احتمال نزول جایگاه پزشکی ایران با مهاجرت این قشر

به گزارش سیناپرس، خطر کمبود پزشک در چند سال آتی و تیتر های مشابه دیگر نظیر  هشدار برای کوچ پزشکان که اخیرا در اغلب رسانه ها منتشر شده است، راوی یک جریان منفی علیه پزشکان و نظام سلامت کشور است. در واقع رسانه ها با رویکرد انتقادی از مهاجرت این قشر مهم، نگرانی خود را از آینده شرایط درمان بروز می دهند از طرفی هم مسوولان پاسخگو با ارائه دلایل منطقی درباره حقوق های رعایت نشده  حق را به پزشکان کوچ کرده می دهند.

در این میان طبق گزارشی که ایسنا منتشر کرده دکتر محمد رئیس زاده عنوان کرد؛ مهاجرت پزشکان از قبل بوده و اکنون هم هست. البته به نسبت آمار کلی جامعه پزشکی، آمار مهاجرت به لحاظ آماری قابل توجه نیست، اما یک مهاجرت هم برای ما مهم است. وقتی برای تربیت یک پزشک هزینه سنگینی شده، باید بماند و خدماتش را به مردم خودش ارائه دهد. این موضوع برای ما نگران‌ کننده است. در این زمینه دلایل متعددی وجود دارد. یکی از دلایل اصلی این است که شرایط ادامه کار در رشته خودشان را در کشور خیلی مناسب نمی ‌بینند.

نگاه ابزاری به پزشکان نداشته باشیم

در ادامه نظر یک متخصص در زمینه اخلاق پزشکی را جویا شدیم؛ حسام الدین ریاحی، پزشک و دکتری تخصصی اخلاق پزشکی و  عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی در گفتگو با خبرنگار سیناپرس درباره مهاجرت اخیر پزشکان می گوید؛ مهاجرت پزشکان ایرانی به خارج از کشور اغلب برای تامین حقوق انسانی است و نباید نگرش شی گونه به این جریان داشت. درآمد بالا، فضای کاری منطقی از دلایل اصلی مهاجرت پزشکان است.

با توجه به گفته های این کارشناس، پزشک در هر جای دنیا که باشد متعهد به حفظ صیانت از جان بیمار است و با توجه به اینکه آرمان پزشکی ارتقای سلامت مردم فارغ از مرزهای سیاسی است، فعالیت یک پزشک محدود به جغرافیا نیست. حال اینکه در ایران کار کند یا در یک کشور دیگر عملا تفاوتی در شخصیت حرفه ای وی ندارد.

اما مسوولان معتقدند از آنجایی که برای تربیت یک پزشک هزینه های زیادی بر کشور وارد شده است، خروج از نظام درمان این افراد بر سیستم سلامت کشور آسیب وارد می کند. رییس کل سازمان نظام پزشکی کشور که کرونا را دلیل اصلی مهاجرت پزشکان نمی داند، در این باره می گوید؛ این افراد که اغلب پزشکان عمومی هستند که امکان ادامه تحصیل و گرفتن تخصص را ندارند. از سوی دیگر دوران رزیدنتی از نظر فشار کاری و معیشتی دشوار شده، تعرفه‌های درمانی غیر واقعی است. به همین دلیل انگیزه ‌ای برای فعالیت آنها وجود ندارد.

به‌گفته وی، شرایط اقتصادی برای فعالیت یک پزشک عمومی در کشور، مهیا نیست و نظام سلامت نتوانسته این افراد را در قالب پزشک خانواده و سیستم ارجاع به کار گیرد؛ به همین دلیل شرایط کاری برای رزیدنت ها و پزشکان عمومی مساعد نیست.

گفتنی است، مجموع این عوامل باعث شده است که اغلب پزشکان برای پیدا کردن شرایط شغلی بهتر راهی آن سوی آب ها  شوند. ریاحی می گوید؛مهاجرت پزشکان ربطی به آزمون های پزشکی ندارد؛ اگر حقوق پزشکان چه مادی و چه معنوی  نادیده انگاشته شود، در نهایت پزشکان برای یافتن شرایط کاری مساعد تر راهی خارج از کشور می شوند. متاسفانه در کشور ما و در رده های تخصصی حقوق پزشکان نادیده گرفته شده است. فارغ التحصیلان پزشکی بعد از اتمام دوره تحصیل به قدری دچار رنجش خاطر می شوند که در اولین فرصت برای بهتر شدن شرایط زندگی و احقاق حقوقشان به کشور های دیگر مهاجرت می کنند.

نیازی نیست ظرفیت ها را افزایش دهیم

ریاحی محدود بودن ظرفیت آموزش پزشکی را امری صحیح می داند و معتقد است؛ افزایش تعداد در حوزه آموزش نیروی انسانی در هر رشته ای منجر به افزایش بهره وری نمی شود و مادامی که نتوانیم نیاز افرادی که متخصص هستند را تامین کنیم محکوم به از دست دادن آن ها می شویم.

دستمزد یک انترن از کارگر هم کمتر است

به گفته ریاحی، گاهی دستمزد یک پزشک در دوران انترنی از کارگر آن بخش درمانی کمتر است و این به نوعی بی حرمتی است به شان فردی که ساعات بیشتری را به فعالیت امور سخت و پیچیده می پردازد. وی می گوید؛ مادامی که سیستم حقوقی پزشکان نه تنها حقوق مادی بلکه حقوق  معنوی و انسانی آن ها تامین و محترم شمرده نشود، چنین روندی ادامه دارد.

با توجه به گفته های ریاحی و دیگر کارشناسان این احتمال وجود دارد که در آینده نزدیک پزشکی ایران جایگاه خود را در منطقه از دست بدهد، باید کنترل مهاجرت ها جدی گرفته شود و اینکه بگوییم با افزایش ظرفیت رشته های پزشکی می توانیم چنین جریانی را کنترل کنیم اشتباه است.

ریاحی با اشاره به تاریخ افزایش ظرفیتی که در دهه شصت اتفاق افتاد، می گوید؛ بین سال های  65  تا 67 افزایش جمعیت بسیار بالایی در پذیرش دانشجویان پزشکی داشتیم که تا ده برابر بود، در این سال ها کیفیت آموزش به شدت افت پیدا کرد و بسیاری از افرادی که در سال های  73 الی 74 به بعد فارق التحصیل شدند،  به علت  اشباع ناگهانی بازار کار به طور کلی حرفه پزشکی را کنار گذاشتند. در همین زمان موج شدیدی از مهاجرت شکل گرفت که پزشکان به کشورهای پیشرفته رفتند و اتفاقا به موفقیت های زیادی هم رسیدند.

ریاحی از بنیه خوب نظام سلامت کشور می گوید و معتقد است، خوشبختانه نظام سلامت کشور بنیه خوبی دارد اما با این روند امکان دارد آسیب هایی بیند. در کل احقاق حقوق پزشکان به معنای افزایش دستمزد نیست. در بسیاری موارد، در کشور نه تنها حقوق پزشکان در داخل سیستم نظام پزشکی رعایت نمی شود و نسبت به همدیگر هم اینگونه است.  برای مثال تفاوت حقوق در میان پزشکان تنها با وجود یک گواهینامه شرایط را برای ماندگای آنها تنگ می کند. برای مثال کسی که به عنوان هیات علمی در بیمارستان تخصصی فعالیت می کند و آزادی عمل بیشتری هم دارد نسبت به رزیدنت همان بیمارستان که ده برابر کمتر حقوق دریافت می کند و سخت گیری زیادی هم نسبت به آن می شود، در مسیر عادلانه قرار ندارد

راه کار ها چیست؟

نتیجه این عوامل باعث شد پزشکان ناراضی تر از همیشه یک احساس بی عدالتی در دستمزد پیدا کنند. ریاحی راه کار نخست را در تفکیک بخش خصوصی و دولتی در وضعیت درمان می بیند و درباره راه کار دوم معتقد است؛ آموزش تعداد پزشکان باید بر اساس مطالعات آمایش منطقه ای انجام شود و در هر منطقه متناسب با نیازهای موجود افراد باید جذب این رشته شوند. همچنین راه کار سوم پیگیری اقدامات مثبت در کاهش نابرابری در آمدی است.

ریاحی در انتها می گوید؛ نباید نگران آینده نظام سلامت کشور باشیم؛ چراکه در مسیر خود مراقبتی و توسعه خدمات پیراپزشکی و پرستاری قرار دارد که در مواردی بسیار کارسازتر از پزشک عمومی هستند، اما در هر حال افزایش مهاجرت پزشکان باعث می شود که تعداد پزشک متخصص کمتری داشته باشیم.

گزارش: مهتاب دمیرچی

No tags for this post.