شهید دکتر سعیدکاظمی آشتیانی که بود که کمتر از رونالدو شناخته شده است
به گزارش سینا پرس فارس، در نشست21 اردیبهشت ماه 1401 رهبر انقلاب از اینکه نام کاظمی آشتیانی برای نوجوانان و دانش آموزان این مرزوبوم کمتر از کریستین رونالدو شناخته شده است اظهار ناراحتی کردند. اما براستی کاظمی آشتیانی که بود و چه کرد؟
بیش از 16 سال پیش، غروب چهاردهم دیماه خبری منتشر شد مبنی بر اینکه یکی از دانشمندان ایران به نام سعید کاظمی آشتیانی بر اثر ایست قلبی دار فانی را وداع گفته است. نام این دانشمند، چندان برای مردم آشنا نبود. همانطور که نام بسیاری از دانشمندان، تازه بعد از مرگشان بر سر زبانها میافتد یا شاید حتی بعد از مرگشان هم هیچوقت شناخته نشوند.
تا زمان درگذشت کاظمی آشتیانی، جز جامعه پزشکی و علمی ایران، واقعا افراد زیادی او را نمیشناختند، اما پیام رهبر انقلاب در ۱۵ دی، اهمیت این چهره علمی را برجسته کرد و نام او بر سر زبانها افتاد.
حضرت آیتالله خامنهای در پیام خود، ضمن ابراز «تأسف، تلخکامی و افسوس»، سعید کاظمی آشتیانی را «دانشمند مؤمن و جهادگر»، «شخصیت ارزشمند»، «کانون امید و ابتکار و نوآوری»، «یکی از فرزندان صالح انقلاب» و «از رویشهای مبارکی که آیندهی درخشان علمی در کشور را نوید میدهند»، توصیف کردند و «فقدان این عنصر خدوم و باارزش» را «ضایعهای دردناک» خواندند.
چرا کاظمی آشتیانی دانشمند مهمی به شمار میآمد؟
اگر نام «پژوهشکده رویان»، «سلولهای بنیادین»، «درمان ناباروری»، «بانک بند ناف» و اینجور چیزها را جستوجو کنید، در نتایجی که به دست میآید، قطعا جایی نام سعید کاظمی آشتیانی را خواهید دید.
وی از سال ۶۱ با همکاری دو نفر از همکارانش، جهاد گروه پزشکی را در دانشگاه علوم پزشکی ایران تأسیس کرد. این گروه، هسته اولیه جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ایران بود که ۴ سال بعد شکل و سامان گرفت و سعید کاظمی تا سال ۷۰ مسئول بخش طرحها و تحقیقات آن بود.
از سال ۷۱ با تغییرات ساختار مدیریتی جهاد دانشگاهی، رئیس جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی ایران شد و تا آخر عمرش، در این مسئولیت باقی بود. او در همه این سالها مراکز درمانی متعددی تأسیس و گروههای مختلف پژوهشی را راهاندازی کرد، اما مهمترین جایی که راه انداخت، «پژوهشکده رویان جهاد دانشگاهی» در خرداد سال ۷۰ بود؛ جایی که در طول حدود ۳۰ سال گذشته، هزاران زوج نابارور را خوشحال و صاحب فرزند کرده است.
او تا ۱۴ دی سال ۸۴ که در سن ۴۴ سالگی قلب و نفسش از حرکت ایستاد، در دو حوزه مدیریتی توانست گامهای اساسی و مهمی در گسترش روشهای پیشرفته درمان ناباروری، تولید و تکثیر و انجماد سلولهای بنیادی جنینی و همانندسازی (کلونینیگ) حیوانات رقم بزند. همه اینها، منهای تدریس در دانشگاه، برگزاری جشنوارههای بینالمللی، کارهای تئوریک، مقالهنویسی و … است.
پس از درگذشت او، هر از گاهی مقام معظم رهبری در نشستهای مختلف از او یاد میکردند. مثلا ۲۵ تیر سال ۸۶ در بازدید از پژوهشکدهی رویان از علت علاقه خود به او گفتند: «علت اینکه من به مرحوم سعید کاظمی اینقدر علاقه داشتم و الان هم در دلم و در ذهنم برای آن جوان عزیز، ارزش و جایگاه قائلم، حرکت او، نحوهی کار او، مدیریت او و پیگیری اوست که یک مجموعهی کاملی بود از آن چیزی که آدم دوست میدارد و آرزو دارد.»
یا مثلا ۱۳ مهر ۸۵ در دیدار اساتید و اعضای هیأت علمی دانشگاهها، خود را مقید به نامآوردن از او دانستند و گفتند: «ما شخصیتهایی داریم از قبیل مرحوم دکتر کاظمی آشتیانی که حالا من مقیدم از این جوان پاکباختهی مؤمنِ فاضلِ کارآمد و مدیر حقیقتاً انقلابی و مؤمن اسم بیاورم.».
اما برخی رسانهها به نقل از بعضی منابع اعلام کردند که در سال ۸۳ یعنی یک سال قبل از درگذشت سعید کاظمی، نام او به عنوان یکی از تاثیرگذارترین دانشمندان غرب آسیا که با توسعه دانش سلولهای بنیادی دست برتر علمی را برای ایران ایجاد کرده بود، در فهرست ترور موساد قرار گرفته است.
این گمانهزنی، فرضیهها درباره ترور بیولوژیک این دانشمند را تقویت کرد و چنین تصوری باز هم رو به فراموشی بود تا اینکه حضرت آیتالله خامنهای در سخنرانی نوروزی خود در فروردین سال ۹۵ و در جمع زائران و مجاوران حرم رضوی، برای سعید کاظمی از لفظ «شهید» استفاده کردند و با آوردن نام او در کنار نام دانشمندانی مانند شهید طهرانیمقدم گفتند: «کاری که شهدای هستهای ما در زمینههای هستهای که بسیار هم حسّاس است پیشاهنگش بودند، کاری که شهید طهرانیمقدّم پیشاهنگش بود، کاری که شهید کاظمی در زمینهی سلّولهای بنیادی پیشاهنگش بود، کارهای بسیار بزرگی است.»
گزارش: محمدرضا قشقایی زاده