فناوری های تفکیک زباله در کشور ما استاندارد است

حسن پسندیده، مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست، در گفتگو با خبرنگار سیناپرس، درباره ساماندهی پسماندها مبتنی بر سامانه «جامع مدیریت پسماندها» که به تازگی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست راه اندازی شده است؛ گفت: همواره یکی از دغدغه های مهم در حفاظت از محیط زیست، مدیریت پسماند های گوناگون است؛ بر همین اساس چندی پیش سامانه «جامع مدیریت پسماندها» در کشور راه اندازی شد که دامنه فعالیت آن فراگیر است؛ به گونه ای که می توان بر مبنای آن تمامی پسماندهای تولید شده در کل کشور را ساماندهی کرد. این سامانه به بخش عمده ای از تولیدکنندگان پسماند، پوشش خدماتی ارائه می دهد؛ نظیر مراکزی که پسماندهای عالی، کشاورزی، صنعتی، پزشکی و پسماندهای خطرناک تولید می کنند.

وی ضمن تشریح مدیریت جدید پسماندها در کشور افزود: تمامی فعل و انفعالات مربوط به پسماندها نظیر نگهداری، انبارداری، نقل و انتقالات تا مرحله دفن نهایی در این سامانه انجام می شود. از آنجایی که بدون نظر کارشناسان نباید زباله ها یا پسماندها دفن شود، سامانه جامع مدیریت پسماندها این امکان را می دهد که کارشناسان نسبت به زباله ها تصمیم مناسب با حفظ محیط زیست بگیرند. عموما در این زمینه باید به چند مورد مهم توجه کنیم؛ زباله ها در نهایت بازیافت، امحا، تصحیح، بی خطرسازی و دفع بهداشتی می شود؛ در کل هر فعل و انفعالی متناسب با نوع پسماند باید صورت گیرد و کمیت و کیفیت پسماند ها است که نوع مدیریت بر آن ها را تعیین می کند.

پسندیده گفت: راه اندازی این سامانه در راستای اجرای قانون مدیریت پسماندها است؛ چراکه سازمان محیط زیست این ماموریت را داشت که نسبت به ایجاد سامانه اینچنینی اقدام کند؛ در جریان این فرآیند می توان نظارت دقیقی بر روند و فعالیت های مربوط به تولیدکنندگان پسماند و افرادی داشت که قرار است در این زمینه عاملان اصلی به حساب بیایند. بنابراین این سامانه با نرم افزارهای تفکیک زباله که حاصل فعالیت دانش بنیان ها است، تفاوت دارد، چراکه غالبا حیطه عمل آن ها محدود به  یک منطقه بسیار محدود و یک شهر یا ناحیه و منطقه است.

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست گفت: این سامانه به گونه ای طراحی شده است که هر نوع پسماندی در آن مدیریت می شود؛ گفتنی است، اطلاعات هر فعل و انفعالی که مربوط به پسماندها است در این سامانه بارگزاری و با نظارت کارشناسان محیط زیست اقدامات اجرایی انجام می شود. این نظارت هم در محل تولید پسماند و هم در محلی که قرار است پسماند تبدیل یا دفن شود اعمال می شود.

وی ادامه داد: از آنجایی که این سامانه فراگیر است، هر واحد بخش خصوصی از جمله پالایشگاه ها و نیروگاه ها ملزم هستند که اطلاعاتشان را وارد سامانه کنند. همچنین تمامی اشخاص حقیقی، حقوقی، سازمان ها و نهاد ها مکلفند که اطلاعات مربوط به کمیت و کیفیت پسماند خود را در این سامانه اعلام و خود اظهاری کنند؛ چراکه هماهنگی های لازم در سطح ملی و بین دستگاه های دولتی انجام شده است.

به گفته پسندیده؛ پسماندها در این سامانه بر اساس ضوابط، معیارها و ملاک های استاندارد، ساماندهی و مدیریت می شود.

وی گفت: در حال حاضر بخش عمده ای از نقل و انتقالات به صورت رسمی از سوی دفتر این سامانه انجام می شود  و اگر خارج از سامانه و کنترل و نظارت سازمان محیط زیست پسماندی نقل و انتقال داده شود، به طور قطع مطابق مقررات برخورد لازم انجام می شود.

وی در پاسخ به این پرسش که تفکیک زباله چه فرآیندی در این سامانه دارد، گفت: از آنجایی که افراد یا سازمان هایی که زباله تولید می کنند، نیازمند نهادهایی برای تفکیک زباله هستند، این نهادها  باید دارای پروانه بهره برداری لازم باشند و فناوری و امکانات لازم برای دریافت پسماند و تفکیک آن را به کار بگیرند؛ سپس عملکرد محیط زیستی آن ها از سوی مدیر کل و اداره محیط زیست هر واحد در مقصد مورد ارزیابی قرار می گیرد. فرآیند تفکیک پسماندها در سامانه بر اساس فهرست واحد های مجاز افراد یا سازمان ها انجام می شود و بعد از انتخاب تقاضای مورد نظر به کارتابل همکاران مربوطه در سازمان محیط زیست استان ها ارسال می شود؛ تا بعد از یک بررسی اولیه و تایید از سوی کارشناسان در مقصد، مجوز برای دریافت پسماند صادر شود.

پسندیده با اشاره به استفاده های متنوع از پسماندها گفت: از آنجایی که پسماند می تواند برای واحد های مختلف استفاده های متنوعی داشته باشد، در واقع شاید یک پسماند برای واحد مربوطه بی استفاده باشد اما برای واحد های دیگر به عنوان مواد اولیه مورد استفاده قرار گیرد که می تواند در واحدهای بازیافت به چرخه اقتصادی و تولید بر گردد.

به گفته وی، پسماندهای غیر قابل بازیافت، با توجه به اینکه ارزش اقتصادی بالایی دارد، برای تولید انرژی توسط پسماند سوزها، مدیریت ویژه می شود. خوشبختانه تفکیک زباله مبتنی بر فناوری در کشور ما شرایط استاداردی دارد و کمتر پسماندهای خود را به مرحله دفن و سوختن می رسانیم غالبا رویکرد مدیریت به این سمت است که به چرخه بازیافت برگردد.

پسندیده گفت: در این سامانه صلاحیت کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی و افرادی که به عنوان واحد های مجاز شناخته می شوند، به لحاظ توان فنی بررسی می شود. بنابراین واحد های صاحب صلاحیت بر اساس مجوزها و پروانه ها و فناوری و بازدید هایی که صورت می گیرد از سوی سامان محیط زیست تحت نظارت کنترل هستند.
وی افزود: در بحث تفکیک از مبدا یکی از اصول مهم حرفه ای کار  تفکیک پسماندهای شهری و خانگی مدیریت اجرایی این پسماندها مطابق قانون بر عهده شهرداری ها و در حوزه روستایی بر عهده بخشداری ها و بهیاری ها است. نکته حائز اهمیت در زمینه مدیریت اجزای پسماند است که صفر تا صد پسماندهای قابل تفکیک و حتی آموزش و مشارکت پذیری  شهرورندان جزو مدیریت اجرایی است  که به مدیریت شهری و شهرداری ها بر می گردد.

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست گفت: سازمان حفاظت محیط زیست در بخش شهری دخل و تصرف ندارد  و قانون گذار این تکلیف را بر عهده شهرداری ها گذاشته است و آن ها این ساز و کار لازم و موازین  قانونی را پیگیری می کنند

پسندیده گفت: قانون ویژه ای در سازمان محیط زیست نداریم اما با این حال در اثبات با ضوابط و روش های مدیریت پسماندهای بیمارستانی و وابسته با همکاری وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در حال بازنگری است و با شناسایی خلاء ها و آسیب شناسی که صورت گرفته است اصلاحات لازم برای بهبود روند  اجرایی در بخش پسماند بیمارستانی و مراکز درمانی  صورت بگیرد که در دست بازنگری است  و ظرف یک تا دو ماه آینده  مشخص می شود.

گفتگو: مهتاب دمیرچی