دفع سموم قارچی گندم با مهندسی ژنتیک
قارچ ها حضور گسترده ای در اطراف ما داشته و زندگی ما به طرق مختلف تحت تاثیر حضور آن ها قرار می گیرد. این موجودات، گستره وسیعی از لحاظ نوع و فرم داشته و در میان آن ها از گونه های درشت و خوراکی تا گونه های میکروسکوپی و بسیار سمی یافت می شود. قارچ های سمی معمولا موادی با نام عمومی «مایکوتوکسین» تولید می نمایند که اغلب برای جانوران سمی بوده و اثرات مهلکی بر انسان و حیوانات دارند. برخی از این سموم دارای پایداری زیادی در شرایط انبارداری و فرآوری بوده و قادرند از طریق مواد غذایی مختلف نظیر نان، شیر و گوشت وارد زنجیره غذایی انسان شوند.
یکی از قارچ های میکروسکوپی که قادر است با نفوذ در سنبله گندم، بیماری گیاهی موسوم به «بلایت» را در آن ایجاد نماید، قارچی به نام «فوزاریوم» است. این قارچ پس از نفوذ به سنبله گندم، سمی به نام DON تولید نموده و به بافت گیاه انتقال می دهد که خطرات آن می تواند علاوه بر صدمه رساندن به این گیاه استراتژیک و کاهش محصول آن، دامن گیر مصرف کنندگان نیز شود. به همین دلیل تا جایی که امکان دارد بایستی از ابتلای گندم و سایر محصولات به این بیماری جلوگیری نموده و در صورت ابتلا راه هایی برای سم زدایی در آن ها پیدا کرد.
در همین راستا محققینی از پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری با همکاری دانشگاه زنجان با استفاده از تکنیک های بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک، روشی را برای سمیت زدایی DON مورد مطالعه قرار داده اند.
این پژوهشگران با استفاده از ژنی که در یک موجود زنده دیگر به نام مخمر وجود دارد و این موجود را در مقابل صدمات مایکوتوکسین ها محافظت می نماید، توانسته اند مقاومت مناسبی را در گیاه گندم و همچنین توتون نسبت به مایکوتوکسین DON به وجود بیاورند. 
محققین کشورمان ژن موسوم به AYT1 را که در ساختار ژنتیکی مخمر ذکرشده وجود دارد ابتدا برای قابل استفاده شدن در گیاهان، بهینه سازی نموده و سپس با استفاده از تکنیک های خاص زیست فناوری به دو گیاه فوق الذکر انتقال دادند. در نهایت و پس از انجام بررسی های بعدی، این محققین تایید نمودند که ژن انتقال داده شده قادر است با تولید آنزیم های خاص، میزان سمیت DON را تا چندین برابر کاهش دهد.
مجریان این پروژه جالب پژوهشی معتقدند این ژن بهینه سازی شده می تواند برای تراریخته کردن گندم در جهت سم زدایی از مایکوتوکسین ها به کار برده شده و عامل مناسبی برای مبارزه این گیاه مهم با بیماری «بلایت فوزاریومی» باشد.
قابل ذکر است یافته های این مطالعه به صورت مقاله ای علمی پژوهشی در «مجله بیوتکنولوژی کشاورزی» دوره 7 شماره 1 به چاپ رسیده است.
منبع: ایرانی، ز.، سنجریان، ف. و عظیمی، م. 1394. تبديل ميكوتوكسين دي اكسي نيوالنول به فرم 3- استيله آن در گياهان گندم و توتون از طريق بيان ژن سنتتيك استيل ترانسفراز. مجله بیوتکنولوژی کشاورزی، دوره 7، شماره 1، ص‌ص 28-17.
No tags for this post.
