ضرورت رسمیت بخشیدن به مناظرات علمی در انتخابات
اقشار مختلفی از مردم وارد بحث‌های مربوط به انتخابات شده‌اند و نظرات خود را درباره آن مطرح می‌کنند. سابقه نامزدها و فهرست‌های انتخاباتی ازنظر سلیقه‌های سیاسی و عملکردهای اجتماعی و فرهنگی موردبحث و راستی آزمایی قرارگرفته است و در این میان آنچه در بحث‌ها غیاب است موضوعی کلیدی برای آینده ما است: علم و فناوری
شاید گفته شود در شرایط سیاسی موجود مسئله علم و فناوری مسئله دارای اولویت نخست ما نیست یا طبیعی است که همه نامزدها حداقل در شعارهای خود از علم و توسعه علمی و فناوری استقبال می‌کنند و نمی‌توان انتظار داشت آن‌ها دراین‌باره برنامه‌های تخصصی ارائه دهند.
اگر به ایران توسعه‌یافته فکر می‌کنیم، در دنیای امروز چاره‌ای نداریم جز آنکه به ایرانی توسعه‌یافته ازنظر علم و فناوری فکر کنیم و به همین دلیل چاره‌ای جز این نداریم که علم و فناوری را در نه در حرف و نه در عمل به موضوعی در بحث‌های سیاسی و انتخاباتی بدل کنیم.
وقتی به این نکته توجه کنیم که در سال‌های اخیر دو پرونده مهم بین‌المللی سیاسی که سیاست و جامعه و مردم ایران را به خود درگیر کرده است – مسئله هسته‌ای و مسئله فضایی – هر دو دارای ماهیت و ذات علمی و فناوری هستند، وقتی به یاد بیاوریم که کشور ما با برخی از مهیب‌ترین رویدادهای محیط زیستی ازجمله مسئله خشک شدن دریاچه ارومیه، از بین رفتن تنوع گیاهی و جانوری، جنگل‌زدایی و توفان‌های غبار نفس‌گیر در جنوب کشور دست‌به‌گریبان است و درعین‌حال در قالب یکی از کشورهای سیاره زمین با مسئله جهانی گرمایش زمین دست‌به‌گریبان خواهد بود، وقتی شاهد فراگیری بیماری‌های عفونی جهانی هستیم که با تغییرات رخ‌داده در جهان فارغ از مرزها و با تغییر اندکی در وضعیت آب و هوایی می‌تواند به‌سرعت وارد حوزه یک کشور به‌ظاهر امن شود، وقتی به یاد بیاوریم تنها راه جدایی واقعی از اقتصاد مبتنی بر نفت سرمایه‌گذاری بر مسئله انرژی‌های جایگزین است، وقتی به یاد بیاوریم علی‌رغم وعده‌های چند دهه‌ای بودجه پژوهشی کشور به‌جای آنکه به بیش از 3 درصد پیش‌بینی‌شده برسد هنوز در زیر نیم درصد قرار دارد، وقتی بر وضع انتشار مقالات علمی و بازار سیاه تولید محتوای علمی به نام دانشجویان و اساتید نگاهی بیندازیم، وقتی به آمار دانشجویان داخل و خارج از کشور و زنجیره‌های شکسته ارتباط میان آن‌ها و آینده تحقیقات مشترک بین‌المللی نگاهی بیندازیم و به یادآوریم برخی از مهم‌ترین پروژه‌های علمی ما سال‌های سال است به دلیل در اولویت نبودن و از دست دادن بودجه‌های خود از برنامه ساخت و زمان‌بندی تعیین‌شده عقب هستند، وقتی به مسائلی نظیر رشد سریع انواع سرطان‌ها نگاه کنیم که ضرورت برنامه‌ریزی و تحقیق در کنار توسعه داروهای مؤثر یا مشارکت در تولید آن‌ها را در اولویت پزشکی ما قرار می‌دهد، وقتی به تغییر اتمسفر کارآفرینی مبتنی بر علم و دانش به‌خصوص در حوزه‌هایی مانند فناوری اطلاعات در جهان نگاه می‌کنیم و به یاد می‌آوریم که برای رقابت در چنین دنیایی باید به‌سرعت دست به سرمایه‌گذاری بزنیم و آماده فردایی باشیم که به‌سرعت از ما در حال فاصله گرفتن است و وقتی به هر گوشه‌ای از کار و زندگی و چشم‌انداز آینده خود که نگاهی می‌اندازیم، نقش مهم علم و فناوری در آن را می‌بینیم.
از سوی دیگر در دورانی که پس از لغو تحریم‌های بین‌المللی فرصت همکاری‌های بین‌المللی در حوزه علم، تحقیقات علمی و پروژه‌های مشارکتی به وجود آمده است و بسیاری از این طرح‌ها و قراردادها نیاز به تائید مجلس شورای اسلامی دارد، ضرورت اطلاع از ایده‌ها و دیدگاه‌های نمایندگان در این حوزه بیش از هر زمانی است.
بااین‌وجود هنوز جای مناظره‌ای دقیق و جزئی در زمینه علم و فناوری و محیط‌زیست خالی است. سال‌های سال است که گروهی از روزنامه‌نگاران درون ایران تلاش می‌کنند تا پای مسئله علم را به میدان مناظره‌های انتخاباتی باز کنند. در اکثر تلاش‌ها عمده نامزدها چه در انتخابات ریاست جمهوری و چه در سایر انتخابات وارد این مناظره نشده‌اند و البته دلیل خوبی هم وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن عدم درخواست مردم است.
شاید وظیفه ما باشد که در هر انتخاباتی از هر نامزد یا فهرست انتخابی بخواهیم تا برنامه‌های دقیق و بدون کلی‌گویی خود را در حوزه‌های مشخص درزمینه علم و فناوری مطرح کند و به رأی‌دهندگان اعلام کند که در برابر برخی از مسائل مرتبط با حوزه علم و فناوری و آینده آنکه در دوران خود چه در لباس ریاست‌جمهور، چه در لباس نمایندگی مجلس یا شورای شهر و روستا با آن مواجه خواهد شد چگونه رأی خواهد داد.
اگر به ایران توسعه‌یافته فکر می‌کنیم، در دنیای امروز چاره‌ای نداریم جز آنکه به ایرانی توسعه‌یافته ازنظر علم و فناوری فکر کنیم و به همین دلیل چاره‌ای جز این نداریم که علم و فناوری را در نه در حرف و نه در عمل به موضوعی در بحث‌های سیاسی و انتخاباتی بدل کنیم.
پوریا ناظمی
No tags for this post.
