پزشکی آینده، ما را به کجا می‌برد؟
بدون تردید پیشرفت علم و فناوری و شناخت مکانیسم‌های مسبب و پاسخ به بیماری‌ها، موقعیت‌های مختلفی برای درمان هدف ایجاد کرده است. برای مثال در حوزه دارویی، سازمان دارو و غذای آمریکا درخصوص چهار داروی مرتبط با سرطان و ارتباط آنها با ژنتیک یعنی پاسخ به داروها با توجه به استعداد ژنتیک هر فرد تحقیق کرده و اکنون این موضوع به‌عنوان یک پروتکل درمانی به تصویب رسیده است. هدف این است که مشخص شود چه کسی از یک درمان یا داروی خاص سود بیشتری می‌برد تا در نهایت مراقبت‌های درمانی به طور شخصی انجام شود. این به معنی درمان هوشمندانه‌تر است چون استعداد افراد در بروز فاکتورهای خطر مانند چربی و عوامل ایمونولوژی کاملا متفاوت بوده و ممکن است یک عامل خطر برای یک فرد خطرناک‌تر باشد و فرد را سریع‌تر به بیماری قلبی مبتلا کند .
در این روش هر فرد براساس فاکتورهای خطر درمان می‌شود. استفاده از نشانگرهای زیستی از دیگر روش‌هایی است که در حوزه پزشکی شخصی قرار می‌گیرد. نشانگرهای ژنتیکی می‌توانند به‌عنوان روش جایگزین برای روش‌های تهاجمی مانند بیوپسی، کلونوسکوپی یا جراحی مورد استفاده قرار گیرند. این فناوری در مرحله ابتدایی سرطان را تشخیص می‌دهد و در مراحل اولیه شکل‌گیری بسیاری از سرطان‌ها به ما کمک می‌کند. در بعضی از مطالعات انجام شده در این زمینه، استفاده از بیومارکرها توانسته است از 10 تا 15 درصد نتایج منفی کاذب- با وجود این که فرد دچار سرطان است، گزارش آن منفی است- از روش‌های تشخیصی جلوگیری کند. به عبارت دیگر در این گروه از افراد روش‌های تشخیصی نتیجه ابتلا به سرطان را منفی نشان داده، اما با شناسایی نشانگرهای ژنتیک ثابت شده این افراد به سرطان مبتلا هستند. گسترش بدخیمی‌های سرطانی و شدت بیماری به استعداد ژنتیکی افراد بستگی دارد. اخیرا پروتئین‌هایی که در زمینه مهاجرت سلول‌های سرطانی پروستات نقش دارند شناسایی شده‌اند. در افرادی که میزان این پروتئین CD(151) آزاد، بیشتر یا مثبت است زودتر از افراد عادی سرطان متاستاز پیدا کرده است. اهمیت این روش در این است که با استفاده از این آزمایش می‌توان ده سال زودتر از این‌که سرطان متاستاز پیدا کند آن را شناسایی کرد.
استفاده از آنتی‌بادی‌ها به‌عنوان یکی از این نشانگرهای ژنتیکی نشان داده است میزان مرگ ومیر در خانم‌هایی که پس از یائسگی دارای آنتی‌بادی‌های خاصی علیه بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید (RA) یا ضد CCP هستند، بالاتر است. محققان و پژوهشگران انگلیسی در حال انجام طرحی هستند که روی تنفس تحقیق می‌کند، تا بتوانند افراد مستعد ابتلا به سرطان ریه یا مبتلا را در مراحل بسیار اولیه از روی همین نشانگرها ـ که در تنفس یا به عبارتی در هوای دم و بازدم قرار می‌گیرد ـ شناسایی کنند.
در مطالعات جدیدی که درباره سرطان سینه انجام شده، تغییرات جدید ژنی مشخص نشان داده است که این تغییرات با میزان بروز سرطان سینه و میزان بقای بیماران ارتباط دارد. درخصوص سرطان معده و زخم‌های معده نیز از طریق همین نشانگرها تحقیقاتی انجام شده است. در این روش می‌توان برای شناسایی زخم‌هایی که مستعد سرطان هستند از تغییرات سطح پروتئین‌هایی موسوم به گلایکان‌های سرم که در حال گسترش است، بیماری را در مراحل اولیه تشخیص داد. عوامل ژنتیک در سرطان معده و بعضی سرطان‌های چشمی در نوع درمان و پاسخ به آن تأثیر دارد. در بعضی بیماری‌ها از فاکتورها و عوامل ژنتیکی و تغییرات آن برای پیش‌بینی علائم آزاردهنده یک بیماری مانند از دست دادن حافظه کمک گرفته می‌شود.
در کارآزمایی‌های جدید بیشترین موارد به بیماری‌های قلب و عروق اختصاص داشته و پس از آن به ترتیب بیماری‌های علوم اعصاب، سرطان‌ها و بیماری‌های کبدی در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرد. بر این اساس به نظر می‌رسد بزودی شاهد تحول بزرگی در درمان بیماری‌ها باشیم
دکتر سیدحمید جمال‌الدینی / متخصص ژنتیک
No tags for this post.
