ارزشیابی توصیفی، راه حلی مناسب در کاهش اضطراب امتحان
در کشور ما و پس از سالیان دراز بهره گیری از سیستم ارزشیابی مبتنی بر نمره، چند سالی است که سیستم ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی مورد استفاده قرار می گیرد و نتایج پژوهشی جدید، حکایت از موفقیت نسبی آن دارد.
متن خبر: اصلاح مستمر نظام آموزشی به خصوص در زمینه شیوه های «ارزشیابی تحصیلی» یکی از مهم ترین دغدغه های سیستم های رسمی آموزش و پرورش در کشورهای مختلف است. در کشور ما ارزشیابی تحصیلی نزدیک به یک قرن سابقه دارد و یکی از مهم ترین و بحث برانگیزترین کاستی های آن محدود بودن مفهومش به امتحان و آزمون های معلم ساخته است. به عبارتی در کشور ما سال هاست که ارزشیابی به امتحان و نمره دهی تنزل یافته و غول امتحان هدف نهایی همه فعالیت های آموزشی گردیده است. این روش ارزشیابی سال هاست که پدیده «اضطراب امتحان» را که یکی از طاقت فرسا ترین انواع اضطراب است، در میان دانش آموزان شایع نموده است.
به منظور اصلاح این شیوه ارزشیابی، شورای عالی آموزش و پرورش در سال 1381 مصوبه ای را به تصویب رساند که به موجب آن مقیاس کمی نمره دهی (صفر تا 20) به مقیاس کیفی وتوصیفی (خیلی خوب، خوب، قابل قبول، نیازمند آموزش و تلاش بیشتر) تغییر یافت و این مصوبه در تعدادی از مدارس ابتدایی اجرا شد.
در این راستا محققینی از پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش نقش این شیوه ارزشیابی را در کاهش اضطراب دانش آموزان مورد بررسی قرار داده اند که نتایج آن در شماره زمستان 1393 فصل نامه «تعلیم و تربیت» منتشر گردیده است.
در این پژوهش 240 نفر از دانش آموزان دختر و پسر پایه چهارم ابتدایی شهر قزوین در سال تحصیلی 91-1390 مورد مطالعه قرار گرفته اند. این دانش آموزان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و از 4 مدرسه مختلف (یک مدرسه دخترانه و یک مدرسه پسرانه از مدارس تحت پوشش طرح و یک مدرسه دخترانه و یک مدرسه پسرانه از مدارس غیرمشمول) انتخاب گردیدند.
نتایج مطالعه انجام شده بر روی این دانش آموزان که نیمی دختر و نیمی پسر بودند، نشان می دهد که ارزشیابی توصیفی به طور معنی داری موجب کاهش اضطراب در هر دو جنس گردیده، هر چند میانگین اضطراب دختران کمی بیشتر از پسران بوده است. در واقع بنا به نتایج این پژوهش به نظر می رسد بخشی از انتظارات برنامه ریزان محقق گردیده و دانش آموزان مشمول طرح ارزشیابی توصیفی اضطراب کمتری را در مقایسه با همتایان خود تجربه می کنند.
بر اساس نتایج به دست آمده، پژوهشگران فوق الذکر پیشنهاد می نمایند آموزش هایی در این خصوص و در قالب کارگاه های آموزشی برای معلمان برگزار گردیده و نیز اقداماتی برای آگاه سازی والدین دانش آموزان در خصوص ارزشیابی توصیفی، اهداف و نتایج آن انجام گردد. تلاش مستمر برای اصلاح شیوه نامه ارزشیابی توصیفی و نیز رفع موانع اجرایی بر اساس همه اصول نظری مربوط به آن از دیگر اقداماتی است که از سوی مجریان این پروژه پژوهشی، ضروری به نظر می رسد.
به اعتقاد نویسندگان گزارش این تحقیق، برای به حداکثر رسیدن مزیت های این شیوه نوین ارزشیابی، دانش آموزان باید فرصت آزمایش، اظهار نظر، ابتکار، انجام کارهای گروهی و … را داشته باشند که با وجود 30 یا 40 دانش آموز در یک کلاس، عملا فرصت هیچ یک از این کارها فراهم نمی شود. عملی بودن، تناسب با اهداف آموزشی، هماهنگی با نیازهای دانش آموزان، همخوانی با سیاست های آموزشی و توجه به امکانات و شرایط موجود از جمله اصولی است که غفلت از آن ها می تواند آثار مثبت ارزشیابی توصیفی را از میان ببرد.
No tags for this post.
