ابتکار: گسترش صلح و امنیت جهانی از ملزومات حفظ محیط زیست است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، معصومه ابتکار در جلسه شورای همگانی گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم با موضوع ' سیاست های دولت در پیشبرد توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست' افزود: یکی از مهمترین عوامل تخریب محیط زیست گسترش جنگ، خشونت و نا امنی در منطقه است. 
وی با اشاره به اینکه محیط زیست در کنار امنیت و صلح جهانی در صدر مسایل مورد توجه جهانی قرار دارد، افزود: سال 2015 به دلیل توجه جهانی به دو موضوع توسعه پایدار و تغییرات آب و هوایی و اتخاذ تصمیم های جدید در این دو حوزه از اهمیت ویژه ای برخوردار است و مبداء تاریخی خاصی برای دنیا خواهد بود.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اهمیت سال 2015 به دلیل نهایی شدن اهداف توسعه پایدار گفت: مجامع جهانی در تلاش هستند همزمان با پایان سال 2015 اهدافی جدید با محوریت توسعه پایدار (تلفیق سه مفهوم اقتصاد، اجتماع و محیط زیست) را جایگزین اهداف هزاره کنند که 17 هدف آن مشخص و به زودی در مجمع عمومی سازمان ملل نهایی و تصویب خواهد شد.
وی افزود: یکی از محورهای سفر رییس دولت یازدهم به نیویورک حضور در کنار سران سایر کشورها برای تصویب همین اهداف است.
*** عبور از ظرفیت زیستی زمین؛ نگرانی جهانی 
معاون رییس جمهوری عبور از ظرفیت زیستی زمین را یکی از مهمترین نگرانی های جهانی برشمرد و اظهار کرد: دانشمندان معتقدند در بحث تغییرات آب و هوایی، سیستم جهانی در حال گذار از این ظرفیت زیستی و نزدیک شدن به نقطه شکست است از همین رو خواستار اعمال قوانین سختیگرانه تر برای دولت ها به منظور جلوگیری از این اتفاق هستند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر ضرورت نگاه علمی و تخصصی برای رفع بحران های کنونی محیط زیست، تصریح کرد: بیانات صریح و روشن مقام معظم رهبری در دیدار 17 اسفندماه سال گذشته با فعالان حوزه محیط زیست، همچنین تاکید و سوگیری برنامه های دولت یازدهم بر محور محیط زیست و اعلام اینکه دولت یازدهم دولت محیط زیست است، نقطه عطف بزرگی برای محیط زیست کشور است که باید از آن بهره برد.
معاون رییس جمهوری افزود: چرایی اینکه به رغم توانایی علمی بالا در کشور نتوانستیم این توانایی علمی و پژوهشی را کاربردی کنیم، نیازمند آسیب شناسی جدی است.
ابتکار اظهار داشت: برطرف کردن معضلات موجود نیازمند مدیریت مبتنی بر دانش روز و بهره گیری از تجربه و خرد است و این به معنای ضرورت استفاده از پژوهش های کاربردی برای حرکت بر پایه دانش، سیاستگذاری و برنامه ریزی اجرایی بر اساس راه حل های علمی و پژوهشی است.
وی گفت: چالش ها و مسایل محیط زیست به دلیل پیچیدگی بسیار زیاد، درجه بالای عدم قطعیت، تغییر سریع آمار و اطلاعات شبیه به معادله مجهول و وسیعی است که پژوهش به شرط به روز و کاربردی بودن سهم زیادی در کاهش این چالش ها دارند.
معاون رییس جمهوری با اشاره به وضعیت نگران کننده ظرفیت زیستی در جهان، گفت: طی 70 سال گذشته 50 درصد از گونه های گیاهی و جانوری دنیا منقرض شده اند و این به معنای نابودی ذخایر ژنتیکی دنیا است.
ابتکار با بیان اینکه ظرفیت زیستی به معنای توانایی کلی یک اکوسیستم برای حفظ شرایط طبیعی خود است، اظهار کرد: چنانچه میزان مصرف منابع به اندازه ظرفیت زیستی باشد، زمین قادر به خود پالایی سالانه است و پسماند تولید شده را جذب می کند اما در حال حاضر ردپای اکولوژیک میزان مصرف بشر نشان می دهد که در شرایط فعلی تقاضای ما از کره زمین بیش از توان بازتولید آن است.
وی با بیان اینکه در ایران هم استفاده از منابع بیش از ظرفیت زیستی است، گفت: یعنی میزان مصرف منابع زیستی و تأثیر آن بر محیط زیست بیش از ظرفیت زیستی کشور است و نشان دهنده این واقعیت است که وضعیت اکولوژیک به سمت ناپایداری حرکت می کند.
معاون رییس جمهوری یادآور شد: ایران جزو تولید کنندگان رده بالای CO2 در جهان است و این در حالی است که رد پای کربن بالاترین سهم در ردپای اکولوژیک را دارد.
ابتکار اشاره ای هم به تصویب سیاست های کلی محیط زیست در مجمع تشخیص مصلحت نظام داشت و گفت: تصویب این سیاست ها به آن جهت از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است که بر اساس قانون اساسی، سیاست های کلی در حوزه های مختلف پس از ابلاغ رهبری به عنوان یکی از مهمترین اسناد بالادستی، روشنگر و هدایتگر قوانین و برنامه های کشور است.
*** پروتکل مونترال موفق ترین پروتکل محیط زیستی جهان
معاون رییس جمهوری ادامه داد: در کنار تمامی اخبار نگران کننده و ناخوشایند، یکی از خبرهای امیدوار کننده موفقیت جهانی برای مقابله با از بین رفتن مواد مخرب لایه ازون و موفقیت پروتکل مونترال و کنوانسیون وین است که البته ایران نیز یکی از موفق ترین کشورها در حذف مواد مخرب لایه ازون است.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: این موفقیت تا حدی است که پروتکل مونترال موفق ترین پروتکل محیط زیستی جهان نامگذاری شده است.
وی اشاره ای هم به حرکت جهانی برای دستیابی به اقتصاد سبز داشت و اضافه کرد: ایران نیز خواستار دستیابی به توسعه و رشد اقتصادی با تاکید بر رشد اقتصاد سبز است و این به آن معناست که دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی و اشتغال باید بدون تخریب یا ایجاد آلودگی در محیط زیست صورت گیرد.
معاون رییس جمهوری با تاکید بر اینکه رویکرد اقتصادی قابل تفکیک از محیط زیست نیست، گفت: دولت یازدهم نیز با رویکرد مثبت به محیط زیست و اولویت بخشی به این حوزه، اقتصاد سبز و توجه به رشد اقتصادی ملازم با مسایل محیط زیستی را مورد پیگیری قرار داده است.
** پایداری مهمترین رکن اهداف توسعه
معاون رییس جمهوری افزود: به رغم تاکید بر مباحثی همچون آموزش و بسیاری از اهداف توسعه هزاره در اهداف جدید، عنصر پایداری مهمترین رکن در تدوین آن است که با نگاه ویژه به محیط زیست و رسیدن به توافق در زمینه تغییرات آب و هوایی تعیین شده است.
وی با اشاره به اینکه در سال منتهی به 2015، باید توافق جدید پس از توافق کیوتو شکل گیرد، گفت: موضوع تغییرات آب و هوایی، تقریبا مهمترین بحث جهانی است که باید با چند جانبه گرایی به نتیجه برسد.
ابتکار افزود: تمام شواهد و اطلاعات علمی جهان حاکی از آن است که مساله گرم شدن زمین بسیار جدی است و این در حالی است که هیات بین دولتی تغییرات آب و هوایی (IPCC) پیش بینی های بسیار خوبی با احتمال بسیار نزدیک به یقین و درصد خطای بسیار پایین برای تجربه جهان در مساله گرم شدن زمین داشت.
*** تصویب سیاست های کلی نظام در حوزه محیط زیست در مجمع تشخیص مصلحت نظام 
وی با اشاره به اینکه سیاست های کلی نظام در حوزه محیط زیست برای نخستین بار با تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام به رهبری تقدیم می شود، گفت: بر اساس قانون اساسی این سیاست ها پس از تایید و ابلاغ لازم الاجرا خواهد بود.
معاون رییس جمهوری گفت: گزارش خلاصه وضعیت محیط زیست هشت سال گذشته نیز پس از سال ها وقفه و بی توجهی تهیه شده و امیدواریم پس از انتشار این گزارش بتوانیم با دستیابی به آمار و اطلاعات دقیق از وضعیت محیط زیستی که در ابتدای کار دولت یازدهم تحویل گرفته ایم در راستای بهبود محیط زیست کشور گام برداریم.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: از آنجا که گزارش خلاصه وضعیت محیط زیست هشت سال گذشته بر اساس شاخص های بین المللی و قابل سنجش تهیه و تدوین می شود، یکی از مهمترین ابزار برای سیاستگذاری های کلان است و فرهنگستان علوم می تواند با تکیه بر تجربه و توانایی علمی و دانش تخصصی اعضای خود به صورت علمی به بررسی این گزارش بپردازد.
ابتکار با اشاره به اقدامات موثر و امیدوار کننده دولت برای رفع چالش های محیط زیستی کشور، یکی از این اقدامات مثبت را مصوبه 10 اردیبهشت ماه 1393 دولت برای مقابله با آلودگی هوا و تعیین تکلیف دستگاه ها در این حوزه دانست و گفت: بهبود کیفی و چشمگیر هوای تهران در سال 93 نسبت به سال 92 و یا کاهش یک چهارمی تعداد روزهای ناسالم در اصفهان به دلیل حذف سوخت مازوت از نتایج مثبت اجرای این برنامه ها است.
*** تغییر الگوی آلودگی هوا در تهران
وی ادامه داد: در حال حاضر شاهد تغییر الگوی آلودگی هوا به ویژه در تهران از آلودگی های ناشی از سوخت های فسیلی و احتراق که به واسطه اقداماتی همچون توزیع سوخت استاندارد، استاندارد سازی خودروها شاهد کاهش چشمگیر آن بوده ایم به سمت آلودگی ناشی از پدیده گرد و غبار در حرکت هستیم.
معاون رییس جمهوری سیاست های دولت یازدهم برای توسعه اقتصاد کم کربن، کاهش گازهای گلخانه ای، آموزش و فرهنگ سازی حفظ محیط زیست را از دیگر اقدامات در راستای حفظ محیط زیست برشمرد و گفت: به عنوان مثال افزایش و توسعه مدارس محیط زیستی ( Eco_ Schools )، اجرای طرح مدارس جامع محیط زیستی (جم) با همکاری وزارت آموزش و پرورش، تغییر محتوا و بازنگری در مطالب کتب درسی دانش آموزان با رویکرد آموزش های محیط زیستی، آموزش محیط زیستی مربیان پیش آهنگی، احیای جشنواره بین المللی فیلم سبز ایران پس از 10 سال وقفه، جریان سازی محیط زیستی توسط هنرمندان و ورزشکاران به عنوان سفیران محیط زیست از جمله مهمترین اقدامات برای توسعه فرهنگی حفظ محیط زیست با همکاری سایر دستگاه ها است.
ابتکار فعالان مدنی و سازمان های مردم نهاد را یکی از قوی ترین ابزار نظارتی بر فعالیت های حاکمیتی دانست و تاکید کرد: در صورت برخورداری فعالان و اعضای سمن ها ( سازمان های مردم نهاد ) از نگاه و توان علمی و تخصصی بالا، آنها می توانند سنجشگران موثر عملکرد دولت ها باشند زیرا نظارت صحیح تضمین کننده کیفیت اقدامات است.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: به همین دلیل در هیات دولت مصوب شد که الزاما یک نفر به نمایندگی از شبکه سمن های هر استان ضمن برخورداری از حق رای در شورای برنامه ریزی فرابخشی استان ها حضور داشته باشد.
وی یکی دیگر از مزیت های این اقدام را تمرین برای استفاده از پتانسیل جمعی به جای فردگرایی برشمرد و گفت: یکی از مهمترین انتظارات ما از سمن ها در کنار جریان سازی مثبت اجتماعی، حرکت به سمت انجام فعالیت های تخصصی و علمی برای افزایش اثر حضور و مشارکت مردمی در سیاست ها و برنامه ریزی ها است.
*** شبکه سازی یکی از ابزار توانمند سازی سمن ها
معاون رییس جمهوری شبکه سازی سمن ها را یکی از مهمترین ابزار توانمندی آنها برشمرد و اظهار کرد: شبکه سازی صحیح سمن ها می تواند در کنار کمک به رشد و پیشرفت جامعه، منجر به ارتقای زیرساخت ها برای نهادینه سازی شود.
ابتکار ضمن یادآوری اهمیت ارزیابی زیست محیطی در حرکت به سمت توسعه پایدار، اشاره ای هم به بحث تفویض اختیار ارزیابی های زیست محیطی به استان ها داشت و افزود: به دلیل اهمیت بحث ارزیابی، در این دوره بازنگری کامل ارزیابی زیست محیطی در دستورکار قرار گرفت و مطالعه ارزیابی حدود 20 محور از 53 محور ارزیابی و نظارت بر تمام 53 محورهای ارزیابی مستقیما به استان ها واگذار شد.
وی با تاکید بر اینکه ارزیابی زیست محیطی یک فرآیند دانش بنیان و مهمترین عامل پیوند میان توسعه پایدار با محیط زیست است، اشاره ای هم به مشکلات ناشی از احداث سد گتوند داشت و گفت: اگر ارزیابی و مطالعات زیست محیطی این سد با دقت و نگاه علمی همراه بود، امروز با مشکلات ناشی از احداث آن مواجه نبودیم.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: ارزیابی زیست محیطی باید ارزیابی راهبردی باشد تا بتواند کارایی لازم را در فرآیند توسعه پایدار کشور داشته باشد از این رو نیازمند توانمند سازی علمی در این زمینه هستیم.
معاون رییس جمهوری ضمن یادآوری اهمیت ارزشگذاری اقتصادی محیط زیست، گفت: این ارزشگذاری شامل دو بخش ارزشگذاری اقتصادی منطقه یا اکوسیستم و ارزشگذاری خدمات منطقه و اکوسیستم به بشر است.
ابتکار توسعه مشاغل سبز را از دیگر اولویت های دولت و سازمان حفاظت محیط زیست در راستای حفظ محیط زیست کشور برشمرد و اظهار کرد: بخشی از این هدف از طریق برگزاری نمایشگاه بین المللی محیط زیست و معرفی فن بازارها با هدف ترویج فن بازارهای سبز پیگیری می شود.
*** صندوق ملی محیط زیست ابزار مهمی برای تقویت برنامه های زیست محیطی
وی اشاره ای هم به فعالیت های صندوق ملی محیط زیست داشت و افزود: این صندوق ابزار مهمی برای تقویت مالی برنامه های مختلف زیست محیطی و اجرای سیاست های محیط زیست در کشور و جلب مشارکت های بین المللی و سازمان های مردم نهاد است.
ابتکار تاکید کرد: فعالیت صندوق ملی محیط زیست می تواند شتاب دهنده رشد فناوری های سبز و حمایت از نوآوری های این حوزه در کشور باشد.
معاون رییس جمهوری ادامه داد: براساس تکلیف ماده 190 قانون برنامه پنجم تمام دستگاه های اجرایی موظف هستند به منظور کاهش اعتبارات هزینه های دولت، سیاست های مصرف بهینه منابع پایه و محیط زیست را با اجرای برنامه مدیریت سبز شامل مدیریت مصرف انرژی، آب، مواد اولیه و تجهیزات شامل کاغذ، کاهش مواد زاید جامد و بازیافت در ساختمان ها و وسایط نقلیه انجام دهند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در همین راستا سازمان حفاظت محیط زیست اقدام به صدور کارنامه مدیریت سبز برای تمام دستگاه ها کرده است.
مصطفی سهراب پور عضو وابسته گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم و استاد دانشگاه صنعتی شریف با موضوع ' پدیده ریزگردها در منطقه و به ویژه ایران' و ضیاءالدین شعاعی مدیر طرح ملی مبارزه با پدیده گرد و غبار با موضوع گزارشی از اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست در مقابله با این پدیده از دیگر سخنرانان این جلسه بودند.

No tags for this post.