دکتر میر حجت نجفی نسب، دکترای اقتصاد سلامت و مدیرعامل بیمارستان میلاد خوی در گفتگو با سیناپرس گفت:اکنون با توجه به شرایط فرهنگی، مذهبی و سیاسی ایران، وضعیت گردشگری سلامت کشور نسبت به گردشگری تفریحی مطلوب تر و بهتر است و دو مزیت دارد. نخست، اکنون خدمات پزشکی ایران مخصوصا خدماتی که برای انجام اعمال جراحی ارائه می شود، نسبت به سایر کشورها به علت افزایش قیمت دلار کمتر است. دوم، ایران از لحاظ علم پزشکی در میان کشورهای منطقه از وضعیت قابل قبولی برخوردار است. این دو مزیت باعث می شود که ما بتوانیم روی موضوع گردشگری سلامت ایران کار کنیم.
وی افزود: هم اکنون با وجود این مزیت ها مشکلاتی نیز برای توسعه گردشگری سلامت داریم. یکی از اصلی ترین مشکلات، نبود متولی خاص برای حوزه گردشگری سلامت است. اکنون وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی و سازمان گردشگری هریک خود را متولی این امر می دانند. این مساله باعث شده تا کسانی که قصد فعالیت در این عرصه را دارند دچار سردرگمی شوند. به عنوان مثال دو سال پیش وزارت بهداشت برای این حوزه مجوز صادر می کرد اما اکنون سازمان گردشگری این مجوز را ارائه می دهد،بنابراین ناهماهنگی ها باید برطرف شود.
وی اظهارداشت: همچنین در حوزه گردشگری سلامت، تبلیغات ضعیف تری نسبت به رقبای خودمان در منطقه داریم. اکنون ترکیه و هندوستان رقبای اصلی ایران در زمینه گردشگری سلامت هستند؛ بازاریابی و تبلیغات ما در کانال های بین المللی و فضای مجازی نسبت به این دو کشور بسیار ضعیف تر است.
وی خاطرنشان کرد: همکاری نکردن برخی از نهادهای اعتبار بخشی بین المللی با ایران به علت اعمال تحریم ها از دیگر مشکلات این بخش است. به عنوان مثال موسسه JCI یک موسسه خصوصی و غیر انتفاعی است. این موسسه آمریکایی در زمینه اعتبار بخشی بیمارستان ها فعالیت دارد و استانداردهای بین المللی را ارائه می دهد. هم اکنون این موسسه به دلیل تحریم ها با بیمارستان های ایرانی همکاری نمی کند.
به گفته وی، از سوی دیگر در ایران نیز جز چند بیمارستان به دنبال اخذ مدارک بین المللی نمی رود. در حالی که این مدارک نقش مهمی ایفا می کنند؛ زمانی که یک بیمارستان در سایتش اعلام می کند این مدرک اعتبار بخشی بین المللی را دارد، بیمار مراجعه کننده از کشور همسایه، اطمینان بیشتری به آن بیمارستان پیدا می کند،زیرا می داند از لحاظ ارائه خدمات و کیفیت مطابق استانداردهای دنیا پیش رفته است اما اگر این مدرک را نداشته باشیم، بیمار اعتمادی پیدا نمی کند.
نجفی به سیناپرس گفت: نبود کارت های پرداخت بین المللی در ایران نیز از دیگر مشکلات این حوزه است. اکنون کارت های بین المللی مانند ویزا کارت و مستر کارت در ایران فعال نیستند و بیمارانی که برای عمل جراحی به ایران مراجعه می کنند، مجبور هستند هزینه بیمارستان را به صورت نقدی پرداخت کنند؛ به عنوان مثال بیماری قصد انجام عمل قلب باز را دارد. هزینه درمان او 100 الی 200 میلیون تومان می شود بنابراین بیمار باید هزینه درمانی خود را به صورت دستی و نقدی بپردازد.
وی خاطرنشان کرد: روابط ضعیف سیاسی با کشورهای گردشگر فرست نیز از دیگر مشکلات مهم حوزه گردشگری سلامت محسوب می شود؛ اکنون 80 الی 90 درصد بیماران از کشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان به ایران مراجعه می کنند اما تعداد مراجعان کشورهای اروپایی خیلی اندک است. متاسفانه قطعی اینترنت و وضعیت کنونی ایران، شرایط حوزه گردشگری سلامت را بدتر کرده است. پیش از این میزان تعداد گردشگران سلامت مطلوب نبود اما متاسفانه از زمان قطعی اینترنت، شرکت های فعال این حوزه به سمت ورشکستگی و تعطیلی پیش رفته اند.
این دکترای اقتصاد سلامت بیان کرد: اکنون برخی از کشورهای پیشرفته دنیا بحث جدید تله مدیسین را دنبال می کنند اما متاسفانه با وضعیت اینترنت ایران ما تنها در حد مشاوره، ارزیابی های اولیه می توانیم از این تکنولوژی استفاده کنیم؛ اعمال جراحی از راه دور فعلا در ایران کاربردی ندارد.
صنعت گردشگری سلامت گرفتار بحران دلال هاست
مدیرعامل بیمارستان میلاد خوی در پاسخ به این سوال که آیا اکنون برای بیمه سلامت مراجعه کنندگان خارجی نیز در ایران تمهیداتی اندیشیده شده است یا خیر؟ به سیناپرس گفت: در حال حاضر اکثر مراجعه کنندگان گردشگری سلامت برای انجام عمل جراحی زیبایی به ایران می آیند. اعمال زیبایی در هیچ کجای دنیا شامل پوشش بیمه نمی شود به همین دلیل بیمه سلامت شامل حال آنها نیست اما اعمال جراحی شامل بیمه می شوند از اینرو باید بیمارستان مراجعه کننده با بیمارستان کشور مبدا قراردادی داشته باشد. بیماری که برای مداوای عمل قلب به کشور دیگر مراجعه می کند باید فاکتور خود را از بیمارستان مقصد( مثلا ایران) دریافت و به کشور مبدا( کشور خود) ببرد و به شرکت بیمه تحویل دهد تا 80 الی 90 درصد هزینه بیمارستان را دریافت کند. متاسفانه این مساله هنوز در کشور ما عملیاتی نشده است.
نجفی افزود: همچنین در گردشگری سلامت باید مسائل حقوقی و اخلاقی نیز به خوبی رعایت شوند. اکنون در زمینه حقوقی هم کار زیادی در ایران انجام نشده است. به عنوان مثال اگر بیماری در حین عمل جراحی فوت کرد باید سازمان نظام پزشکی از این مساله حمایت کند یعنی فرد باید شامل بیمه باشد اما متاسفانه هنوز در این زمینه نیز شاهد چنین اتفاقی نیستیم.
وی اظهارداشت: متاسفانه صنعت گردشگری سلامت هم اکنون گرفتار بحران دلال ها نیز است. دلالان هزینه های گردشگری را افزایش و اعتماد بیماران را کاهش داده اند. روز به روز نیز اعتماد گردشگران سلامت خارجی به ایران از ببین می رود زیرا دلالان هزینه های گزافی از بیماران دریافت می کنند و اطلاعات نادرستی نیز به آنها ارائه می دهند. باید اقدام عاجلی پیرامون رفع این بحران در کشور انجام شود اما متاسفانه تاکنون اقدام خاصی نیز در این خصوص انجام نشده است.
وی در پایان به سیناپرس گفت: ما به دفعات در جلسات، نشست ها و کنفرانس های مختلف این مسائل را عنوان کرده ایم و توصیه های کارشناسی شده ای نیز در این زمینه ارائه داده ایم. دولتمردان و سیاستگذاران نیز همگی به این مسائل واقف هستند. شاید امکان انجام برخی از آنها برایشان مهیا نباشد اما بعضی دیگر نیاز به اراده جمعی دارد. قطعا بخش بزرگی از این مشکلات با اراده جمعی این امور درست می شود اما اگر با همین منوال پیش برویم، طی 10 الی 15 سال آینده با ادامه مهاجرت پزشکان، صنعت گردشگری سلامت ایران به کلی از بین می رود یا به سطح خیلی پایینی تنزل پیدا می کند.
گفتگو: فرزانه صدقی