چرا کیسه صفرا سنگ تولید می کند؟

به گزارش سیناپرس، کیسه صفرا، زیر کبد و سمت راست بالای شکم قرار دارد. زمانی که در این کیسه سنگ تشکیل شود به آن سنگ کیسه صفرا گفته می شود. این عارضه در سنین نوجوانی تا پیری دیده بروز کرده و معمولا در زنان بیشتر از مردان دیده می شود. 

پژوهشگران دانشکده‌ پزشکی هاروارد در مطالعات خود دریافتند که ۸۰ درصد سنگ‌های صفرا از جنس کلسترول و ۲۰ درصد بقیه از نمک‌های کلسیم و بیلی‌روبین هستند. سنگ کیسه صفرا میتواند در اندازه کوچک مانند دانه های شن و ماسه و یا به بزرگی یک توپ گلف باشد.
متهمین اصلی را بشناسیم

پژوهشگران آمریکایی در بررسی های جدید خود دریافتند، مصرف زیاد کربوهیدرات و مواد غذایی سرشار از گلوگز  احتمال ابتلا به بیماری های سنگ صفرا را به ویژه در مردان افزایش می دهند. البته نتایج این مطالعات نشان می دهند که اگر رژیم غذایی مبتنی بر چربی کم و کربوهیدرات زیاد باشد نتیجه سوء نخواهد داشت. 

محققان و دانشمندان دانشگاه جنوب چین  نیز چندی پیش از طراحی و ساخت دستگاهی برای از بین بردن سنگ های صفراوی خبر دادند که برای پاکسازی این گونه سنگ ها از کیسه صفرا بهتر از روش های دیگر نتیجه می دهد. 

در این میان یک متهم اصلی دیگر نیز برای تشکیل سنگ صفرا وجود دارد. به باور پژوهشگران، وجود کلسترول بیش ‌از حد در صفرا باعث تشکیل سنگ ‌های کلسترولی زرد رنگی می شود. اگر کلسترول ساخته ‌شده توسط کبد، از کلسترولی که صفرا می ‌تواند حل کند، بیشتر ‌شود، چنین سنگ هایی در کیسه صفرا به وجود خواهد آمد. بیلی ‌روبین بیش ‌از حد نیز، سنگ ‌های رنگی کیسه صفرا را ایجاد می کند.به گزارش سیناپرس، بیلی ‌روبین، ماده ای‌ شیمیایی است که برای تجزیه گلبول های قرمز قدیمی خون تولید می ‌شود.

اگر به دلایلی چون آسیب ‌های کبدی و یا اختلالات خونی، کبد بیلی ‌روبین بیشتری تولید کند و صفرا نتواند بیلی ‌روبین اضافی را تجزیه کند، سنگ های بیلی روبینی در کیسه صفرا ایجاد می شود که اغلب قهوه‌ای تیره یا سیاه رنگ هستند.

به خاطر داشته باشید که کیسه صفرا برای سالم ماندن و عملکرد درست، باید صفرای خود را خالی کند. اگر این کار انجام نشود، صفرا به ‌شدت غلیظ و باعث تشکیل سنگ ‌های صفراوی می ‌شود. مصرف قرص‌ های ضد حاملگی و استروژن، چاقی، کاهش وزن سریع، دیابت، سیروز کبدی، رژیم های غذایی پر چرب و کم فیبر، سابقه خانوادگی بیماری کیسه صفرا و عوامل ژنتیکی احتمال ابتلا به سنگ کیسه صفرا را افزایش می دهد.

در دوره بارداری به دلیل این که هورمونهای مختلفی در بدن ترشح میشود، میزان انقباض کیسه صفرا کاهش پیدا کرده و مایع درون آن کامل تخلیه نشده و این روند باعث می شود مواد داخل کیسه صفرا رسوب کرده و سنگ تشکیل شود. این سنگ ها معمولا پس از بارداری برطرف خواهند شد.

علائم تشکیل سنگ صفرا

سنگ های کیسه صفرا بسیاری از اوقات هیچ علامتی نداشته و به همین دلیل سنگ خاموش نامیده می شود. علائم این بیماری به صورت درد صفراوی گاه همراه با حالت تهوع، استفراغ، باد گلو، سوء هاضمه، اسهال، ادرار تیره و تغییر شکل ظاهری مدفوع به رنگ رس ظاهر می شود.

به گزارش سیناپرس، در برخی موارد فرد بیمار دچار درد می شود که این درد به صورت  مزمن برای ساعت ‌ها در بخش یک چهارم فوقانی راست شکم احساس  می شود  که به سمت  پشت و شانه راست امتداد یافته و انتشار پیدا می کند.  گاهی درد ناشی از سنگ کیسه صفرا به دنبال مصرف غذای چرب ایجاد می شود. ممکن است فردی سال ‌ها علائم سنگ کیسه صفرا را داشته باشد ولی بیماری اش وارد مرحله حاد نشود.

درمان

پس از بررسی نشانه های بیماری، پزشک متخصص روش های تشخیصی از قبیل سونوگرافی و کولانژیوگرافی آندوسکوپیک پس رونده  را برای تشخیص دقیق، تجویز می کند. پس از تشخیص وجود سنگ در صفرا، می توان از داروی لازم جهت حل کردن سنگ‌ های صفراوی استفاده کرد این داروها معمولا برای سنگ‌ های کوچک کلسترولی مفید است. 

اگر سنگ بزرگ و زیاد باشد برداشتن کیسه صفرا با عمل جراحی پیشنهاد می شود که درمانی انتخابی است. معمولا برای افرادی که سنگ صفرا یا مشکلات صفرا دارند  رژیم کم چربی و برای کنترل درد ناشی از بیماری نیز داروهای مسکن تجویز می شود. از روش های درمانی جدید سنگ کیسه صفرا در موارد غیر حاد می توان به تزریق مواد حلال از طریق پوست به کیسه صفرا و نیز شکستن سنگ‌ها به کمک شوک امواج ارسالی از خارج از بدن اشاره کرد.

چگونه از سنگ کیسه صفرا اجتناب کنیم؟

با در پیش گرفتن شیوه زندگی صحیح به همراه استفاده از رژیم غذایی سالم فیبر دار و کم چرب می توان از بروز و ایجاد سنگ کیسه صفرا جلوگیری کرد. مصرف مقادیر کافی آب در هر روز برای حفظ تعادل آب  بدن، به این امر کمک خواهد کرد. سنگ کیسه صفرا در افرادی که گوشت مصرف می کنند دو برابر بیشتر از افراد گیاه خوار است بنابراین بهتر است از  مصرف گوشت قرمز  در رژیم غذایی خود کاسته و از میوه و سبزیجات بیشتری استفاده کنید.

اگر فردی قصد کاهش وزن دارد بهتر است آن را به تدریج انجام دهد زیرا نخوردن غذا به مدت طولانی کیسه صفرا را غیرفعال می کند و احتمال خطر ابتلا به سنگ صفرا و دیگر مشکلات بهداشتی در این افراد افزایش پیدا می کند. زایمان‌ های متعدد در زنان و چاقی و اضافه وزن  نیز خطر تشکیل سنگ های صفراوی را افزایش می دهد که بهتر است از این موارد اجتناب شود. 

باورهای غلط و خرافی در مورد سنگ صفرا

عمل جراحی برای افرادی که سنگ کیسه صفرا دارند حتمی است: این باور غلط است که با وجود سنگ کیسه صفرا، بیمار باید صد در صد تحت عمل جراحی قرار گیرد در حالی که این امکان وجود دارد که سنگ درون کیسه صفرا باشد و فرد تا پایان عمر طبیعی‌اش با وجود آن دچار مشکل نشود یا با دارو و پرهیز غذایی آن را از بین ببرد.

کاهش وزن و حذف شام برای سلامتی مفید است: حذف هر کدام از وعده های غذایی اشتباه است اما حذف شام یا صبحانه برای اینکه مانند رژیم های سنگین، زمان زیادی گرسنگی را متحمل بدن می کند، موجب سنگ کیسه صفرا می شود. 

سنگ کیسه صفرا قابل دفع شدن است: بر خلاف سنگ کلیه و مثانه، سنگ کیسه صفرا قابل دفع شدن نبوده و تنها از طریق دارو حل شده یا به کمک  جراحی می توان آن را از بدن خارج کرد.

گزارش: فاطمه کردی

No tags for this post.