دکتر حمید حمزه زاده، سرپرست جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی در این خصوص به سیناپرس گفت: ایران یکی از کشورهای زیبا و گردشگرپذیر است که به دلیل وجود سابقه ارائه خدمات پزشکی درخشان، جاذبه های تاریخی بی نظیر تنوع قومی و جغرافیایی خاص، مراکز بهداشتی ـ درمانی شناخته شده و پیشرفته، به مقصدی ویژه برای مردم سایر کشورها تبدیل شده است. صنعت گردشگری در ایران به یکی از صنایع پررونق در دهه های اخیر بدل گشته و افراد زیادی سالانه برای اهداف تفریحی، تحصیلی و درمانی به ایران سفر می کنند.
وی افزود: با توجه به کیفیت بالای خدمات پزشکی در ایران و افت مستمر ارزش ریال در برابر دلار طی چند سال اخیر، تعداد گردشگرانی که با هدف انجام اعمال جراحی یا بهره مندی از یک فرایند تشخیصی ـ درمانی مطمئن و کم هزینه به ایران سفر می کنند با شیب تندی افزایش یافته است.
وی اظهارداشت: بخش عمده‌ای از گردشگرانی که ایران را به عنوان مقصد انتخاب می کنند، از کشورهای همسایه مانند عراق، آذربایجان، پاکستان، عمان، کویت و افغانستان و به دنبال جراحی های زیبایی، جراحی چشم، درمان ناباروری، جراحی قلب باز، جراحی ستون فقرات و پیوند عضو هستند. دسته ای دیگر، از کشورهای پیشرفته ترند و بیشتر برای جراحی های زیبایی به خصوص عمل بینی، جراحی کاهش وزن، جراحی پلاستیک، کاشت مو و جراحی های ایمپلنت به ایران می آیند.
حمزه زاده، خاطرنشان کرد: رقبای ایران در حوزه گردشگری پزشکی کم نیستند و در این میان می توان به کشورهای برونئی، مجارستان، اسپانیا، کاستاریکا، ژاپن، بریتانیا، لیتوانی، هندوستان، کوبا، چین، اردن، تایلند، سنگاپور، مالزی، فیلیپین و امارات متحده عربی اشاره کرد. در حوزه عمل های زیبایی نیز کشورهای برزیل، آرژانتین، بولیوی، مکزیک، ترکیه و کاستاریکا قابل توجه مردم از جاهای مختلف جهان هستند. بلژیک، لهستان و آفریقای جنوبی نیز طی سال های اخیر برای جذب گردشگر سلامت تلاش کرده و توفیقاتی نیز به‌دست آورده اند.
وی ادامه داد: بر اساس آخرین یافته های بین‌المللی، هند، برزیل، مالزی، تایلند و ترکیه، پنج مقصد برتر گردشگری سلامت در دنیا بوده اند. در محدوده خاورمیانه، کشور ایران یک مقصد معتبر و مطمئن برای گردشگری سلامت شناخته می شود به نحوی که در 4 ماهه ابتدای سال 1398بیش از 600 هزار گردشگر سلامت به ایران وارد شده اند که این رقم در مقایسه با سال های قبل از آن با افزایش دو برابری مواجه بوده است. با وجود اینکه همواره ایران به دلیل جاذبه های گردشگری جزء 10 مقصد برتر گردشگران در دنیا بوده است اما به دلایل مختلف متاسفانه نتوانسته جایگاه شایسته ای را در گردشگری سلامت از آن خود کند.
مقایسه درآمد گردشگری سلامت ایران و جهان
سرپرست جهاددانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که گردشگری سلامت چقدر می تواند در ارزآوری کشور نقش داشته باشد؟ گفت: فعالیت هایی که گردشگران سلامت در کشور میزبان انجام می دهند مانند اقامت در هتل و فعالیت های گردشگری در کنار دریافت خدمات تشخیصی و درمانی برای این کشورها درآمد عظیمی را ایجاد می کند. گردش مالی سالیانه گردشگری سلامت در جهان بالغ بر 440 میلیارد دلار است و رشد سالیانه حدود 25 درصدی را نیز طی سال های گذشته نشان داده است.
به گفته وی، بر اساس برآوردهای جهانی، گردشگران سلامت به طور میانگین چیزی حدود 12 هزار دلار در هر سفر هزینه می کنند. در برخی از کشورها مانند اسپانیا، هند و فیلیپین، گردشگری سلامت به عنوان یکی از منابع درآمدی اصلی کشور محسوب می شود. سهم ایران در بالاترین میزان ورود گردشگران سلامت به کشور، رقمی بالغ بر 1 میلیارد دلار درآمد ارزی بوده است.
حمزه زاده افزود: بر اساس پیش بینی های کشور با توسعه گردشگری سلامت تا افق 1404، سالیانه 1 الی 2 میلیون گردشگر سلامت باید وارد کشور شوند و پیش بینی شده بود که تا سال 2020، درآمد صنعت گردشگری سلامت ایران به 4 میلیارد دلار برسد. به نظر می رسد در صورت تقویت و ارتقاء زیرساخت های گردشگری کشور و توسعه و اصلاح سیاست های حاکم بر این حوزه، می توان به نقش صنعت گردشگری سلامت به عنوان یکی از سه صنعت اول ارزآور کشور اطمینان داشت.
وی به نقش تحریم ها اشاره کرد و در این خصوص گفت: یقینا تحریم هایی که به طور ناعادلانه و ناجوانمردانه به ویژه بر علیه نظام های بانکی کشور وضع شده و به اجرا درآمده، به طور کلی صنایع ارزآور کشور را تحت تاثیر قرار داده است اما اینکه بخواهیم همه کمبودها و ناکامی های خود را به ویژه در صنعت گردشگری سلامت، متاثر از تحریم ها بدانیم، به اعتقاد بنده صحیح نیست. در بدترین شرایط تحریم های حاکم بر کشور، صنعت گردشگری سلامت استوار و محکم به کار خود ادامه داده و حتی در مقاطعی، شاهد رونق نسبی با حضور گردشگران سلامت از کشورهایی مانند عراق، افغانستان و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس بوده ایم.
حمزه زاده تاکید کرد: بیش از اینکه تحریم های بین‌المللی مانع رونق گردشگری سلامت در ایران باشد، باید بر وجود برخی از سیاست های غلط در کشور تمرکز کنیم که ناخواسته موانعی را برای ورود گردشگران سلامت به کشور ایجاد می کنند؛ از جمله قوانین و مقررات سخت‌گیرانه ای که برای ورود گردشگران سلامت از کشور افغانستان وجود دارد اعم از تعهدهای مالی بعضا نامتعارف و غیره.
وی در پایان به سیناپرس گفت: متاسفانه بسیاری از دست‌اندرکاران و متولیان حوزه گردشگری سلامت، از ثروتی که این فعالیت می تواند برای کشور ایجاد کند غافل هستند و در حال حاضر ضرورت تغییر نگرش به این حوزه، بیش از پیش احساس می شود.
گفتگو: فرزانه صدقی