راهکارهای یک متخصص از پیشگیری ، تسکین تا درمان سنگ کلیه

به گزارش خبرگزاری سیناپرس، دکتر حبیب اله موسوی بهار در وبینار سلامت کلیه که به همت سیناپرس برگزار شد، اظهار کرد:  سنگ کلیه در جنسیت مذکر دو برابر بیشتر از مونث است.

وی افزود: احتمال بروز سنگ کلیه در مجموع در مردان دو برابر بیشتر از زنان است که علت آن ناشی از هورمون های مردانه است.

این متخصص با بیان اینکه متاسفانه سنگ کلیه جزو بیماری های شایع برای همه انسان ها محسوب می شود، اظهار کرد: تمامی جوامع در نقاظط مختلف دنیا از دیرباز با سنگ کلیه درگیر بوده، بنابراین این بیمایر قدمت زیادی داشته و حتی از فسیل های به دست آمده می توان به سابقه وجود این بیماری در غارنشینان پی برد.

وی ادامه داد: در کتاب قانون بوعلی سینا راهکارهای تسکین و کاهش درد ناشی از سنگ کلیه و راههای درمان آن عنوان شده، بنابراین این موضوع نشان دهنده سابقه این بیماری در سالیان دراز است.

وی با اشاره به بروز سنگ کلیه در حیوانات، اظهار کرد: این بیماری در حیوانات نیز دیده می شود که گاهی در آنها منجر به مرگ می شود چرا که حیوانات امکان بیان درد را نداشته و نمی توانند درد را ابراز کنند که این شرایط برای حیوانات غیر اهلی نیز بیشتر است که بر اثر این بیماری ساده جان خود را از دست می دهند.

این پزشک متخصص با بیان اینکه بروز سنگ کلیه یکی از بیماری های شایع است، تصریح کرد: متاسفانه بروز سنگ کلیه در تمامی سنین دیده می شود اما بیشترین سن بروز این بیماری دوران میانسالی است.

وی خاطرنشان کرد:  سنگ سازی در کلیه ها به یک سری عوامل ایجاد کننده بستگی دارد که این عوامل ایجاد کننده تحت عنوان ریسک فاکتور در نظر گرفته می شود، سنگ سازی کلیه ها تحت شرایط قابل تغییر و غیر قابل  تغییر ایجاد می شود.
دکتر موسوی بهار ادامه داد: همانگونه که سنگ کلیه در مردان بیشتر از زنان است و علت آن ناشی از هورمون های جنس مذکر بوده و این عامل غیر قابل تغییر محسوب می شود، همچنین سنگ کلیه به سوابق خانوادگی بستگی دارد که تحت تاثیر ژنتیک فرد مستعد ابتلا به سنگ سازی در کلیه بوده و این نوع ریسک فاکتور نیز جزو عوامل غیر قابل تغییر است.

وی با بیان اینکه باید عوامل قابل تغییر را اصلاح کنیم تا بتوانیم احتمال بروز سنگ کلیه را کاهش دهیم، تصریح کرد: برخی عوامل از جمله رژیم غذایی، اصلاح مصرف مواد غذایی، تغییر شغل و سایر مصادیق از جمله موارد قابل تغییر هستند که می توان با اجرایی کردن آنها احتمال بروز سنگ کلیه را کاهش داد.

رئیس مرکز تحقیقات اورولوژی علوم پزشکی تصریح کرد: برخی شغل ها بر بروز سنگ کلیه موثر بوده و به این ترتیب مشاغلی که در معرض گرمای بیشتری هستند افراد شاغل در این نوع حرفه ها بیشتر مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند که افراد با تغییر شغل می توانند این ریسک فاکتور را حذف کنند، به این ترتیب این عوامل جزو موارد قال تغییر محسوب می شود.
وی ادامه داد: افرادی که در معرض گرمای بیشتر هستند به علت تعریق بدن و در نهایت از دست دادن آب بدن از طریق تنفس و پوست، کلیه ها دچار کم آبی شده و ادرار غلیظ می شود و به این ترتیب کلیه ها مستعد سنگ سازی می شوند.
دکتر موسوی بهار به تاثیر محل زندگی بر بروز سنگ کلیه اشاره کرد و گفت: بروز سنگ کلیه در دشت ها و  مناطق کوهستانی بیشتر بوده و این افراد با تغییر محل زندگی می توانند این ریسک فاکتور را حذف کنند بنابراین این عوامل ایجاد کننده قابل تغییر محسوب می شود.

وی با بیان اینکه برخی افراد همیشه سوال دارند که چرا محل زندگی و حتی در یک خانواده همه افراد دچار سنگ کلیه نمی شوند، در حالیکه در یک منطقه زندگی می کنند، گفت: بیان این موراد به عنوان یک قاعده مطرح می شود و نباید انتظار داشته باشیم که تمامی افراد مانند یکدیگر باشند.
وی به تاثیر آب مصرفی و رژیم غذایی بر بروز سنگ کلیه اشاره کرد و گفت: افرادی که رژیم غذایی پروتئین دار داشته و از گوشت قرمز بیشتر استفاده می کنند مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند همچنین آب مصرفی اگر از آب های زیر زمینی باشد افراد بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کلیه هستند که توصیه می شود این افراد از آب سبک استفاده کنند.

دکتر موسوی بهار با تاکید بر اندازه مصرف گوشت در حد وسط تاکید کرد و گفت: مصرف گوشت قرمز باید در حد تعادل باشد چرا که بیش از یک مقدار برای کلیه ، کبد و قلب و عروق مضر بوده و سلامت افراد را به خطر می اندازد.

وی گفت: مصرف دو وعده پی در پی از گوشت قرمز اشتباه بوده و باید افراد در حد تعادل گوشت قرمز مصرف کنند چرا که این مواد غذایی اگر بیش از حد باشد در کلیه رسوب کرده و شانس بروز سنگ کلیه افزایش می یابد.

این متخصص کلیه با تاکید بر استفاده از آب سبک توصیه کرد و ادامه داد: آب های آسمانی جزو آب های سبک محسوب می شوند که در مسیر ممکن است به علت آلودگی هوا که توسط انسان ها ایجاد شده آلوده شوند اما در مجموع آب آسمانی سبک است و بهترین آب برای جلوگیری از بروز سنگ کلیه آب سبک است.

وی اضافه کرد: آب موجود در سدها آب سبک بوده ، اما آب های زیر زمینی که از چاه ها به دست می آید جزو آبهای سنگین بوده و املاح زیادی دارد که در مجموع توصیه می شود آب به صورت تصفیه شده استفاده شود.

دکتر موسوی بهار یادآور شد:  جوشاندن آب در طولانی مدت اثر مخرب بر روی بدن داشته  چرا که بدن انسان نیاز به الکترولیت داشته و استفاده مداوم از آب جوشیده مناسب نیست.
وی بر استفاده از آب در طول روز برای سلامت کلیه ها تاکید کرد و افزود: افراد بزرگسال باید به طور متوسط در طول روز هشت لیوان آب بنوشند همچنین در رژیم غذایی خود مصرف نمک را در سفره غذا حذف کنند چرا که نمک مصرفی هنگام پخت غذا کافی است.
این متخصص به رنگ ادرار اشاره کرد و گفت: افراد هنگام دفع ادرار باید به رنگ ادرار خود توجه داشته باشند، در صورتیکه رنگ ادرار آنها  پر رنگ باشد نشان دهنده کم بودن میزان آب کافی در بدن است و این افراد باید نسبت به مصرف آب به شکل های مختلف اقدام کنند، همچنین اگر رنگ ادرار رقیق باشد و به بی رنگ بودن تمایل داشته باشد به این معناست که آب مصرفی بدن مناسب است.
وی با بیان اینکه افراد چاق مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند، گفت:  تناسب قد و وزن بدن که به آن BMI  گفته می شود بسیار مهم بوده و افرادی که به سنگین وزنی و چاقی مبتلا هستند ریسک ابتلا به سنگ کلیه در آنها بیشتر است و توصیه می شود افرادی که به سنگ کلیه مبتلا هستند در صورت چاقی نسبت به کاهش وزن اقدام کنند.

دکتر موسوی بهار با بیان اینکه اگر کلیه ای یک مرتبه سنگ سازی کند به عنوان کلیه سنگ ساز تلقی می شود و باید این افراد تمامی فاکتور های قابل تغییر را اصلاح کنند تا بتوانند احتمال بروز سنگ را کاهش دهند همچنین فردی که در سن 12 سالگی به سنگ سازی کلیه مبتلاست با فردی که در 50 سالگی به سنگ سازی دچار شده ، متفاوت است و نمی توان کلیه های این دو را از نظر استعداد سنگ سازی یکسان تلقی کرد.

وی با بیان اینکه روزانه با جراحی سنگ کلیه در کودکان درگیر هستیم، گفت: سنگ کلیه در تمامی سنین اتفاق می افتد و تا جایی که امکان داشته باشد از روش های غیر جراحی برای درمان و دفع سنگ کلیه اقدام می کنیم که یکی از آنها سنگ شکنی برون اندامی است و باید بدانیم که عملیات سنگ شکنی هیچ تاثیری بر  تنبلی کلیه نداشته و این تفکرات مبنی بر تنبلی کلیه ها بعد از سنگ شکنی اشتباه است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به عدم ارتباط سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا اشاره کرد و گفت: سنگ کیسه صفرا بر اثر تجمع چربی و کلسترول ایجاد می شود که مبتلایان به سنگ کیسه صفرا باید به متخصصان این حوزه مراجعه کنند.

رئیس مرکز تحقیقات اورولوژی با بیان اینکه افرادی که استعداد ابتلا به سنگ کلیه را دارند که عوامل غیر قابل تغییر دارند، باید عوامل قابل تغییر را اصلاح کنند، گفت: حذف نمک از سفره غذا به سلامت افراد کمک زیادی می کند و همان نمکی که هنگام طبخ غذا استفاده می شود کافی بوده در غیر این صورت سلامت کلیه، کبد، قلب و عروق به خطر می افتد.

وی بر نحوه صحیح مصرف لبنیات اشاره کرد و گفت: باید تا حد امکان از مصرف لبنیات در شب هنگام خودداری کنیم، چرا که شب هنگام به علت عدم نوشیدن آب کافی کلسیم مصرفی در داخل کلیه رسوب کرده و فرصت دفع ندارد، بنابراین بهتر است لبنیات در طول روز مصرف شود.

دکتر موسوی بهار با اشاره به اهمیت مصرف لبنیات برای سلامت استخوان ها تاکید کرد: حذف این ماده غذایی مهم اشتباه بوده و بهتر است زمان مصرف آن را اصلاح کنیم و مصرف مایعات را افزایش دهیم تا امکان رسوب کلسیم در داخل کلیه کاهش یابد.

وی بر ورزش و تحرک توصیه کرد و گفت: انجام ورزش که کم هزینه ترین آن پیاده روی در طول روز است، بهترین راهکار برای محافظت از کلیه هاست.

این متخصص با بیان اینکه اگر خانمی هدف بارداری داشته یاشد و همزمان مبتلا بهسنگ کلیه باشد، تصریح کرد: این افراد باید قبل از اقدام به بارداری به پزشک متخص کلیه مراجعه کنند و نوع سنگ و جای سنگ مورد بررسی قرار گیرد و سپس اقدام به بارداری کنند چرا که در هنگام بارداری پزشکان امکان تجویز هر دارویی برای درمان و تسکین درد مادر باردار ندارند و جان مادر و جنین به خطر می افتد.

وی ادامه داد: برخی سنگ ها که تحت عنوان سنگ های بی خطر تلقی می شوند، در کالیس کلیه جاگیز شده  و شانس حرکت ندارند بنابراین این افراد در دوران بارداری هیچ مشکلی نخواهند داشت.

دکتر موسوی بهار با بیان اینکه هیچ دارویی برای له کردن و آب کردن سنگ در هیچ جا دنیا وجود ندارد، گفت: سنگ ها تا زمانیکه در کلیه قرار دارند هیچ آزاری نداشته اما با خروج از کلیه دردناک می شوند.

وی به ارتباط سنگ کلیه  و سنگ مثانه اشاره کرد و ادامه داد: برخی سنگ ها از کلیه خارج شده و وارد مثانه می شوند اما برخی اوقات به علت کاهش یافتن ظرفیت مثانه به علت افزایش سن و بروز یائسگی در خانمها ادرار به طور کامل از مثانه تخلیه نمی شود، بنابراین سنگ مثانه ایجاد می شود.

گزارش: زهرا فرامرزدوست