با محیط فاقد فاکتورهای رشد و مواد مشتق از حیوانات به تعداد مناسب کشت داده شدند و ارزیابی های انجام شده حاکی از برتری پروتکل بدون فاکتورهای حیوانی در مقایسه با پروتکل های معمول بود. این اقدام برای اولین بار در این نمونه سلولی انجام شد .
وی همچنین به نتایج این پایان نامه اشاره کرد و گفت: نتایج حاصل از مطالعه به ما نشان داد که امکان جداسازی و کشت سلول های بنیادی مزانشیمی پانکراس جنین با استفاده از روش آسان، ایمن و کم هزینه بدون افزودن فاکتورهای رشد – به گونه ای که سلول های حاصل مناسب برای کاربرد بالینی احتمالی در آینده باشند، وجود دارد.
دکتر باقر لاریجانی و دکتر مسعود سلیمانی اساتید راهنما و دکتر جعفر آی و دکتر احمدرضا دهپور، اساتید مشاور این پایان نامه بودند.
