تصفیه آب آشامیدنی به کمک استخوان!
کلمه «فلوراید» برای اکثر ما نامی آشنا است و اغلب آن را بر روی جعبه خمیردندان ها مشاهده می نماییم. این ماده به عنوان عاملی که از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند شناخته شده و حتی در برخی موارد مسئولین بهداشتی جهت کنترل پوسیدگی و ارتقای بهداشت دهان و دندان، توصیه هایی در خصوص افزودن این ماده به آب آشامیدنی داشته اند. اما همین ماده مفید، در صورتی که از غلظت های خاصی عبور نماید، می تواند به ماده ای سمی بدل گردیده که مخاطرات بهداشتی جدی را در بافت های بدن به دنبال خواهد داشت. فلوراید در غلظت بالا می تواند عملکرد بعضی آنزیم های بدن را مختل نموده و شاخص های بافت استخوان را تغییر دهد و در نتیجه منجر به شکنندگی آن شود.
در سال های اخیر به دلیل توسعه صنعتی جوامع و افزایش زباله های صنعتی، غلظت این آنیون در محیط های آبی افزایش یافته و بیش از 20 کشور توسعه یافته و یا در حال توسعه به همین دلیل، با مشکلی به نام «فلوروزیس» که نوعی بیماری مربوط به دهان و دندان است مواجه هستند. همچنین طبق برخی مطالعات انجام شده، غلظت عنصر فلوئور که یون آن، فلوراید نامیده می شود در آب های زیرزمینی ایران و چندین کشور دیگر، بیشتر از توصیه سازمان بهداشت جهانی است. از این رو یافتن روش هایی که در شرایط مختلف، امکان جداسازی این یون و بهبود کیفیت آب آشامیدنی را به همراه داشته باشد، بسیار ضروری است.
در همین خصوص گروهی از پژوهشگران کشورمان از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله تهران برای تصفیه آب آشامیدنی از عنصر فلوئور، استخوان را مورد استفاده قرار داده اند.
در این مطالعه جالب که به صورت تجربی و آزمایشگاهی انجام شده و نتایج آن به صورت مقاله ای علمی پژوهشی در مجله «طب نظامی» دوره 17 شماره 1 به چاپ رسیده است، خاکستر استخوان پای گوسفند را در دو حالت معمولی و اصلاح شده با اکسید منگنز به کار رفته است. 
محققین برای تهیه خاکستر استخوان به عنوان جاذب یون فلوراید، ابتدا استخوان های مورد نظر را جوشانده و پس از حذف ناخالصی ها، آن ها در کوره الکتریکی و در دمای 400 تا 450 درجه سانتی گراد و در محیط عاری از اکسیژن، به خاکستر تبدیل نمودند.
نتایج این پژوهش نشان می دهد که خاکستر استخوان قابلیت بالایی برای جذب و حذف فلوراید از آب آشامیدنی داشته و در صورتی که این خاکستر با اکسید منگنز اصلاح شود، به دلیل افزایش سطح جذب ویژه، راندمان آن در تصفیه آب از یون فلوراید بهتر نیز خواهد شد.
بنا به گفته این محققین، یکی از مزیت های این جاذب طبیعی، انجام عمل جذب در pH خنثی بوده و در نتیجه بعد از انجام فرایند جذب، نیازی به تغییر و تثبیت pH نخواهد بود و به همین دلیل قابلیت استفاده راحت تری در مقیاس صنعتی را دارا است.
پژوهشگران همچنین معتقدند با استفاده از نتایج این مطالعه، می توان در توسعه و ساخت تجهیزات انفرادی نیروهای نظامی و تامین آب مورد نیاز این افراد در شرایط صحرایی و هنگام مواجهه با آب آلوده به عوامل شیمیایی، اقدامات موثری انجام داد.
منبع: یزدان بخش، ا.، غنی زاده، ق. و ادیب زاده، ا. 1394. بررسي کارآیي خاکستر استخوان معمولي و اصلاح شده با اکسید منگنز در حذف فلوراید از آب: مطالعه ایزوترم. مجله طب نظامی، دوره 17، شماره 1، ص‌ص 16-9.
No tags for this post.
