ساختمان‌هایی که باید ضد زلزله باشند
این آیین‌نامه اصول محاسبات ساختمان‌ها در برابر بارهای جانبی زلزله را شامل می‌شود و هر چهار سال یک‌بار ویرایش می‌شود. به نظر می‌رسد با در نظر گرفتن چنین آیین‌نامه‌ای ساختمان‌هایی که از سال ۱۳۶۷ به بعد ساخته‌شده‌اند، باید در برابر بارهای جانبی زلزله مقاوم باشند، اما آیا واقعا ساختمان‌های ساخته‌شده در شهرهای زلزله‌خیز ایران ضد زلزله هستند؟
به گفته کارشناسان از تاریخ تصویب آیین‌نامه ۲۸۰۰ همه مهندسان موظف شدند، ساختمان‌ها را در برابر نیروهای وارده از زلزله مقاوم کنند و این کار هم در محاسبات انجام می‌شود، اما اشکال عمده از اجرای این محاسبات ناشی می‌شود. در حقیقت مجریان و مهندسان ناظر در اجرای ضوابط و مشخصات دقت لازم را ندارند. بر اساس قوانین سازمان نظام‌مهندسی در هر ساختمان در حال ساخت، دو شخصیت حقوقی شامل مجری و مهندس ناظر وجود دارد. مهندس ناظر با توجه به متراژ، ارتفاع و اهمیت ساختمان توسط سازمان نظام‌مهندسی انتخاب می‌شود. مجری طرح نیز از سوی سازنده یا کارفرما مسئولیت ساخت را به عهده می‌گیرد. تعهد حرفه‌ای این دو شخصیت حقوقی که نقش اصلی را در اجرای کار بازی می‌کنند، در بسیاری از ساخت‌وسازهای فعلی موضوعی است که بحث‌های زیادی پیرامون آن مطرح‌شده است.
ازنظر تئوری همه ساختمان‌های جدید تهران در برابر نیروهای وارده از طرف زلزله مقاوم‌اند اما در عمل این‌طور نیست
این در حالی است که شهرداری‌ها، بخصوص شهرداری تهران به‌طور کامل خود را از مسئله نظارت بر ساخت‌وسازها کنار کشیده‌اند. اگرچه شهرداری در سال‌های گذشته با هدف ارتقای کیفیت ساخت‌وساز، واحد کنترل مضاعف را تشکیل داده بود اما پس از ورود سازمان نظام‌مهندسی به بحث کنترل ساخت‌وسازها و با توجه به وظایف قانونی آن سازمان،مسئولیت کنترل مضاعف به آن سازمان واگذار شد.
در حقیقت شهرداری تهران با استناد بر این‌که نظارت بر ساخت‌وساز ازنظر قانونی بر عهده شهرداری نیست، خود را از اتهامات دور می‌کند و سازمان نظام‌مهندسی را مسئول می‌داند. اگرچه بسیاری از کارشناسان بر این باورند شهرداری، وظیفه دارد در انتخاب مجری، کار را به متخصصان بسپارد و در این زمینه کوتاهی می‌کند. به باور کارکنان این صنف ازجمله مهندسان عمران بهتر است شهرداری نیز وارد عمل شود، زیرا شهرداری نمی‌تواند در اجرای بی‌کیفیت ساخت‌وسازهای شهر بی‌مسئولیت باشد؛ بنابراین باید توازن بین دو چرخه کنترل‌کننده ـ سازمان نظام‌مهندسی و شهرداری ـ ایجاد شود.
یکی از موضوعاتی که ممکن است ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده باشد این است که چطور می‌توان از مقاومت خانه‌ای که قصد خرید آن را دارند در برابر زلزله اطلاعاتی به دست آورند. قرار بود برای ساختمان‌ها هنگام صدور پروانه یک شناسنامه فنی و مهندسی از طرف شهرداری تدوین شود که این پروژه نیز مانند بسیاری از طرح‌های ناتمام در روند اجرایی شدن متوقف شد.
بنابراین با توجه به نبودن شناسنامه فنی و مهندسی ساختمان‌ها باید نقشه‌های ساختمان را بازدید کرد که این کار نیز به یک متخصص نیاز دارد. شاید در چنین شرایطی بهترین راه این باشد که خریداران سراغ خانه‌هایی بروند که مجری و مهندس ناظر و تعهد اخلاقی او را می‌شناسند. ازنظر تئوری یا بهتر است بگوییم روی کاغذ همه ساختمان‌های جدید تهران در برابر نیروهای وارده از طرف زلزله مقاوم‌اند، اما با توجه به مشکلاتی که درروند اجرا وجود دارد، فقط حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد این ساختمان‌ها با زلزله‌ای تا ۶ ریشتر تخریب نمی‌شوند.
سازمان غیردولتی نظام‌مهندسی و شهرداری تهران به‌عنوان دو نهادی که مستقیم با عملیات ساخت‌وساز درگیر هستند، از زیر بار مسئولیت‌ها شانه خالی می‌کنند. این‌ها مشکلاتی است که باید از سطح مدارس و درنهایت در آموزشگاه و با آموزش تعهد به افراد به‌طور ریشه‌ای برطرف شود. پایبندی به اخلاق حرفه‌ای مهندسی و نظارت، یکی از مسائل مهمی است که باید نهادینه شود. اگر روزی تهران یا هر شهر دیگری بلرزد، مسئله لرزیدن خانه من و شما نیست، حتی اگر خانه شما سالم بماند نیز ممکن است براثر آتش‌سوزی و هزاران مشکلی که بعد از وقوع زلزله پیش می‌آید، افراد جان خود را از دست بدهند به نظر می‌رسد در چنین شرایطی تنها راه فرار از ماندن زیر آوارها اعتقاد به انجام کار درست و سیستم درست نظارتی باشد.
No tags for this post.
