هوا بس ناجوانمردانه گرم است!

افزایش دما در قطب‌ها، ذوب شدن کوه‌های یخی، بالا آمدن سطح آب دریاها، تحلیل رفتن زیستگاه بسیاری از موجودات زنده، بروز سیلاب در نقاط مختلف دنیا، توفان‌های شدید، خشکسالی، نابودی محصولات کشاورزی به‌ویژه غلات، افت سطح آب‌های زیرزمینی و کم‌آبی همه ازجمله عواقب ناشی از این پدیده هستند که دنیای امروز ما را به‌نوعی دگرگون کرده‌اند.

احتمال این‌که تغییرات اقلیم اثرات مخربی در سطح جهانی ایجاد کند در حال افزایش است، محسن ناصری، مدیر طرح ملی تغییرات آب و هوایی سازمان محیط‌زیست با بیان این مطلب گفت: دلیل علمی تغییر اقلیم ساده است، به‌بیان‌دیگر، دی‌اکسید کربن (CO2) و دیگر گازهای گلخانه‌ای مانند متان، لایه‌ای مولکولی در اتمسفر ایجاد می‌کنند که مانند پوشش شیشه‌ای گلخانه، گرما را در خود نگه می‌دارد.

میزان تراکم گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر از 220 واحد در میلیون (ppm) در قرن نوزدهم در سال‌های اخیر به 430 واحد در میلیون افزایش‌یافته است. علت این رویداد- که به گرم شدن زمین منجر شده است- را می‌توان افزایش گاز دی‌اکسید کربن و دیگر گازهای گلخانه‌ای و عوامل دیگری مانند تغییر موضع نسبی خورشید و تغییرات ایجادشده در تابش خورشید دانست. ضمن این‌که همه محققان و پژوهشگران تأکید کرده‌اند نباید نقش عوامل انسانی را در گرم شدن کره زمین نادیده گرفت.

عوامل انسانی در گرم شدن کره زمین نقش مهمی داشته است تا جایی که بسیاری از کارشناسان محیط‌زیست معتقدند اگرچه صنعتی شدن در تسهیل زندگی بسیاری از ساکنان کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته نقش مهمی داشته است اما برای محیط‌زیست و آب و هوا تاکنون، جز زیان و تخریب چیزی به همراه نداشته است.

اکنون باگذشت بیش از دو سده از حاکمیت صنعت بر جوامع، تغییر اقلیم یا «گرمایش زمین» (Global Warming) چالشی جهانی و تهدیدی جدی برای محیط‌زیست کره زمین به شمار می‌رود و به گفته کارشناسان این حوزه، عمده‌ترین دلیل آن شدت یافتن فعالیت‌های صنعتی انسان‌هاست. سرعت فعالیت‌های انسانی تا جایی است که پدیده‌های طبیعی حتی فرصت «خودپالایی» ندارند و وضع این پدیده‌ها روزبه‌روز در حال بدتر شدن است. به گفته کارشناسان زمین‌شناسی پدیده‌های طبیعی و آب و هوایی در شرایط عادی قدرت خودپالایی دارند و قادر هستند در شرایطی که حیات آن‌ها به خطر می‌افتد یا از سیر طبیعی خارج می‌شوند، خود را بازیابی کنند و به حالت طبیعی بازگردند.

تغییر اقلیم چیست؟

بر اساس این گزارش، تغییر اقلیم یا تغییرات آب و هوایی به هر تغییر مشخص در الگوهای مورد انتظار برای وضع میانگین آب و هوایی اطلاق می‌شود که در طولانی‌مدت برای منطقه‌ای خاص یا همه کره زمین رخ دهد. به دلیل این‌که از تغییرات در زمانی طولانی صحبت می‌شود، برخی دانشمندان حوزه اقلیم‌شناسی اطلاق عبارت «تغییر اقلیم» را برای ناهنجاری‌های جوی مناسب نمی‌دانند و معتقدند پدیده‌ای به نام «نوسانات آب و هوایی» در حال وقوع است اما درعین‌حال بسیاری از آن‌ها به گرم شدن کره زمین نیز معتقدند.

میزان تراکم گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر از 220 واحد در میلیون (ppm) در قرن نوزدهم در سال‌های اخیر به 430 واحد در میلیون افزایش‌یافته است.

افزایش درجه حرارت، ذوب شدن یخ‌های قطبی، بالا آمدن سطح آب‌های آزاد و بی‌نظمی در پدیده‌های آب و هوایی از مهم‌ترین پیامدهای تغییر اقلیم محسوب می‌شوند. ضمن این‌که ایران نیز به همراه دیگر کشورهای جهان دچار این تغییر اقلیم شده است و اکنون نیز نشانه‌هایی از دگرگونی اقلیمی در ایران قابل‌مشاهده است.

مقابله صحیح با تغییر اقلیم

مدیر طرح ملی تغییرات آب و هوایی سازمان محیط‌زیست، درباره راه‌های مقابله با پدیده گرم شدن زمین گفت: حرکت به‌سوی اقتصاد بدون کربن از مهم‌ترین اقداماتی است که می‌توانیم در این راستا انجام دهیم.

وی ادامه داد: به‌عبارت‌دیگر باید نهایت تلاش خود را برای حفظ و نگهداری از منابعی مانند جنگل‌های انبوه که به‌عنوان جاذب کربن عمل می‌کنند، به‌کارگیریم.‌ ضمن این‌که باید توجه داشته باشیم فناوری نیز در این راه نقش مهمی ایفا می‌کند.

مدیر طرح ملی تغییرات آب و هوایی سازمان محیط‌زیست در ادامه اظهار کرد: انجام این فعالیت‌ها به تغییر ساختارها معطوف است. ازاین‌رو حمل‌ونقل عمومی مقرون‌به‌صرفه و مؤثر و ایجاد مراکز بازیافت می‌تواند بخشی از این راهکار باشد.

وی با بیان این‌که کره زمین تاکنون بارها و بارها گرم و سرد شدن را تجربه کرده است، افزود: نزدیک‌ترین این تغییرات 800 هزار سال پیش بود که زمین هشت دوره یخبندان را تجربه کرد. هرچند آگاهی از تغییر اقلیم و دیگر مشکلات مهم زیست‌محیطی در دو دهه اخیر افزایش‌یافته است، اما اقدام مؤثر و هماهنگ برای اعمال راه‌حل‌ها، همچنان یک چشم‌انداز دور از دسترس به نظر می‌رسد. اگرچه باید به این نکته توجه داشته باشیم که فرصت‌های ما رو به پایان هستند.

No tags for this post.