واکسن و تست پاپ اسمیر، راه پیشگیری از سرطان دهانه رحم

نیلوفر معترف، متخصص زنان و عضو پژوهشگاه ابن سینای جهاد دانشگاهی در گفتگو با سیناپرس می گوید: این سرطان برخلاف دیگر انواع سرطان ها، مدت زمان زیادی تا تهاجمی شدن آن طول می کشد و به طور تقریبی بین 10 تا 15 سال زمان می برد. با برنامه غربالگری که با پاپ اسمیر می توان انجام داد، یک بیماری قابل پیشگیری است و چنانچه در همان مراحل اولیه تشخیص داده شود، می توان آن را درمان کرد.

او در ادامه اشاره می کند که در بسیاری از کشورها واکسن این سرطان وجود دارد و به صورت گسترده انجام می شود که تا 70 درصد از بروز این بیماری جلوگیری می کند. اما در کشورهای در حال توسعه به دلیل نبودن منابع کافی، پاپ اسمیرها به طور منظم انجام نشده و پیگیری ها صورت نمی گیرد، با وجود این که این بیماری کاملا قابل پیشگیری و درمان است و بیماران معمولا در مراحل پیشرفته مراجعه می کنند، همچنان مرگ و میر بالایی را در این کشورها دارد.

این متخصص زنان تأکید می کند: از حدود 60 سال پیش که تست پاپ اسمیر در دسترس قرار گرفته و به ویژه از حدود 16 سال اخیر که واکسن این بیماری تولید و تأیید شد، میزان جهانی ابتلا به سرطان دهانه رحم و مرگ و میر ناشی از آن کاهش چشمگیری داشته است.

سن خطر برای ابتلابه سرطان دهانه رحم

معترف می گوید: به طور متوسط 47 سالگی سن متوسط ابتلا به سرطان دهانه رحم به شمار می رود. البته این بیماری، یک بیماری دو قله ای است به طوری که یک نقطه اوج ابتلا به آن در سن 35 تا 39 سالگی و نقطه دیگر 60 تا 65 سالگی است.

عوامل پرخطری که باید جدی بگیرید

او همچنین با اشاره به عواملی که مستعدکننده بروز سرطان دهانه رحم است، می گوید: ابتلا به این سرطان با مجموعه ای از عوامل پرخطر تشدید می شود و به طورکلی، این سرطان از شروع فعالیت جنسی می تواند در بدن شکل گیرد. یکی از این عوامل پرخطر، آغاز فعالیت جنسی در سن زیر 16 سال و به دفعات زیاد و شرکای جنسی متعدد است. علاوه بر آن، در تعداد زایمان بالا؛ کسانی که سرکوب سیستم ایمنی داشته باشند؛ کسانی که استعمال سیگار و دخانیات دارند و نیز افرادی که از نظر اقتصادی و اجتماعی در سطح پایین تری قرار دارند، بیشتر دیده می شود.

علائمی که نباید ساده از کنارشان گذشت

معترف در بیان برخی علائم هشداردهنده این سرطان زنان به سیناپرس می گوید: متأسفانه علائم این بیماری خیلی دیر مشخص می شود به این معنا که بهترین راه برای تشخیص زودهنگام، انجام مداوم تست پاپ اسمیر است. اما در صورتی که این بیماری بخواهد با علائم خود را نشان دهد، از شایع ترین علائم می توان به خونریزی واژینال اشاره کرد که بیشتر اوقات به صورت خونریزی بعد از نزدیکی بروز می کند.

او در ادامه عنوان می کند که از دیگر علائم این سرطان هم خونریزی های نامنظم و حتی خونریزی در دوران یائسگی و ترشح بدبو هستند و در مراحل پیشرفته کاهش وزن و علائم انسداد ادراری را می توان بیان کرد که ممکن است جزء علائم آن باشد.

این متخصص زنان با اشاره به نکته ای مهم درباره این بیماری در گفتگو با سیناپرس اظهار کرد: این بیماری وقتی به مرحله پیشرفته می رسد حتی ممکن است در تست پاپ اسمیر هم قابل تشخیص نباشد یا حتی تا 50 درصد منفی کاذب داشته باشد بنابراین، اگر فردی علائم ذکر شده را مشاهده کرد نباید تنها به نتیجه پاپ اسمیر توجه کند. در ادامه لازم است که مراحل بعدی تشخیصی هم برای بیماران انجام شود.

تست پاپ اسمیر را مرتب انجام دهید

معترف، عضو پژوهشگاه ابن سینای جهاد دانشگاهی درباره چگونگی انجام تست پاپ اسمیر می گوید: این تست را باید از 21 سالگی یا 3 سال بعد از شروع فعالیت جنسی انجام داد. اگر پاپ اسمیرهای مرتب بدون مشکل باشد، از 65 تا 70 سالگی به بعد، دیگر این تست انجام نمی شود.

چگونگی انجام این تست به این صورت است که بین سن 20 تا 30 سالگی و چنانچه از روش های قدیمی انجام شود به صورت سالیانه باید تست صورت گیرد، اما اگر با روش جدید «لیکوئید» باشد، هر دو سال باید این تست را انجام داد. بعد از این که سه دوره مرتب تست پاپ اسمیر انجام شد و مشکلی وجود نداشت، فرد می تواند هر 3 سال یک بار این تست را انجام دهد.

او در توضیح و بیان تفاوت دو روش تست پاپ اسمیر قدیمی و جدید می گوید: در روش های قدیمی نمونه گیری، تنها 10 تا 20 درصد سلول هایی را که از روی دهانه رحم برداشته می شد و قابل انتقال روی لام و بررسی بودند. بنابراین، احتمال این که فرد دچار مشکل باشد اما در پاپ اسمیر نشان داده نشود، بالا بود.

او ادامه می دهد که با روش جدید «لیکوئید»، بین 80 تا 90 درصد سلول ها را می توان روی لام منتقل و بررسی کرد و دقت بالاتری دارد. این روش هم مانند تست قبلی پاپ اسمیر انجام می شود به طوری که براش روی دهانه رحم کشیده می شود و سلول های این ناحیه را برمی دارند و می توان آن را بررسی کرد.

در روش قدیمی، با قرار دادن سلول های جمع آوری شده روی لام، تعداد سلول کافی منتقل نمی شد و از طرفی، اگر ضخامت نمونه روی لام زیاد می شد، قابل بررسی نبود یا حتی اگر نمونه به موقع روی لام ثابت نمی شد، پزشک نمی توانست آن را بررسی کند. اما در روش جدید، براش را که با آن نمونه گیری انجام شده، در مایع منتقل می کنند و با این روش، تعداد سلول بیشتری قابل انتقال است.

واکسیناسیون سرطان دهانه رحم

این متخصص زنان درباره واکسن سرطان دهانه رحم که چند سالی است در برخی کشورهای دنیا به طور سراسری تزریق می شود، توضیح می دهد: واکسن ها به نام «گارداسیل» 4 ظرفیتی و «سواریکس» 2 ظرفیتی موجود هستند. در کشور ما نوع گارداسیل موجود است. همه واکسن ها علیه ویروس پاپیلومای نوع 16 و 17 ایمنی ایجاد می کنند که نوع 16 شایع ترین و نوع 17 خطرناک ترین نوع این ویروس است.
او ادامه می دهد: اگر فردی به این ویروس آلوده نشده باشد، تزریق این واکسن تا 99 درصد ایمنی ایجاد می کند. ولی در عفونت فعال، نقشی ندارد و باید پیش از ابتلای فرد به این ویروس، واکسیناسیون انجام شود.

بهترین سن تزریق واکسن

متعرف به سیناپرس می گوید: بهترین سن تزریق واکسن سرطان دهانه رحم، بین سن 11 تا 18 سال است اما از 9 تا 27 سال هم سن مطلوب تزریق واکسن عنوان شده است. اما در دستورالعمل های جدید ارائه شده، اگر کسی این واکسن را تزریق نکرده باشد می تواند تا 45 سالگی هم این تزریق را انجام دهد. اما برای بهترین اثربخشی، این واکسیناسیون در بسیاری از کشورها بین 11 تا 27 سالگی انجام می شود.

این متخصص اشاره می کند که طرح واکسیناسیون این بیماری در طرح کشوری ایران قرار ندارد اما اگر کسی تمایل داشته باشد، می توانند واکسن را از داروخانه ها تهیه و تزریق کنند که می تواند تا 70 درصد از بروز این سرطان پیشگیری کند.

به گفته او، نکته ای که در تزریق واکسن سرطان دهانه رحم وجود دارد این است که علاوه بر خانم ها، آقایان هم می توانند این واکسن را تزریق کنند. واکسن نوع گارداسیل که در ایران هم موجود است، از بروز زگیل های تناسلی هم در آقایان و هم خانم ها جلوگیری می کند.

او همچنین تأکید می کند از آنجایی که این واکسن ها تنها تا 70 درصد ایمنی ایجاد می کند و ممکن است در برابر برخی انواع ویروس های پاپیلوما بی اثر باشد، افراد حتی با وجود تزریق واکسن هم باید تست های سالانه پاپ اسمیر را ادامه دهند.

ژنتیک دخالتی ندارد

عضو پژوهشگاه ابن سینای جهاد دانشگاهی می گوید: سرطان دهانه رحم جزء سرطان هایی است که ژنتیک در بروز آن نقش چندانی ایفا نمی کند و در 99 درصد موارد، وجود ویروس پاپیلوما عامل بروز بیماری است. بنابراین، تا زمانی که فرد فعالیت جنسی خود را آغاز نکرده، این بیماری بروز نمی کند و تا زمانی که ویروس وارد بدن نشده باشد، فعال نمی شود.

گفتگو:ندا اظهری

No tags for this post.