چگونه ظرفیتهای علمی منجر به پیشرفت خواهد شد
ظرفیتهای علمی و فنآوری در این صنعت آنطور که باید و شاید به ظرفیتهای بالفعل تبدیل نشده است. نگاهی به وضعیت فنآوری در صنعت نفت نشان می¬دهد که علیرغم پیشرفت¬های بعد از انقلاب اسلامی و خصوصاً سال های اخیر و ورود به عرصه تعمیر و نگهداری، ساخت و تولید و حتی در سطح محدودتری به عرصه طراحی و مهندسی، کماکان وزن عمده توانمندی تکنولوژیکی صنعت نفت ایران در حوزۀ بهره برداری است و به خوبی مشهود است که الگوی غالب این صنعت بر استفاده از تکنولوژی منابع خارجی استوار است.
متأسفانه شکاف تکنولوژی به علت سرمایه گذاری دیگر کشورها و حتی شرکتها در حوزه تحقیقات و توسعه تکنولوژی های جدید روز به روز در حال افزایش است و این امر می تواند یک تهدید علیه صنعت نفت کشور باشد. این شکاف فناورانه مدیران این صنعت را ناگزیر به استفاده از فناوری وارداتی در قالب انواع و اقسام پروژه های انتقال فناوری نموده است. اما عدم تأکید به تحقق کلیه مراحل یک انتقال موفق (انتخاب، اکتساب، انطباق، جذب و توسعه) و نبود مکانیزم های لازم برای تحقق این امر، صنعت نفت را در سطح واردکننده فناوری خارجی در حد تجهیزات سخت افزاری نگاه داشته است. نشان بارز این ادعا خریدهای مکرر لیسانس واحدهای مشابه است.
با این همه در سالهای اخیر تلاشهای شایان توجهی مبنی بر ایجاد این ظرفیتها در صنعت نفت صورت گرفته است که نیازمند توجه و حمایت از سوی بدنه اجرایی صنعت و دولت است تا بتوان از ظرفیتهای ایجاد شده به نحوی شایسته در ارتقاء توان فنآورانه این صنعت بهره برد. تحقق چنین امری مستلزم ایجاد برخی اصلاحات فرهنگی و اجتماعی نیز است؛ چرا که یکی از پیشرانهای توسعه وجود باور و عزم توانستن و همدلی و همکاری میان کنشگران و نهادهای فعال در صنعت است.
برای این منظور ستاد نفت به عنوان نهادی تسهیل کننده با رویکردهایی همچون حمایت از بخش خصوصی دانش بنیان در توسعه فنآوری های نفت و گاز و زغال سنگ از طریق (توانمندسازی تشکل ها و بنگاه های دانش بنیان بخش خصوصی در صنعت نفت، گاز و ذغال‌سنگ، هم‌افزایی دستاوردهای علمی و فنی شرکتهای دانش‌بنیان فعال در صنعت نفت، گاز و ذغال‌سنگ) و تقويت ارتباطات بین‌المللی علمی، فناوری و نوآوری، اعمال سیاستهای تشویقی برای توسعه بازار صنعت نفت و گاز برای خرید تجهیزات تولید داخل، حمایت از شرکتهای داخلی برای ورود به بازارهای خارجی، همچنین حمایت از توسعه فناوری‌های راهبردی و اولویت‌دار ملی در صنعت نفت، گاز و ذغال‌سنگ مصرح در نقشه جامع علمی کشور، و بررسی چالشهای موجود (فراروی توسعه و تجاری سازی فناوری) در ساختار حقوقی فعلی صنعت نفت از طریق (شناسایی و پیشنهاد اصلاح قوانین، مقررات و آيين‌نامه‌هاي زائد و ناکارآمد و تعیین قوانین و آئین نامه های مشوق توسعه فناوری) به کار خود می پردازد.
از طرفی تعامل، سازماندهی، هماهنگی و هم افزایی میان عناصر و مراکز مرتبط با توسعه فناوری، نظارت بر حسن اجرای برنامه های راهبردی توسعه فناوری، حمایت از گسترش فعالیت‌هاي داخلي تحقیق و توسعه و ارتقای توان مدیریت فناوری در شرکتهای دانش بنیان صنعت نفت، گاز و ذغال‌سنگ و همکاری در جهت تسهیل (ارزش آفرینی از طریق توسعه فناوری های تبدیلی در صنایع پایین دستی نفت و گاز، و ارتقای اقتدار ملی و افزایش رشد اقتصادی از طریق افزایش توانمندی های فناوری و نوآوری در صنایع نفت، گاز و ذغال سنگ) از دیگر رویکردهای مورد نظر ستاد نفت، گاز و ذغال سنگ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است که به آن پرداخته می شود.
دکتر جعفر توفیقی / دبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری صنعت نفت، گاز و ذغال سنگ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
No tags for this post.
