چشم انداز تیره فراروی هدف سازمان ملل برای مقابله با چاقی
بررسی تحلیلگران نشان می دهد که شمار افراد چاق و یا دارای اضافه وزن به شدت رو به افزایش است و براساس پیش بینی ها، تا سال 2025 تقریبا یک میلیارد فرد بالغ در زمره افراد چاق درمی آیند.
کارشناسان هشدار می دهند که به دلیل گسترش عادات غذایی غربی در سراسر جهان که نتیجه بازاریابی فعالانه و سودجویانه صنعت غذایی است، اهداف تعیین شده سازمان ملل محقق نخواهد شد.
نگرانی از افزایش دیابت، بیماری قلبی، سرطان و سایر اختلالات و بیماری های ناشی از چاقی، برگزاری نشستی را توسط سازمان ملل در سال 2011 در پی داشت که در آن، سازمان جهانی بهداشت موظف شد اهدافی را برای کاهش نرخ هشدارآمیز افزایش وزن در جهان تعیین کند. سازمان جهانی بهداشت افزایش نیافتن چاقی و یا انواع دیابت را در قیاس با نرخ آن در سال 2010، به عنوان هدفی برای سال 2025 تعیین کرد.
با این حال بنا بر اعلام 'فدراسیون جهانی چاقی'، تازه ترین آمار نشان می دهد که امکان چندانی برای تحقق این هدف وجود ندارد . در سال 2010میلادی، 11،5 درصد افراد بالغ در جهان معادل 565 میلیون نفر به جمع افراد چاق اضافه شدند. سال 2014، این رقم به 13 درصد معادل 670 میلیون نفر افزایش یافته بود.
فدراسیون جهانی چاقی با تجزیه و تحلیل داده های موجود در آستانه نخستین 'روز جهانی چاقی' در روز یکشنبه، اعلام کرد که اگر وضعیت موجود تغییر نکند، 17 درصد افراد بالغ در سال 2025 به چاق ها افزوده می شوند و به عبارت دیگر در آن تاریخ، شاخص توده بدنی 170 میلیون فرد بالغ دیگر بالاتر از 35 خواهد بود. شاخص توده بدنی 35 مرزی است که درمان پزشکی فوری را همچون جراحی روده برای کاهش میزان غذای مصرفی فرد می طلبد.
اما حتی در کشورهای ثروتمند، ظرفیت کافی برای کمک به افراد در این زمینه وجود ندارد.
با احتساب افرادی که هم اکنون نیز چاق و یا دارای اضافه وزن هستند، شمار این قبیل افراد از دو میلیارد نفر در سال 2010 به حدود 2،7 میلیارد نفر در سال 2025 نفر می رسد.
دکتر تیم لوبستین مدیر سیاستگذاری فدراسیون جهانی چاقی گفت: 'براساس آمار سازمان جهانی بهداشت شاهد افزایش چشمگیر چاقی از سال 2010 تا 2014 هستیم. اگر کاری انجام نشود، شرایط وخیم تر از این می شود.'
عاملی که در ورای افزایش وزن در سطح جهان وجود دارد، انتقال پرشتاب از غذاهای سنتی به رژیم های غذایی به اصطلاح مدرن به ویژه مصرف نوشیدنی های شیرین و انواع اسنک است. افزایش کم تحرکی نیز علت مهمی است.
در این میان، شرکت های عمده چند ملیتی موسوم به 'بیگ فود' نقش پررنگی در گسترش چاقی دارند.
به گفته لابستین، راهبردهای بازاریابی این شرکت ها دسترسی بیشتر به کشورهای در حال توسعه است تا بتوانند راه هایی برای افزایش سهم خود از بازار حتی در میان کم درامدترین جمعیت ها بیابند.
***چاقی در کشورهای در حال توسعه
به نظر می آید نرخ چاقی در کشورهای ثروتمند شمال امریکا و اروپا ثابت مانده است، هر چند هیچ نشانه ای دال بر کاهش آن وجود ندارد و آمار نیز تفاوت های هشدارآمیز درباره وضعیت فقیر و غنی در این کشورها را نشان نمی دهد.
به هر حال، کشورهای در حال توسعه شاهد افزایش بی سابقه نرخ چاقی در میان شهروندان خود هستند. به واقع آمریکا دیگر پیشتاز چاقی در جهان نیست. هم اکنون 18 کشور جهان از حوزه کاراییب گرفته تا خاورمیانه و جزایر واقع در اقیانوس آرام از آمریکا پیشی گرفته اند.
آمار مربوط به چاقی در کودکان نیز در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به ویژه در خاورمیانه، آمریکای لاتین، چین و بخش هایی از آسیای جنوب شرقی رو به افزایش است. به عبارت دیگر، این مناطق سرنوشت بسیار وخیم تری را پیش رو دارند.
یک مشکل عمده، این ذهنیت است که کودکان در کشورهای در حال توسعه از دریافت مواد غذایی محروم هستند و به کالری بیشتر نیاز دارند.
به گفته لابستین، حتی اگر این ذهنیت در برخی مناطق صحیح باشد، تغذیه کودکان با نوشیدنی های شیرین و پرکالری و اسنک ها ، راهکار مناسبی نیست.
در مکزیک که یکی از بیشترین سطوح بالای چاقی در کودکان را دارد، دو ماده انرژی زای عمده کودکان در سال 2012، شیرعمدتا شیرین شده و نوشیدنی های شیرین شده با شکر بودند.
تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از کودکان در خاورمیانه صبحانه نمی خورند و همین امر آنها را به سمت مصرف اسنک های ناسالم در طول روز سوق می دهد.
لابستین گفت که براساس نتیجه یک تحقیق در میان کودکان پیش دبستانی در اردن، بیش از 50 درصد این کودکان نوشیدنی های شیرین گازدار مصرف می کنند و 71 درصد آنها به طور منظم با انواع بیسکویت و کیک و 76 درصد نیز با انواع شیرینی تغذیه می شوند.
وی افزود: این کودکان همچنین انواع دیگری از نوشیدنی های شیرین شده ، میزان بالایی از انواع دسرها و نیز چای شیرین مصرف می کنند.
***راهکارها
لابستین مقابله با چاقی را در عزم قاطع دولت ها برای محدود کردن تشویق به مصرف خوراکی های عاری از ارزش غذایی موسوم به 'جانک فود' به ویژه توسط کودکان، اطمینان از ارائه غذاهای سالم در محل های کار، مدارس و موسسات و تشویق به تحرک فیزیکی از طریق ارتقای طراحی شهری و سیستم های حمل و نقل عمومی دانست.
لابستین ادامه داد: 'همچون معضل تغییر وضعیت آب و هوا، ما برای بحران چاقی هم پاسخ هایی داریم . ما از ضرورت اجرای سیاست های جدی اطلاع داریم و به خوبی می دانیم که چنین سیاست هایی مغایر منافع تجاری است. اما برای تحقق اهداف سال 2025، هیچ چاره دیگری نداریم.'
یک سخنگوی سازمان جهانی بهداشت در خصوص احتمال محقق نشدن هدف تعیین شده این سازمان برای سال 2025 گفت: به واقع، نرخ های چاقی و اضافه وزن در سراسر جهان سیر صعودی دارد. در شرایط کنونی چشم اندازی در زمینه تحقق عدم افزایش چاقی در افراد بالغ و یا نوجوانان مشاهده نمی کنیم مگر این که اقدام متمرکز فوری برای کاهش اضافه وزن و چاقی توسط کشورها و دیگر ذینفعان اتخاذ شود.
از سوی دیگر، بیماری های مرتبط با چاقی و اضافه وزن افراد علاوه بر تاثیرات سلامتی، تبعات مالی نیز دارد. یک تحقیق صورت گرفته در استرالیا در سال 2005 ، هزینه های غیرمستقیم این قبیل بیماری ها بر اقتصاد را 21 میلیارد دلار استرالیا و هزینه های مستقیم را بیش از 35 میلیارد دلار این کشور در سال برآورد کرد.
شهر آرارات در استرالیا که زمانی به خاطر پرشماری شهروندان چاق آن لقب 'بزرگترین بازنده' را دریافت کرد، به واسطه اطلاع رسانی های مناسب ، هم اکنون شاهد تغییر فرهنگ مردم است، به طوری که تعداد روزافزونی از آنها به تحرک فیزیکی و تلاش برای اجرای تغییرات لازم در روش زندگی مبادرت می کنند.
به گزارش ایرنا از گاردین،شورای شهر آرارات محل های بیشتری را برای پیاده روی ایجاد و تجهیزات ورزشی بیشتری را در فضاهای عمومی نصب کرده است.
براساس این گزارش، مداخله دولت ها به صورت اعمال مالیات بر نوشیدنی ها شیرین، تعیین محدودیت هایی برای بازاریابی جانک فودها و نصب برچسب های مقتضی روی مواد غذایی در فروشگاه ها و اماکن عرضه فست فود، از راهکارهای موثر است.
