گره کمبود منابع بازشدنی است

اگرچه شاید تصور زندگی مدرن امروزی بدون در اختیار داشتن این منابع انرژی ناممکن به نظر برسد اما حقیقت این است که روند کنونی با بروز مشکلات متعددی در زندگی انسان‌ها، محیط‌‌زیست و به‌طورکلی حیات روی کره زمین همراه بوده است.

مشکل اصلی در بهره‌گیری از این سوخت‌ها، به آلودگی ناشی از آن‌ها مربوط می‌شود. سوخت‌های فسیلی سبب تولید گاز دی‌اکسید کربن و برخی مواد آلاینده دیگر می‌شوند. این مواد درنهایت به تشدید آلودگی هوا و شتاب گرفتن روند تخریب لایه ازن و پدیده گرمایش جهانی می‌انجامد. نوسانات شدید قیمتی سوخت‌های فسیلی یکی از دیگر مشکلات موجود در زمینه بهره‌گیری از منابع تجدیدناپذیر انرژی است. این نوسانات به‌گونه‌ای است که نه‌تنها کشورهای واردکننده آن‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرند، بلکه اقتصاد بسیاری از کشورهای صادرکننده آن‌ها را نیز به‌شدت آسیب‌پذیر می‌سازد. علاوه بر این، محدود بودن ذخایر شناخته‌شده سوخت‌های فسیلی، از دیگر عواملی است که یافتن منابعی جایگزین برای تأمین انرژی موردنیاز جوامع بشری را ضروری می‌سازد.

انرژی‌های تجدیدپذیر، جایگزینی برای سوخت‌های فسیلی

انرژی‌های تجدیدپذیر را شاید بتوان اصلی‌ترین و بهترین جایگزین برای سوخت‌های فسیلی دانست. انرژی خورشیدی، بادی، زمین‌گرمایی و انرژی‌های زیستی از مهم‌ترین منابع تجدیدپذیر به شمار می‌روند. آسیب‌های ناشی از نوسانات شدید قیمت نفت بر اقتصاد جهانی و تعهد بسیاری از کشورهای جهان برای کاهش حجم آلاینده‌های تولیدی سبب شده است در یک دهه اخیر، بهره‌برداری از منابع جایگزین و تجدیدپذیر در سطح بین‌المللی موردتوجه قرار گیرد. بدون تردید توجه جامعه علمی به این حوزه در ارائه نوآوری‌هایی در زمینه بهره‌برداری از منابع تجدیدپذیر انرژی نقش بسیار مهمی داشته است. نکته مهم این است که کشور ما از پتانسیل بالایی برای بهره‌گیری از انواع انرژی‌های تجدیدپذیر برخوردار است. میانگین بالای تعداد روزهای آفتابی، وجود مناطق با ارتفاع زیادی و دارای جریان باد پیوسته و نیز وجود مناطق آتشفشانی می‌تواند ایران را به یکی از کشورهای پیشتاز در زمینه استفاده از انرژی‌های پاک در سطح منطقه و دنیا تبدیل کند.

شاید تصور زندگی مدرن امروزی بدون در اختیار داشتن منابع انرژی فسیلی ناممکن به نظر برسد اما حقیقت این است که روند کنونی با بروز مشکلات متعددی در زندگی انسان‌ها، محیط‌‌زیست و به‌طورکلی حیات روی کره زمین همراه بوده است.

انرژی خورشیدی

 یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های نیروگاه‌های خورشیدی، امکان تأمین برق برای مناطق کوچک و دور از شبکه انتقال نیرو است. نیروگاه‌های خورشیدی همچنین به حضور کارشناسان ویژه برای بهره‌برداری نیاز چندانی ندارند و فقط بازدیدهای دوره‌ای برای تعمیر و نگهداری آن کافی خواهد بود. می‌توان برای مصارف دیگری مانند به‌کاراندازی دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن خورشیدی، انواع آبگرمکن‌های خورشیدی و حتی سامانه‌های ویژه سرمایش خورشیدی در مناطق گرم نیز از انرژی خورشیدی بهره گرفت. ایران با داشتن 280 روز آفتابی و میانگین 3000 تا 3600 ساعت تابش خورشید در سال، یکی از بهترین مناطق برای تولید برق از انرژی خورشیدی به شمار می‌رود. بااین‌وجود، متأسفانه هنوز از این پتانسیل استفاده‌نشده است.

انرژی بادی

انرژی باد یکی از مهم‌ترین منابع پاک و تجدیدپذیر برای تولید برق به شمار می‌رود. باد درواقع حاصل حرکت جریان‌های هوا است و درنتیجه اختلاف دمای ناشی از تابش خورشید ایجاد می‌شود. در سال‌های اخیر، استفاده از انرژی بادی موردتوجه بسیاری از کشورها قرارگرفته است. علاوه بر این پیشرفت‌های به‌دست‌آمده در زمینه فناوری توربین‌های بادی از دهه 1980 تاکنون سبب شده است هزینه ساخت و درنتیجه قیمت تولید انرژی با استفاده از نیروگاه‌های بادی به میزان چشمگیری کاهش یابد. یکی دیگر از مزایای تولید برق از انرژی باد، پایین بودن هزینه نگهداری از این توربین‌ها نسبت به دیگر شیوه‌های تولید برق است. البته انرژی بادی، معایبی نیز دارد. هزینه زیاد برای نصب و راه‌اندازی، سروصدای آزاردهنده برای همسایگان و نیز برخی آسیب‌ها به زندگی پرندگان ازجمله این معایب به شمار می‌رود. علاوه بر این یکنواخت نبودن باد و تغییر شدت آن در ساعات مختلف را باید یکی از دیگر مشکلات استفاده از این انرژی تجدیدپذیر دانست. ایران نیز یکی از کشورهایی است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص برخی شهرهای خود، از پتانسیل بالایی برای بهره‌گیری از انرژی باد برخوردار است.

انرژی زمین‌گرمایی

دمای درون زمین به‌مراتب از دمای سطح آن بیشتر است. به همین دلیل در برخی مناطق، شاهد وجود چشمه‌های آبگرم یا همان آب‌های خارج‌شده از دل زمین هستیم. بهره‌گیری از انرژی حاصل از گرمای زمین برای تولید برق، یکی از دیگر شیوه‌های پاک تولید الکتریسیته است. این انرژی به انرژی زمین‌گرمایی معروف است. اکنون بیش از 20 کشور جهان از گرمای درون زمین برای تولید برق استفاده می‌کنند. انرژی زمین‌گرمایی مزایای متعددی دارد.

برخلاف انرژی خورشیدی یا بادی که در بازه‌های قابل پیش‌بینی یا غیرقابل‌پیش‌بینی، شاهد نوسان در تولید برق خروجی آن‌ها هستیم، در میزان برق تولیدی از طریق منابع زمین‌گرمایی تغییر چندانی در شبانه‌روز یا فصول مختلف وجود ندارد. یکی دیگر از جذابیت‌های انرژی زمین‌گرمایی، قابلیت استفاده مستقیم از آن برای انواع تجهیزات گرمایشی و سرمایشی است که می‌تواند به کاهش مصرف انواع سوخت کمک کند. البته بهره‌برداری از انرژی زمین‌گرمایی نیز دشواری‌هایی به همراه دارد. آسیب‌پذیری در برابر زلزله، هزینه بالای نصب و نیاز به مدیریت و نظارت دقیق ازجمله مشکلات این شیوه به شمار می‌رود.

No tags for this post.