وکیل مردم باید قبل از ورود به خانه ملت اخلاق ارتباطی را تمرین کند

دکتر حسن نجفی سولاری مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس، در مورد اخلاق ارتباطی در انتخابات به نقش عملی اخلاق اشاره کرده و گفت: این نقش عبارتست از وحدت بین آگاهی کاندیدا، رفتار وی، شیوه انتقال پیامش به جامعه و مخاطب و بیشتر به اخلاق بیرونی که به روابط با دیگران توجه دارد تاکید می کند.

وی ادامه داد: اخلاق ارتباطی در زیر رشته علم اخلاق، کاربرد و مفهومی میان رشته ای داشته و بحث درباره آن نیازمند تخصص در دو حوزه علم اخلاق و علم ارتباطات است. در رابطه با انتخابات به همان توجه به رفتار، افعال، زبان گفتار، زبان بدن، مدل های بهره گیری از ابزارهای ارتباطی و فناوری های نوین، به ویژه شبکه های اجتماعی که این روزها محل تبلیغات نامزدها شده بر مبنای ارزش ها، مسوولیت های اجتماعی، صیانت از قوانین و مقررات برای اجرای مناسکی اخلاقی به نام تبلیغات انتخابات تاکید دارد.

این استاد دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: بر اساس تحقیقات انجام شده رابطه معنی داری بین رعایت اصول اخلاقی و ارتباطات اثربخش وجود دارد. در مفهوم جدید، علم اخلاق تکالیفی را مطرح می کند که نحوه ارتباط فرد با خودش، دیگران، خدا و طبیعت را تعیین کرده و به عبارتی ناظر بر رفتار ارتباطی فرد است و این مطلب گویای رابطه دوجانبه بین اخلاق و ارتباطات است. فلاسفه علم اخلاق اصول اخلاقی را با سه عنصر معنویت، فضیلت و حکمت مرتبط می دانند که در تحقیق علمی این مثلث، ارتباطات را اثربخش می سازد.

 آنچه در یک جامعه سکولار جایز تلقی می شود، در جامعه دینی و فرهنگ ایران قابل تعمیم است؟

نجفی سولاری با نگاهی به میدان عمل این مقوله در وضعیت فعلی تاکید کرد: این روزها شبکه های ماهواره ای در حال فعالیت بر روی انتخابات ایران هستند و سعی بر اثرگذاری بر اندیشه مردم ایران و رای آنها دارند. از سوی دیگر فضای مجازی گوی سبقت را از تبلیغات میدانی ربوده است و شبکه های اجتماعی مکان عرضه تبلیغات وسیع شده اند، این روزها حتی کتاب های آموزش تکنیک های تبلیغاتی که نویسنگان غربی آن را تالیف کرده اند، برای انتخابات بازاری پیدا کرده اند.

وی افزود: سوال این است آیا آنچه در یک جامعه سکولار برای ارتباط، جایز تلقی می شود، در جامعه دینی با شرایط و مقتضیات فرهنگی ایران قابل تعمیم است؟ به طور مثال آیا می توان با انتشار صحنه های از زندگی خصوصی یک نامزد مجلس یا حتی بیان بعضی ویژگی های وی که خارج از عرف و نزاکت هم نیست اقدام کرد؟ برای جلوگیری از انحراف مردم تا چه میزان افشای این اطلاعات جایز است؟

این کارشناس ارتباطات ادامه داد: به ویژه که در انتخابات جامعه دموکراسی دانستن امور خصوصی افراد علاقه مندان بیشتری دارد. این پارادوکسی است میان آزادی اطلاعات برای اثربخشی ارتباطات و حفظ حریم خصوصی.

وی تصریح کرد: نکته دیگر این است که اگر منافع یک حزب با حقوق عمومی در تعارض قرار بگیرد حدود رعایت اخلاق اجتماعی کجاست؟ آیا بهره گیری از روش تبلیغات  موفق کسب و کار برای دیده شدن کاندیدا با وجوه شرعی ارتباط اخلاقی کاندیدا در تعارض نیست؟ در دوره تبلیغات کاندیدا تا چه حد باید پاسخگوی افکار عمومی باشد؟ اصل پاسخگو بودن در علم اخلاق آیا با فنون ارتباط موثر انطباق کامل دارد؟ اصول اخلاقی مانند، بی طرفی، امانتداری و… با روش های پروپاگاندا چه می شود؟

نجفی سولاری با بیان اینکه تمامی این سوالات مبین اهمیت توجه به این مقوله است گفت: هرچه حرارت تبلیغات زیادتر می شود، دغدغه مسوولین، نامزدها، ستادهایشان و حتی مردم بیشتر شده و مطالبه گری از حاکمیت، دستگاه ها و حتی روشنفکران و دانشگاهیان در توجه به مقوله اخلاق ارتباطی بیشتر می شود.

هرچه حرارت تبلیغات زیادتر می شود، دغدغه مسوولین، نامزدها، ستادهایشان و حتی مردم بیشتر شده و مطالبه گری از حاکمیت، دستگاه ها و حتی روشنفکران و دانشگاهیان در توجه به مقوله اخلاق ارتباطی بیشتر می شود.

اخلاق ارتباطی محدود به نامزدها، رسانه ها، فضای مجازی و احزاب نیست

وی ادامه داد: وزارت کشور اصول و ارزش های اخلاقی انتخابات را در سال 94 بر اساس اصل ششم قانون اساسی، کلام امام و رهبری و سخنان رییس جمهوری مکتوب کرده و در اختیار کاندیداها و رسانه ها قرار داده است. در این سند برای ارتباط اخلاق مدارانه اصولی مانند قانون گرایی، امانتداری، پاسخگویی، انتقادپذیری، همدلی، مردم سالاری دینی و احترام به انتخاب مردم را برای نامزدها ضروری دانسته است.

نجفی سولاری عنوان کرد: همچنین اصولی را برای رسانه ها به عنوان ابزارهای ارتباطی مانند ارتقای آگاهی مردم، تشویق به مشارکت، امید آفرینی، نشاط و وحدت آفرینی درجامعه، پرهیز از نشر اکاذیب، تهمت و افترا، پرهیز از سیاه نمایی و حفظ امنیت ملی اعلام کرده است.

وی با بیان اینکه اخلاق ارتباطی محدود به نامزدها، رسانه ها، فضای مجازی و احزاب نبوده و بلکه شامل نخبگان، شخصیت ها و گروه های سیاسی و گروه های مرجع تاثیرگذار بر مردم و همچنین رای دهندگان هم است افزود: مدل مطلوب ارتباط اخلاقی و ملحوظ داشتن اخلاق ارتباطی در انتخابات مانند یک نقشه راه است که راهنمای کاندیداها، احزاب، ستادها و حتی مردم است که هرچند هر برنامه تبلیغات انتخابات در نوع خود منحصر بوده ولی اصول بنیادینی وجود دارد که از اصول اخلاقی و اصول ارتباطی گرفته می شود و در تلفیق این دو، مدل مطلوب را به دست آوریم تا نامزدها بتوانند یک پیام صحیح را ایجاد کرده و آن را درست ارسال کنند و جامعه هدف صحیح را برگزیند و مسیر صحیح را تکرار کرده  تا تکرار آن فرهنگ ساز شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: برای رسیدن به این مطلوب ابتدا باید مدل ارتباطی مناسب را پیدا کرده و همچنین موانع ارتباطی و ظرف رسانه های مختلف اعم از دیداری، شنیداری و نوشتاری را هم در نظر گرفته و قدرت رسانه های نوین را هم درک کرد.

نجفی سولاری اظهار کرد: در شرایط کنونی که نامزدها و وابستگان آنها در ارتباطات انتخاباتی با اندیشه مردم سر وکار دارند، به ویژه که گرایش تبلیغات از میدانی به فضای مجازی کشیده شده که دامنه دریافت آن از محیط بسته در یک محله به وسعت جهان رسیده است، کسی که می خواهد وکیل و امانتدار مردم باشد باید اخلاق ارتباطی را قبل از ورود به خانه ملت تمرین کند و به قول بزرگان سه مرحله تخلیه، تحلیه و تجلیه را به درستی انجام دهد.

 

هانیه حقیقی

No tags for this post.