راز تفاوت افراد در الگوهای رفتاری نهفته است

تیپ شخصیتی کمالگرا

دکتر الهه خوشنویس عضو هیأت علمی دانشگاه در این خصوص گفت: چهارنوع تیپ شخصیتی عبارتند از «ای،بی،سی،دی» ومعمولا بیشتر بحثها پیرامون تیپ شخصیتی «ای وبی» بوده است وتیپ شخصیت «سی ودی» کمتر مورد بحث قرار گرفته است. افرادیکه در گروه« ای» قرار می‌گیرند، افرادی بسیار رقابت جو و کمالگرا هستند وهمیشه درحال انجام کاری هستند؛ این افراد پیوسته فکر می‌کنند در زندگی عقب هستند.

امکان ابتلا به افسردگی در تیپ شخصیتی« سی»

وی افزود: در عوض افراد تیپ شخصیتی« بی» بسیارخونسرد هستند،احساس محدودیت زمانی نمی‌کنند،از زمانهای استراحت لذت می‌برند. نمی‌توان گفت به هیچ عنوان اهل پیشرفت و کمالگرا نیستند بلکه به خود سختی نمی‌دهند.

دسته دیگری از افراد دارای تیپ شخصیتی« سی» هستند. آنها در انجام کارها به جزئیات توجه می‌کنند وازتوجه به جزئیات لذت می‌برند، این افراد عاشق فعالیتهای فنی هستند ودر پی تحمیل عقاید خود به دیگران نیستند واگر فردی صحبتی برخلاف عقیده آنها بکند سخت نمی‌گیرند واز آن می‌گذرند ولی در عین حال به دلیل جزنگر بودنشان ممکن است مسائلی را ببینند که آنها را دچار استرس کند وبه همین دلیل افسردگی در آنها زیاد است ودر مقایسه با دوگروه دیگر بیشتر امکان ابتلا به افسردگی دارند.

عزت نفس پایین گروه «دی»

این روان شناس در ادامه گفت: چهارمین تیپ شخصیتی «دی» است. عزت نفس پایینی مشخصه افراد این گروه است. آنها معمولا به دنبال تأیید دیگران هستند وازاینکه مورد تأیید نباشند هراس دارند و در نتیجه به راحتی با دیگران ارتباط برقرار نمی‌کنند. آنها افراد غیر اجتماعی نیستند ولی به دلیل عزت نفس پایین و ترس از تأیید نشدن در ارتباطات محافظه کار هستند. نگرانی وفشاری که از استرس به آنها دست می‌دهد مانع از ایجاد رابطه با دیگران می‌شود. ویژگی دیگر این افراد این است که رخدادی که برای اغلب افراد حادث می‌شود و برایشان خیلی ناراحت کننده نیست،برای اینها آزار دهنده است و دلیل آن هم عزت نفس پایین است که سبب می‌شود.

امروزه بر اساس روش شخصیت شناسی جدیدی موسوم به اینیاگرام ۹ تیپ شخصیتی معرفی شده که عبارتند از: شخصیت کمالگرا، شخصیت مهرطلب، شخصیت جویای پیشرفت، شخصیت رمانتیک، شخصیت فکور ودرونگرا، شخصیت شکاک، شخصیت خوش بین، شخصیت قدرت طلب و شخصیت صلح جو.

بهترین زمان برای شکل دهی به شخصیت، دوران کودکی است ونقش والدین اهمیت زیادی در این خصوص دارد.

انتخاب حرفه وشریک زندگی با شناخت تیپ شخصیتی افراد

عضو انجمن حمایت از حقوق کودک در پاسخ به این پرسش که تیپ شناسی شخصیت تا چه میزان به درمان اختلالات رفتاری کمک می‌کند گفت: قطعا شناخت تیپ شناسی درمانگر را در طرج برنامه درمانی کمک می­کند. بعلاوه شناخت تیپ شخصیتی در مشاوره ­های شغلی بسیار مهم است؛ بطور نمونه زمانیکه مشاوری متوجه می‌شود مراجعش در تیپ شخصیتی ای قرار دارد، به او پیشنهاد می‌دهد در انتخاب رشته در رشته‌های فنی مهندسی شرکت کند زیرا این تیپ شخصیتی به جزئیات بیشتر توجه می‌کند ودر نتیجه در رشته های فنی که لازمه آن پرداختن به جزئیات است موفق‌تر هستند.

علاوه بر این در انتخاب همسر مناسب شناخت تیپهای شخصیت بسیار موثر است بطوریکه برخی از تیپهای شخصیتی قادر به تحمل یکدیگر نیستند، فردی که تیپ شخصیتی ای را دارد با فردی که در گروه بی را دارد به لحاظ رفتاری متفاوت بوده ونمی‌توانند به عنوان شریک زندگی مناسبی در کنار یکدیگر زندگی کنند. بر این اساس شناخت ویژگی­های شخصیتی طرفین کمک بزرگی در انتخاب اصولی کرده واز آمار افزاینده طلاق می‌کاهد.

نقش مهم تعلیم وتربیت در شکل­ گیری شخصیت

دکتر خوشنویس درخصوص نقش تیپهای شخصیتی متفاوت در بروز مشکلات روانی در جامعه افزود:تیپ شخصیتی مقوله ای صرفا متأثر از توارث نیست وتربیت نقش موثری در پیدایش آن دارد ومتاسفانه نسلی که امروز تربیت می‌کنیم ، اغلب با تاکید افراطی بر کمال­گرایی و رقابت جویی است که طبیعتا فرزندانمان را به سمت تیپ شخصیتی ای هدایت می­کند واین افراد به دلیل احساس کمالگرایی مدام در تلاش برای بهتر بودن با استرس همراهند.

نکته قابل ذکر این است که اگر فردی بطور نمونه در تیپ شخصیتی ای قرار بگیرد، لزوما فرزندی با این تیپ شخصیتی نخواهد داشت بلکه با شیوه تربیت واجبارهایی که اعمال می‌کند، می­تواند فرزندش را بیشتر هدایت به قرار گرفتن در این تیپ شخصیتی کند. یعنی نقش محیط پررنگ تر است گرچه روان شناسان معتقد هستند وراثت ومحیط هردو با هم در پایه ریزی شخصیت دخیل هستند، لیکن در بحث شخصیت آنچه مهم تر است محیط پیرامون فرد است.

تیپ شخصیتی قابل تغییر است

وی در خصوص راهکار درمان مشکلات شخصیتی اظهار داشت: بطور نمونه  تیپ شخصیتی دی که بسیار تاییدطلب هستند (افراد با عزت نفس پایین) را برای مقابله با این مشکل می‌توان با تمرین­های شناختی و رفتاری ضعف عزت نفس را کمک کرد. این مسأله نشان می‌دهد که این مشکلات شخصیتی ناشی از وراثت نیستند زیرا اگر وراثتی بودند قابل درمان نبودند وتنها با اصلاح ژن برطرف می‌شدند. بنابراین در پیدایش تیپهای شخصیتی محیط نقش پررنگ تری دارد.

بااصلاح نقاط منفی در هر نوع تیپ شخصیتی و بدست آوردن ترکیبی از خصوصیات مثبت شخصیتی و با توجه به اینکه تیپهای شخصیتی قابل اصلاح هستند،قطعا افراد آرامش بیشتری بدست خواهند آورد.بطور نمونه می‌توان از تیپ شخصیتی سی افزایش دقت را آموزش دیده وبه کودکان خود آموزش دهیم که این کار از طریق انجام بازیهایی که دقت کودک را بالا می‌برد قابل تعلیم است و یا ارزش زمان را به کودک خود آموزش دهیم ولی بصورتی که تنها درحکم استفاده مفید از زمان باشد نه اینکه در مواقع استراحت احساس گناه کند.

تغییر نیازمند خواست فردی است

عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان درخصوص تغییر رفتارهای غلط شخصیتی اظهار داشت: هرگونه ایجاد تغییر در شخصیت نیازمند تمایل فرد به تغییر است. هیچ فردی را نمی­توان به زور وادار یه تغییر کرد. بطور نمونه ما نمی‌توانیم با فردی که اختلال شخصیتی وسواس داشته ازدواج کنیم وگمان کنیم می‌توانیم این رفتار را در آینده تغییر دهیم. تنها زمانی رفتار این فرد تغییر می‌یابد که خود او بخواهد و برای درمان اقدام کند.

وی در پایان گفت: بهترین زمان برای شکل دهی به شخصیت، دوران کودکی است ونقش والدین اهمیت زیادی در این خصوص دارد. آموزش والدین نسبت به تربیت صحیح کودکان وبکار بستن الفبای تربیتی از آغاز مراحل رشد کودک کمک بزرگی به برخورداری از جامعه سالم می‌کند.تربیت نادرست اطفال باعث بروز مشکلات برای فرد وجامعه می‌شود و در این مرحله نجات فرد وجامعه بالطبع مشکلتر خواهد شد.

 

گفتگو:اعظم صفایی

No tags for this post.