دکتر هادی کیادلیری، مشاور کنوانسیون تنوع زیستی کشور در گفتگو با سیناپرس گفت: تنوع زیستی نقش بیمه را بازی می کند. همانطور که ما اگر وسیله و اتومبیلی داشته باشیم برای پیشگیری از حوادث آن را بیمه می کنیم و جایگزینی برای آن در نظر می گیریم، در تنوع زیستی نیز وضع به همین منوال است یعنی اگر در یک اکوسیستمی، یک عضو جزیی از بین برود، عضو دیگری می تواند جایگزین شود و آن را ترمیم کند، اما تا ابد چنین پتانسیلی وجود ندارد که بتوانیم تنوع زیستی مان را حفظ کنیم.
رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه آزاد علوم تحقیقات اظهارداشت: از سه و نیم میلیارد پیش یعنی از زمان تک سلولی ها تا پیدایش بشر به روی کره زمین، اصول اولیه دنیا روی بحث های انرژی خورشیدی، چرخه مواد شیمیایی و تنوع زیستی بوده است. این سه عامل مانند سه پایه اصلی یک صندلی محسوب می شوند که اگر یکی از آنها دچار نقص شود، پایه های دیگر نمی توانند روی پایه خود باقی بمانند.
رئیس پیشین انجمن جنگلبانی افزود: تنوع زیستی به زندگی بها می دهد و به ادامه زندگی کمک می کند. مثلا اگرما یک گیاه داشته باشیم که فقط یک میوه در فصل خاص بدهد، دیگر ما غذا و میوه نداریم. اگر فقط یک گل وجود داشته باشد، زنبورها در فصل های دیگر سال برای تهیه عسل دچار مشکل می شوند. پس تنوع زیستی حکم بیمه را دارد که کمک زیادی به تولید و پایداری اکوسیستم ها می کند.
وی ادامه داد: هر گونه یک اکوسیستم مانند یک نمایشنامه می ماند. خالق یکتا برای هریک از آنها نقشی را قائل شده است. حذف هر نقشی، این نمایشنامه را بی معنا می کند. در این میان یک سری گونه هایی وجود دارند که اکوسیستم های جدیدتری می سازند. یک سری گونه ها نیز خودشان ضامن حفظ این اکوسیستم ها هستند. در این میان برخی از گونه ها نیز به ما هشدارهای بیولوژیک می دهند.
ضرورت حفظ تنوع زیستی به علت کارکردهای اقتصادی و غیر اقتصادی
کیادلیری تاکید کرد: تنوع زیستی کارکردهای متنوعی برای بشر از نظر مسائل اقتصادی و غیر اقتصادی دارد از اینرو ضرورت دارد که آن را حفظ کنیم اما متاسفانه نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا مردم به طبیعت فشار وارد کرده اند به گونه ای که برخی از دانشمندان هشدار داده اند اگر این روند را متوقف نکنیم تا سال 2030 کل این زنجیره از هم گسیخته می شود و دیگر نمی توانیم آن را متصل کنیم.
وی یادآورشد: آنها به کشورهای جهان سوم و در حال توسعه بیشتر نسبت به این موضوع هشدار داده اند. از سوی دیگر اکنون میزان مصرف گرایی کشورهای توسعه یافته بسیار بالاست. طبق گزارش ها اگر کل مردم دنیا بخواهند به سطح رفاه مردم آمریکا برسند باید 5 تا کره زمین داشته باشیم. مصرف گرایی این کشورها نیز باعث ایجاد معضلاتی برای جهان شده است که روز به روز اوضاع دنیا را وخیم تر و خراب تر می کند. در نتیجه باید یک جایی این ترمز را بکشیم.
مشاور کنوانسیون تنوع زیستی کشور به سیناپرس گفت: اکنون این حساسیت در ایران بیشتر احساس می شود زیرا کشورمان سرزمینی خشک و نیمه خشک است که شرایط بسیار سختی دارد. ما علاوه بر اینکه به روی کمربند خشک جهان قرار گرفته‌ایم، در مرحله ای از توسعه هستیم که بسیاری از منابع مان را بدون برنامه استفاده کرده ایم که صدمه و زیان آن در آینده مشاهده خواهد شد.
زیستگاه هایمان را به بهانه توسعه نابود کرده ایم
رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه آزاد علوم تحقیقات بیان کرد: در حال حاضر ما بسیاری از گونه ها و زیستگاه هایمان را به اسم بهره برداری نابود کرده ایم به طوری که بسیاری از گونه ها در خطر انقراض قرار گرفته اند. اکنون بسیاری از گونه های پرندگان در معرض تهدید و انقراض قرار گرفته اند و حیات بسیاری از پستانداران مانند یوز ایرانی، خرس سیاه، گوزن زرد و گورخر ایرانی را نیز به علت اعمال فشارهای زیاد به طبیعت و بهره برداری زیاد، تحت تاثیر قرار داده ایم.
وی تصریح کرد: یکی از دلایل عمده نابودی این زیستگاه ها تغییر کاربری اراضی است. ما به بهانه توسعه و ساخت و ساز بسیاری از زیستگاه ها و جنگل هایمان را نابوده کرده ایم. میزان جنگل ها و مراتع ایران از سال 83 تا 99 به دلایل مختلف روزانه 600 هکتار کمتر شده است. پیش از این سطح جنگل های ما 14 میلیون هکتار بود اکنون به 11 و نیم میلیون هکتار رسیده است این امر نشان می دهد که میزان زیستگاه ها و محل زندگی گونه های جانوری مان کاهش یافته است.
کیادلیری در پایان به سیناپرس گفت: همچنین در حال حاضر بسیاری از موجودات نمی توانند با تغییر اقلیم خودشان را با شرایط محیط سازگار کنند زیرا سرعت تغییرات بسیار سریع است و آنها در شرایط جدید می میرند یا کوچ می کنند. مشاهده می کنید که اخیرا میزان جمعیت پرندگان و دوزیستان در ایران بسیار کم شده است. اکنون در مرز ورشکستگی قرار داریم به همین دلیل کارشناسان نسبت به این موضوع هشدار می دهند.
گفتگو: فرزانه صدقی