باید جایگاهی برای نگاه عالمانه به امر خیر پیدا کنیم
بنیاد خیریه آلاء نتیجه تلاش خیرینی بود که برای پیشرفت و گسترش علم و دانش در این مرزوبوم تلاش می‌کنند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی ملانوری ،قائم‌مقام بنیاد آلاء و مسئول بخش خیر ماندگار گفت: بنیاد خیریه آلاء بنیادی است که سابقه فعالیت آن به شش سال می‌رسد. این بنیاد در سطح ملی ثبت‌شده است و اکنون در استان‌های اصفهان، تهران، قم، سیستان و بلوچستان و لرستان حوزه‌هایی از این بنیاد راه‌اندازی شده است. بر اساس برنامه‌های پیش‌بینی‌شده به‌تدریج در دیگر استان‌ها نیز فعالیت‌های این بنیاد آغاز خواهد شد.
وی هدف از تأسیس چنین بنیادی را در سال‌های اول فعالیت، ارائه خدمات در زمینه اولویت‌های امر خیر دانست و گفت: در ادامه قرار است اهداف این بنیاد در زمینه‌هایی مانند کنترل شیوع سرطان موردتوجه قرار گیرد. اکنون همکاری این بنیاد با مرکز جامع کنترل سرطان آغازشده است. اگرچه موضوع درمان سرطان در بسیاری از مؤسسات خیریه موردتوجه قرارگرفته است اما بسته حمایتی جامعی که پیشگیری، درمان و غربالگری را هم‌زمان موردتوجه قرار داده باشد و خدمات طب تسکینی را ارائه دهد، وجود نداشته است.
قائم‌مقام بنیاد آلاء افزود: طب تسکینی، خدماتی از قبیل مشاوره دینی و روانشناسی، پزشکی و بالینی را شامل می‌شود. این در حالی است که اغلب بیمارستان ها از پذیرش مسئولیت ارائه این بسته حمایتی به بیماران خودداری می‌کنند. یکی از دیگر پروژه‌های موردتوجه این بنیاد رسیدگی به سادات نخبه بود که در غالب طرح سلاله اجرایی شده است. بر اساس این طرح افرادی که شرایط نخبگی داشته باشند در زمینه پرورش علمی از حمایت‌های بنیاد بهره‌مندمی شوند. تبلیغات اسلامی و دینی در عرصه بین‌الملل از دیگر فعالیت‌هایی است که باهدف رفع نیازهای مناطق محروم موردتوجه بنیاد آلاء قرارگرفته است. برای مثال ما امامزاده زینبیه اصفهان را از اوقاف تحویل گرفته‌ایم و آن را در قالب طرح ایجاد میدان شهری رفع محرومیت و فقر کرده‌ایم یا این‌که مؤسسه خیریه کوثر را برای رسیدگی به نیازمندان تأسیس کرده‌ایم.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی ملانوری عنوان کرد: اما از یک سال گذشته بنیاد خیریه آلاء با آغاز مطالعاتی تصمیم گرفته است عمده منابع مالی خود را به سمت توزیع دانش ببرد. در همه کشورهای دنیا فعالیت‌های خیرخواهانه وجود دارد. در کشور ما مردم در این زمینه سابقه‌ای دیرینه دارند و اقتضای فرهنگ ایرانی خیرخواهی و مشارکت در فعالیت‌های خیرخواهانه است. به همین دلیل مردم داوطلبانه در امور خیر همکاری می‌کنند.
وی گفت: اگرچه این آمار دقیقی در این زمینه ارائه نشده است اما حدود ۳ هزار موسسه خیریه در ایران وجود دارد و سالانه حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان توسط خیرین در ایران هزینه می‌شود؛ اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که این هزینه‌ها بر اساس کدام اولویت خرج می‌شود و آیا در این زمینه مدیریت علمی حاکم است یا خیر. در اغلب کشورهای دنیا در زمینه مدیریت امر خیر، حسابداری و مدیریت امور خیر و شیوه نگهداری و مدیریت مؤسسات خیریه تا مقاطع ارشد و دکترا فارغ‌التحصیل داوطلب وجود دارد. این ضرورت‌ها موجب شد بنیاد خیریه آلاء از سال گذشته طرحی را با عنوان خیر ماندگار تدوین کند. این طرح بر پایه تولید دانش امر خیر، روش مدیریت امر خیر، ترویج فرهنگ خیر و نیکوکاری بنانهاده شده است که هر یک از آن‌ها به‌تنهایی اقدامات و فعالیت‌های متنوعی را شامل می‌شود.
مسئول بخش خیر ماندگار عنوان کرد: بنیاد خیر ماندگار علاوه از بحث‌های مفهومی که فرصت‌ها و چالش‌های امر خیر را وضع کرده است، در قالب اهداف کلان نیز این سه محور را پیش می‌گیرد. در حوزه تولید دانش تأسیس پژوهشکده‌ای برای مطالعه امر خیر ضروری است. ترجمه یک‌صد عنوان کتاب برای الگوبرداری از مدیریت امر خیر و تولید مقالات علمی پژوهشی، انتشار فصلنامه علمی در حوزه پایه تولید علم از دیگر فعالیت‌هایی است که بر اساس محورهای اصلی طرح خیر ماندگار موردتوجه قرارگرفته است.
وی عنوان کرد: در حوزه اصلاح روش‌های مدیریتی مهم‌ترین پیش‌بینی، تأسیس مرکز رشد امر خیر است. ما در کشور جوانان زیادی داریم که ایده‌های خیرخواهانه دارند اما منابع مالی کافی برای عملی کردن این ایده‌ها ندارند. افرادی که ایده‌های خیرخواهانه دارند می‌توانند برای برخورداری از حمایت‌های مشاوره‌ای و پشتیبانی به این مرکز مراجعه کنند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی ملانوری تصریح کرد: در حوزه مدیریت امر خیر پیش‌بینی‌شده است بتوانیم پایگاه جامعی که به نام پایگاه احسان راه‌اندازی کنیم که خیرین ایران از اعضای این پایگاه هستند. متأسفانه اکنون امکان هم‌افزایی وجود ندارد و حتی امکان ارائه خدمات به خیرین نیز وجود ندارد. اقداماتی که در پایگاه احسان انجام می‌شود می‌تواند مسیر رسیدن به این اهداف را هموار سازد.
وی افزود: در حوزه فرهنگ‌سازی، یکی از مهم‌ترین کارهای ما طراحی جشنواره خیر ماندگار است. این جشنواره به‌صورت دوسالانه در ایران برگزار می‌شود و قرار است در سال‌های آینده این جشنواره در سطح جهان اسلام برگزار شود. در زمینه تولید فیلم، رسانه، کتاب و پویانمایی نیز فعالیت‌هایی را در نظر گرفته‌ایم و راه‌اندازی جشنواره ایده‌های برتر نیز از دیگر اقدامات انجام‌شده در این زمینه است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی ملانوری در خصوص نهادینه کردن فرهنگ وقف در کشور گفت: ما در حوزه مؤسسات خیریه نقشه راه نداریم. درواقع فقدان یک سامانه دانش‌بنیان که اولویت‌های اصلی کشور را روشن کند موجب شده است خیرینی که همه آن‌ها نیت‌های خیرخواهانه دارند در بخش‌هایی حمایت‌های مالی خود را هزینه کنند که شاید از اولویت کمتری برخوردار باشد. اگر بخواهیم در زمینه تولید دانش امر خیر پیش برویم باید بستری را فراهم کنیم که رسیدن به این هدف نیازمند نظام نیازسنجی و اولویت‌سنجی است. اگر ما بتوانیم جایگاهی برای نگاه عالمانه به امر خیر پیدا کنیم باید آن زمان، بر اساس وضع موجود نیازسنجی انجام شود و در مراحل بعدی نیز باید آینده‌پژوهی داشته باشیم. به‌این‌ترتیب می‌توانیم به فهرست اولویت‌ها در حوزه وقف علمی دست پیدا کنیم. بدون تردید اگر فعالیت دانشگاهی و علمی انجام می‌شود حتماً در رأس آن شاهد توسعه دانش و پژوهش خواهید بود.
وی افزود: البته بنگاه‌ها و مؤسسات خیریه به‌تنهایی نمی‌توانند این مسئولیت را بر عهده گیرند. به همین دلیل ما به‌عنوان یک بنیاد خیریه این طرح را مطرح کردیم؛ اما دولت باید زمینه برخورداری از حمایت‌های حقوقی و قانونی را فراهم کند. از سوی دیگر اگر سامانه علمی به وجود آید بخش قابل‌توجهی از منابع به علم اختصاص داده می‌شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی ملانوری قائم‌مقام بنیاد آلاء درباره نقش فرهنگ وقف در توسعه و شکوفایی علم گفت: در روایت‌ها، پیامبر اسلام (ص) درباره توجه به اهمیت علم و دانش توصیه کرده‌اند. این مبانی عقیدتی گذشته وقف را در کشور مادانش محور کرده است. احیای فرهنگ وقف به‌خودی‌خود موجب احیای امر دانش در کشور می‌شود. چراکه فرهنگ وقف، بخشی از اهتمام دانش دینی است. همچنین اگر وزارت علوم امکانی فراهم کند که آسیب‌شناسی از همه موقوفات علمی گذشته و حال را انطباق دهد، در این شرایط بدون تردید خیرین در آن ورود پیدا می‌کنند. درنهایت می‌توان گفت نقش دستگاه‌ها مشخص است و نمی توان آن‌ها را نادیده گرفت. خود مؤسسات می‌توانند از ناشران این فرهنگ باشند و اولویت توسعه وقف در مسائل پژوهشی را پیش ببرند.
مسئول بخش خیر ماندگار به‌عنوان توصیه پایانی گفت: به نظر من راهی بهتر از همدلی و هم‌زبانی نیست. ما در ایران ازنظر تعداد خیرین، منابع مالی و حمایت‌های دولتی محدودیتی نداریم. سالانه مبلغی معادل ۳۰ هزار میلیارد صرف کارهای خیر می‌شود که معادل پول نفت این مملکت است این حمایت‌ها در تولید دانش نقش بسیار مهمی دارد. مشکل اصلی ما این است که برای مدیریت فعالیت داوطلبانه دانش کافی نداریم و این نبود دانش موجب شده است مدیریت مسائل خیریه ضعیف شود و نگاه‌ها را بدبینانه کند. به نظر من در این کارها باید در کنار هم پیش برویم و ماهم بتوانیم در بنیاد خیریه آلاء تحت عنوان خیر ماندگار این دو رسالت را به نتیجه برسانیم.
گفت و گو: فرگل غفاری
No tags for this post.
