ادامه زندگی بسیاری از بیماران به مصرف داروهای مشتق از پلاسما

به گزارش سینا پرس فارس، براساس تحقیقات انجام شده توسط  دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی هر فرد بالغ حدود 5 لیتر خون دارد. خون از دو قسمت سلولی و پلاسمایی تشکیل شده است .عناصر سلولی حدود 44%حجم خون را تشکیل می دهد که شامل گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها است. پلاسما 56% حجم خون را تشکیل می دهد که 90% آن آب و 10% بقیه شامل املاح، قند، چربی و پروتئین هائی نظیر فاکتور های انعقادی، آنتی بادی ها و …. می باشد. عناصر سلولی در پلاسما شناورند.
 
پلاسمافرزیس درمانی جهت خارج ساختن آنتی بادی های زیان بار یا مواد مضر در خون بیمار استفاده می شود. در بیماری های خود ایمنی‏ سیستم ایمنی بدن به اشتباده بافت های خودی را غیر خودی تشخیص داده و بر علیه آن ها فعال می شود. به دنبال آن تخریب بافتی و بروز نشانه های بیماری رخ می دهد. میاستنی گراویس‏، سندروم گیلن باره و مولتیپل اسکلروزیس(MS) جزو بیماری های خود ایمنی هستند. در برخی موارد مانند خانم های حساس به گروه خونیRh، افراد واجد مهار کننده فاکتورVIII، مبتلایان به بیماری هایی مانند مولتیپل میلوما و ماکروگلوبولینمی والدن اشتروماشتروم و ده ها مورد دیگر از پلاسما فرزیس جهت خارج کردن مواد زیان بار استفاده می شود.
فرزیس(Pheresis) واژه ای یونانی و به معنای بیرون آوردن و جداسازی تحت اثر نیرو است و پلاسما فرزیس روندی اتوماتیک برای خارج کردن پلاسما و بازگردان بقایای سلولی خون به فرد است.
 
روند پلاسمافرزیس درمانی طولانی بوده و بر اساس تجویز پزشک معالج نیاز به دوره های متعدد و به مدت چند ماه دارد. در حین پلاسمافرزیس درمانی، مقداری از پلاسمای بیمار خارج شده و بقایای سلولی خون به همراه مایعات تزریقی مناسب (مانند آلبومین 5% انسانی) به وی برگردانده می شود.
 
پلاسمافرزیس اهدایی یا تولیدی که با کمک آن میزان خیلی بیشتری پلاسما نسبت به روش اهدای خون و با کیفیت بالاتر از یک فرد اهدا کننده بدست می آید. پلاسمای بدست آمده برای تزریق به بیماران یا تولید فرآورده های دارویی خاص مشتق از پلاسما به مراکز پالایش کننده پلاسما ارسال می گردد که به عنوان پلاسمای منبعSource Plasma  شناخته می شود.
 ادامه زندگی خیلی از بیماران به مصرف داروهای مشتق از پلاسما وابسته است. در مراکز پالایش کننده پلاسما از پلاسمای انسانی داروهای بسیار ارزشمند تولید می شود که پر مصرف ترین ها عبارتند از: فاکتور انعقادیVIII برای درمان مبتلایان به هموفیلیA، فاکتور انعقادیIX برای درمان مبتلایان به هموفیلیB، آلبومین ، ایمونوگلوبولین های گوناگون مانند ضدکزاز، ضد هاری، ضد هپاتیتB  و ایمونوگلوبولین ضدRh.
 تمامی داوطلبانی که حائز شرایط برای اهدای خون  می باشند، می توانند پلاسما اهدا کنند. داشتن سلامتی کامل، حداقل 18 و حداکثر65 سال سن و وزن حداقل 50 کیلوگرم از جمله این شرایط است.
در حالی که فاصله بین دو اهدای خون، حداقل 8 هفته است، هر شخص می تواند هر ماه دو بار ( با فاصله حداقل 48 ساعت) اهدای پلاسما داشته باشد، اما  بیش از 24 بار در سال و حداکثر میزان 12 لیترمجاز نمی باشد.
بهتر است بدانیم در هربار اهداء خون کامل، حدود ۲۰۰میلی لیتر پلاسما و در اهداء پلاسما به روش پلاسما فرزیس، 500 تا ۶۰۰میلی لیتر بدست می آید. اهدا کنندگان مستمر پلاسما باید دارای حداقل پروتئین تام سرم به میزان 6 گرم در دسی لیتر باشند.
کل فرایند پلاسمافرزیس در یک سیستم بسته و در شرایط استریل انجام می شود و حدود یک ساعت طول می کشد. تمامی‌ سوزن‌ها، کیسه‌ها، لوله‌های رابط و کیت مصرفی در پلاسمافرزیس ، استریل و یک بار مصرف برای هر اهدا کننده هستند و خون در هیچ مرحله‌ای با دستگاه تماس ندارد، بنابراین انتقال عفونت از طریق دستگاه ویژه پلاسما فرزیس به اهدا کنندگان غیرممکن است.

منبع: دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی