چرا چشم ما واقعیت را دستکاری می‌کند؟
این گفته‌ی «جسیکا ویت»، یک روان‌شناس شناختی در دانشگاه کلورادو است. دستگاه بینایی ما به جای اینکه دنیا را همان طوری که هست نشان دهد، با کمیت‌هایی مثل شیب و فاصله بازی می‌کند. هر چه انجام آن کار سخت‌تر باشد، کمیت‌های آن به چشم‌های ما بزرگ‌تر می‌نماید. شاید دستگاه بینایی ما به این شکل تکامل یافته که بتوانیم در مقابل کارهای مختلف، سریع تصمیم‌گیری کنیم. ویت چند مورد را که برآورد انسان‌ها از اندازه‌ی موانع و مسیرشان با اندازه‌ی واقعی آنها مغایرت دارد، توصیف کرده است:
کسانی که بهتر ضربه می‌زنند، توپ را بزرگ‌تر می‌بینند
ویت و همکارانش در مطالعه‌ای که سال ۲۰۰۵ انجام داده بودند، پس از پایان یک بازی سافت‌بال، دایره‌هایی را به بازیکنان آن مسابقه نشان دادند که روی یک پوستر چاپ شده بودند. سپس از بازیکنان خواستند که دایره‌ی هم‌اندازه‌ی توپ سافت‌بال را انتخاب کنند. ورزشکارانی که در آن شب ضربه‌های خوبی زده بودند، در اندازه‌ی توپ کمی اغراق کردند. اما بازیکنانی که شب خوبی نداشتند و مدام ضربه‌ها را از دست می‌دادند، اندازه‌ی توپ را کوچک‌تر از اندازه‌ی واقعی آن تصور می‌کردند. ویت در آزمایش مشابهی، پی برد که گلف‌بازانی که بیشتر به هدف می‌زدند، حفره‌ی گلف را بزرگ‌تر از اندازه‌ی واقعی‌اش تصور می‌کردند.
پرتاب‌های ضعیف، درک فرد را از اندازه‌ی دروازه تحت تاثیر قرار می‌دهد
در آزمایش سافت‌بال، مشخص نبود که آیا بازیکنان دید متفاوتی داشتند یا آنها را اشتباه به خاطر می‌آوردند. ویت برای مشخص کردن این موضوع، آزمایشات‌اش را به زمین بازی مسابقات فوتبال آمریکایی برد. بازیکنان این مسابقه باید توپ را از بالای یک تیر که دو ستون عمودی را به هم متصل می‌کند، پرتاب کنند. پس از چند بار تلاش برای گل زدن، از شرکت‌کنندگان خواسته شد که با لوله‌های PVC نمونه‌ی کوچکی از دروازه‌ی گل را درست کنند. در نهایت، کسانی که توپ را خیلی پایین پرتاب کرده بودند، ارتفاع تیر را بالاتر می‌پنداشتند. این در حالی است که آنها می‌توانستند با نگاه کردن به دروازه‌ی اصلی، مدل‌شان را بسازند. بنابراین، این یافته‌ها نشان می‌دهد که آنها دروازه را متفاوت می‌دیدند.
پارکوربازها دیوار را کوتاه‌تر می‌بینند
در ورزش پارکور، ورزشکار در محیط شهری از موانع مختلف جست می‌زند، می‌پرد و بالا می‌رود. آنها اغلب اوقات خودشان را به بالای دیوار می‌رسانند. ویت و همکارانش در مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۱ انجام داده بودند، از پارکوربازان حرفه‌ای و مبتدی درباره‌ی میزان مهارتشان در بالا رفتن از دیوار پرسیدند. سپس از آنها خواستند که ارتفاع دیوار را حدس بزنند. پارکوربازان مبتدی دیوار را بلندتر از اندازه‌ی واقعی‌اش می‌دیدند، در حالی که حرفه‌ای‌ها ارتفاع دیوار را درست تخمین می‌زدند.
اشیایی که در دسترس هستند، نزدیک‌تر به نظر می‌رسد
حتی کار ساده‌ای مثل برداشتن کنترل از راه دور، تصور ما از فاصله را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ویت و همکارانش در سال ۲۰۰۵ مطالعه‌ای انجام دادند و از شرکت‌کنندگان خواستند که فاصله‌ی نقطه‌ای روی میز را تخمین بزنند. در اکثر موارد، مردم فاصله‌ی نقطه‌های در دسترس و نزدیک به خودشان را کمتر از میزان واقعی برآورد می‌کردند. همچنین درباره‌ی فاصله نقطه‌های دور از دسترس اغراق می‌کردند. وقتی به شرکت‌کننده‌ها میله‌هایی داده شد، برداشت آنها از فاصله دوباره تغییر کرد. نقطه‌هایی که در دسترس میله بودند، نزدیک‌تر به نظر می‌رسیدند. البته این تغییر فقط وقتی اتفاق می‌افتاد که مردم از میله استفاده می‌کردند. وقتی که فقط آن را نگه می‌داشتند، دیگری خبری از این توهم نبود. این موضوع نشان می‌دهد که دستگاه بینایی ما واقعیت را دستکاری می‌کند تا ما عمل مناسب را انجام دهیم.
کوله پشتی سنگین باعث می‌شود شیب تپه‌ها بیشتر به نظر برسد
در یکی از مطالعاتی که چند سال پیش انجام شده بود، محققان از شرکت‌کنندگان در پای تپه خواستند که شیب آن را برآورد کنند. آن تپه برای افراد خسته، سالخوردگان و کسانی که کوله‌پشتی سنگین داشتند، شیب‌دارتر به نظر می‌رسید.
افراد چاق فاصله‌ها را بیشتر می‌بینند
ویت در راستای همان مطالعه، پی برد که مسافت‌ها در نظر افراد سنگین‌‌وزن دورتر به نظر می‌رسد. او و همکارانش به یک فروشگاه «وال مارت» (بزرگ‌ترین فروشگاه زنجیره‌ای آمریکا) رفته و از خریداران پرسیدند که فاصله‌ی محل ایستادنشان را تا نقطه‌ی خاصی حدس بزنند. شرکت‌کنندگان چاق در مقایسه با افراد عادی یا با اندکی اضافه وزن، آن نقاط را دورتر می‌دیدند. نتایج آزمایش آنها واقعا قابل توجه بود؛ به ازای هر ۹۰ کیلوگرم اضافه وزن، برآورد مردم از فاصله دو برابر می‌شد. ویت می‌گوید که این موضوع باعث می‌شود افراد چاق فعالیت کمتری داشته باشند.
منبع:دیجی کالا
No tags for this post.
