چمن‌کاری در خاک‌های آلوده به مشتقات نفتی!
کره زمین که میلیون ها سال است زیستگاه ما انسان ها و سایر موجودات زنده بوده است، امروزه به دلیل نابسامانی های ایجاد شده از طرف خود ما انسان ها، در معرض انواع آلودگی های زیستی و شیمیایی قرار گرفته است. بنا بر برخی گزارشات بیش از 20 درصد از اراضی این کره خاکی دچار آلودگی به مواد شیمیایی بوده و یا در معرض آن است. در این میان آلاینده های نفتی به دلیل اثرات سمی و پایداری بسیار زیاد در خاک، جایگاه ویژه ای دارند.
مهم ترین دلایلی که باعث آلودگی خاک ها به هیدروکربن های نفتی می شود، نشت نفت از لوله های انتقال، سرریز از مخازن ذخیره ای، تصادف یا واژگونی خودروهای حامل و یا رهاسازی ضایعات و پسماندهای پالایشگاه ها در محیط می باشند. این موضوع در کشور ما نیز که یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان نفت خام دنیا است، مسئله ساز بوده و برای مثال در طول جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، بیش از 6 تا 8 میلیون بشکه نفت خام در خلیج فارس ریخته شد که مقادیر عظیمی از آن به خاک خوزستان منتقل گردید.
شکی وجود ندارد که برای جلوگیری از آلودگی های نفتی بایستی همواره اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه ای صورت گرفته و در صورت وقوع موارد جدید نیز به طور ضربتی از گسترش آلودگی جلوگیری کرد. ولی برای وضعیت زمین های فعلی نیز که ممکن است مدت ها قبل دچار آلودگی شده باشند، می بایست فکری کرد. برای مثال وجود آلودگی های نفتی در خاک، مانع بزرگی در مقابل کشت و کار گیاهان و احداث فضای سبز می باشد، چرا که گیاهان در این گونه خاک ها با ترکیب ناهمگونی از تنش خشکی، کمبود مواد غذایی و همچنین سمیت شیمیایی مواجه شده و در رشد و نمو خود با مشکل مواجه می گردند و یافتن گیاهانی که در چنین شرایطی قادر به حیات بوده و بتوانند از پس شرایط برآیند اهمیت زیادی دارد.
در همین خصوص محققینی از دانشگاه صنعتی اصفهان پژوهشی را به انجام رسانده اند که در آن قابلیت رشد نوعی چمن در چنین خاک هایی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.
در این آزمایش، دو گونه بومی و غیربومی از چمن موسوم به «برموداگراس» در گلدان هایی که خاک آن ها با درصد های وزنی مختلف با آلاینده
های نفتی مخلوط شده بود، کشت شده و خصوصیات مرتبط با رشد و نمو آن ها مورد ارزیابی قرار گرفت.
بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، هر دو گونه چمن برموداگراس مورد آزمایش به دلیل توان مناسب زندگی در خاک های آلوده به هیدروکربن های نفتی، می توانند گزینه های مناسبی برای چمن کاری و ایجاد فضای سبز در چنین خاک هایی باشند. هر چند در پاره ای از موارد، گونه غیربومی این چمن برتری های خاصی نسبت به گونه بومی نشان می دهد. برای مثال گونه غیربومی، با افزایش میزان آلودگی نفتی در خاک توانست به تراکم بیشتر و رنگ مناسب تری دست یابد. این گونه گیاهی با غلبه بهتر بر تنش های محیطی، شرایط رشدی مناسب تری داشته و توانست با تولید کلروفیل بیشتر، رنگ سبزتری داشته باشد.
مجریان این پروژه پژوهشی با توجه به نتایج حاصله از آن که در نشریه علمی پژوهشی «علوم و فنون کشت های گلخانه ای» سال ششم شماره 22 منتشر گردیده است، استفاده از چمن برموداگراس غیربومی را به عنوان گزینه برتر برای کشت در خاک های آلوده با هیدروکربن های نفتی توصیه نموده اند.
منبع: سرائیان، س.، اعتمادی، ن.، حقیقی، م.، حاج عباسی، م. و افیونی، م. 1394. تأثير سطوح هيدروکربنهاي نفتي بر صفات مورفولوژيک و فيزيولوژيک دو رقم برموداگرس. علوم و فنون کشت های گلخانه ای، سال ششم، شماره 22، ص‌ص 119-107.
No tags for this post.
