نظارت بر پویایی شهرنشینی در ایران معاصر

نظارت بر چگونگی گسترش مناطق شهری در مقیاس كلان امری بسیار مهم به منظور برنامه ریزی توسعه شهری و پیشگیری از مشكلات فاجعه بار در مناطق كلان شهری می باشد. با این حال، در اغلب موارد كمبود اطلاعات اولیه در این زمینه به ویژه در كشورهای در حال توسعه یكی از موانع اصلی برای رسیدن به این دستاورد است.

به طور كلی نتایج حاصل از توزیع لگاریتمی مرتبه اندازه شهرهای ایران در فاصله زمانی 1335 تا 1390 نشان می دهد كه در 55 سال اخیر با گذر زمان توزیع شهرها به سمت عدم تعادل میل كرده و در سال 1385 نامتعادل ترین توزیع را با شیب خط مطلق 142/1 نشان می دهد.

در پژوهش جدیدی که توسط محققان ایرانی انجام شده است، به منظور بررسی تعادل در نظام شهری ایران از شاخص نخست شهری و رتبه اندازه شهرهای ایران از سال 1335 تا 1390 با استفاده از داده های جمعیتی نقاط شهری در دوره های مختلف سرشماری بهره برده شد.

در این تحقیقات به منظور نظارت بر پویایی شهرنشینی در ایران معاصر از دید فضایی – زمانی از تصاویر چند زمانه DMSP/OLS مربوط به سال های 1371 تا 1391 بهره برده شد. نتایج تحقیق نشان داد كـه پدیده نخست شهری، با توجه به تمام شاخص ها در نظام شهری ایران، در تمام این دوره ها وجود داشته است.

به طور كلی نتایج حاصل از توزیع لگاریتمی مرتبه اندازه شهرهای ایران در فاصله زمانی 1335 تا 1390 نشان می دهد كه در 55 سال اخیر با گذر زمان توزیع شهرها به سمت عدم تعادل میل كرده و در سال 1385 نامتعادل ترین توزیع را با شیب خط مطلق 142/1 نشان می دهد.

در نهایت تجزیه و تحلیل تصاویر DMSP در ارتباط با مناطق شهری و تولید ناخالص ملی از مدل رگرسیون خطی بهره برده شد، كه نتایج نشان داد كه رابطه خطی بین نور در شب و جمعیت كشور، جمعیت شهری كشور و تولید ناخالص ملی وجود دارد. میزان R2 برای جمعیت شهری برابر با 854/0 است که این رقم نشان می دهد از این تصاویر می توان به عنوان عاملی برای شناسایی پویایی در نظام شهری ایران بهره برد.

منبع: سید احمد حسینی، عیسی ابراهیم زاده، مجتبی رفیعیان، مهدی مدیری، محسن احدنژاد روشتی، 1394. نظارت بر پویایی شهرنشینی در ایران معاصر با استفاده از تصاویر چند زمانه DMSP/OLS، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، سال بیست و چهارم، شماره 96

لینک منبع

No tags for this post.