از این رو وقتی که از نخست وزیر مقتدرش که در واقعه ترور شاه در دانشگاه تهران(15 بهمن 1327) از مظنونان اصلی بود با عصبانیت خواست پایش را از گلیمش درازتر نکند و بر سرش فریاد کشید:"نه تو سردار سپه هستی و نه من احمد شاه.این سودا را از سر به در کن وگرنه سر خود را به باد خواهی داد." عملا تیر خلاص را بر ادامه صدارت او شلیک کرد و رزم آرا جان بر سر جاه طلبی باخت.رزم آرا که یک تنه در مقابل خواست مجلسیان برای ملی شدن صنعت نفت ایستاده بود و اعتقادی به توانمندی علمی و فنی ایرانیان، حتی در حد ساختن یک لولهنگ(آفتابه) نداشت، تلاش می کرد لایحه الحاقی گس گلشائیان را به تصویب مجلس برساند و انگلستان را مالک بی رقیب ذخایر نفتی ایران کند.امری که نه خوشایند آمریکا و شوروی(سابق) بود و نه از چشم شاه پنهان می ماند. مجلس نیز با این منطق که قرارداد الحاقي براي استيفاي حقوق ايران کافي نيست، به آن رأی نداد و در ادامه موضوع ملی شدن صنعت نفت جدی تر مطرح شد.امری که ناراحتی رزم آرا را برانگیخت اما آنقدر زمان نیافت که طرح نویی در اندازد. او در 16 اسفند 1329 در حالی که برای شرکت در مجلس ختم "آیت الله فیض" در آستانه ورود مسجد امام(شاه سابق) بود، به دست یکی از افراد جمعیت فداییان اسلام به نام "خلیل طهماسبی" ترور شد. هنوز هم این واقعه یکی از معماهای تاریخی است که تاریخ معاصر درباره آن به پاسخ روشنی دست نیافته و آنچه هست، ظن و گمان و روایت شفاهی شاهدان است. بسیاری معتقدند که رزم آرا در آن روز قصد شرکت در این مجلس را نداشت و شاه با فرستادن "اسدالله علم" او را وادار کرد که به نمایندگی شاه در این مجلس شرکت کند. این ادعا که شاه در قتل رزم آرا مستقیم نقش داشته باشد، قابل قبول و اثبات نیست اما می توان پذیرفت که چندان هم بی خبر نبوده و منابعی چند این ادعا را ثابت می کند.مورخان معتقدند شاه با استفاده از فرصتی که به دست آمده بود، موجبات اجرای موفقیت آمیز این نقشه را فراهم ساخت؛ چرا که اگر نقشه ترور عملی نمی شد، بهانه ای به دست رزم آرا می افتاد تا نقشه کودتای خود را که پیشتر خبرهایی از آن به گوش شاه رسانده بودند، عملی کند.بنابر این ضرورت داشت که کار بی نقص پیش برود.از این رو به روایت طلوعی در بازیگران عصر پهلوی، یکی از گروهبانهای ارتش در لباس غیر نظامی مأمور انجام کار شد که همراه با علم(وزیر کار) بلافاصله پشت سر رزم آرا حرکت کند، او مأمور بود همین که طهماسبی مبادرت به تیراندازی کرد با گلوله کلت رزم آرا را مورد اصابت قرار دهد تا نقشه این طرح دقیقاً به موقع اجرا شود. برخی از این نیز فراتر رفته اند و معتقدند که رزم آرا با تفنگ طهماسبی کشته نشد:"همه آنهایی که اثر گلوله ها را در بدن رزم آرا دیده بودند، تردید نداشتند که او با گلوله کلت کشته شده نه با گلوله اسلحه خفیف.
با ترور رزم آرا، کميسيون نفت، پيشنهاد ملي شدن صنعت نفت در سراسر کشور را پذيرفت و اين طرح را به مجلس تقديم کرد: «نظر به اين که ضمن پيشنهادهاي واصله به کميسيون نفت مبني بر ملي شدن صنعت نفت در سراسر کشور مورد توجه و قبول کميسيون قرار گرفته و از آنجائيکه وقت کافي براي مطالعه در اطراف اجراي اين اصل باقي نيست، کميسيون مخصوص نفت از مجلس شوراي ملي تقاضاي دو ماه تمديد مي نمايد. بنابراين ماده واحده ذيل را با قيد دو فوريت براي تصويب، تقديم مجلس شوراي ملي مي نمايد. ماده واحده: مجلس شوراي ملي تصميم مورخ 29/12/17 کميسيون مخصوص نفت را تاييد و با تمديد مدت موافقت مي نمايد.
تبصره1: کميسيون نفت مجاز است از کارشناسان داخلي و خارجي در صورت لزوم دعوت نمايد و مورد استفاده قرار دهد.
تبصره 2: آقايان نمايندگان حق دارند تا پانزده روز بعد از تشکيل کميسيون حق حضور داشته باشند».
بدين ترتيب ماده واحده ملي شدن صنعت نفت در روز 24 اسفند در مجلس شوراي ملي مطرح شد و به اتفاق آرا به تصويب رسيد و در آخرين روز از اسفند ماه 1329 اين مصوبه در مجلس سنا تاييد واعلا م شد: «به نام سعادت ملت ايران و به منظور تامين صلح جهان، امضاکنندگان ذيل پيشنهاد مي نماييم که صنعت نفت ايران در تمام مناطق کشور بدون استثنا ملي شود، يعني تمام عمليات اکتشاف، استخراج و بهره برداري در دست دولت قرار گيرد».
مهرداد نصرتی
No tags for this post.