نارسي مهمترين علت مرگ وميـر و بيمـاري زايـی در سراسـر جهـان به شمار می رود. امروزه نارسي بيشترين تعداد پذيرش بخشهاي مراقبت ويژه نوزادان را به خود اختصـاص مـي دهـد . توجـه بـه كيفيت مراقبت از اين نـوزادان بـه منظـور كـاهش اسـترس در نوزادان بستري اهميت بسیاری دارد. بنابراين، بخش مراقبت ويژه نوزادان بايـد مـوقعيتي را براي نوزادان فراهم نمايد كـه در آن، تكامـل نـوزاد بـا حـداقل آسيب امكان پذير باشد.
از آنجا که تعـداد تـنفس و اشـباع اكسيژن خون نـوزادان نـارس نشـان دهنـده وضـعيت سـلامتي آنهاست و تغيير در آن مهمترين و اولـين علامـت تغييـر در سلامتي است .تلاش برای استقرار وضعيت تنفسي مـنظم از توجهات ابتدايي و پايه در بخش مراقبـت ويـژه نـوزادان به شمار می آید. گفتنی است که اختلال در عملكرد تنفس و اكسيژن گيري به دليل نـارس بـودن سيستم تنفسي است و كاهش يا افزايش اكسـيژن صـدمات جبـران ناپـذيري از جملـه رتينوپاتي و كوري به همراه دارد. بنا براین شناسايي تأثير عوامل مختلـف بر معيارهاي فيزيولوژيك به منظور كنترل اين عوامـل و فـراهم كردن محيط مناسب تكامل نوزاد ضروري است .
با توجه به اين كه نوزادان در بدو تولـد حـسی قـوي و تكامل يافته از بو دارند و بر خلاف حس هاي ديگر نوزادان نارس 29 هفتــه پاســخهــاي رفتــاري و فيزيولوژيــك معتبــري بــه محركهاي بويايي در مواجهه با رايحه هاي مطلوب و نـامطلوب مي دهند؛ استفاده از حس بويايي و تحريكـات آن بـراي رشـد و تكامل نوزاد نارس، از اقدامات مهم بخش مراقبت ويژه نوزادان قلمداد می شود .از آنجا که مطالعـات انـدكي بـر پاسـخ هـاي فيزيولوژيك ناشي از محركهاي بويايي انجام شده اسـت و با توجه به بالا بودن ميزان تولد نوزادان نارس و شـيوه مراقبـت، جدايي مادر از نوزاد و نبود شواهدي دال بر تأثير تحريك بويايي بر تنفس و درصـد غلظـت اشـباع اكسـيژن نـوزاد نـارس؛ پژوهشی توسط محققین کشورمان با هدف تعيين تأثير بوي شير مـادر بـر درصـد غلظـت اشباع اكسيژن و تعداد تنفس نوزاد نارس انجام شده است.
در اين پژوهش ، 180 نوزاد نارس به چهار گروه 45 نفـري تقسـيم شدند. این نوزادان روزانه در دو نوبت 120 ثانيه اي با محرك بويايي شير مادر، فرمولا و آب مقطر طي 7 روز مواجه شـدند . قبـل و بعد از تحريك، درصد اشباع اكسيژن ثبت و تعداد تنفس در 60 ثانيه دوم تحريك محاسبه شد.لازم به ذکر است , داده ها توسط آزمونهاي آناليز اندازه هاي تكراري و كروسكالواليس با اسـتفاده از نـرم افـزار SPSS نسخه 11/5 تحليل شد.
نتایج نشان داد تحريك نوزادان نارس با بوي شـير مـادر بـه مدت 120 ثانيه باعث ايجاد تغيير در تعداد تنفس و غلظت اشباع اكسيژن مي شود و نياز به اكسيژن درمـاني را در نـوزادان نـارس كاهش می دهد. بنا به گفته محققین , نتايج اين مطالعه مي تواند در خدمات بـاليني بـراي كمـك بـه برقراري ثبـات در تـنفس نـوزادان و كـاهش نيـاز نـوزادان بـه اكسيژن درماني به كار گرفته شود؛ كه اين خود مـي توانـد در كاهش عوارض اكسيژن درماني مؤثر واقـع گـردد . جزئیات بیشتر این تحقیق در فصلنامه مراقبت مبتني بر شواهد, بهار 1394, دوره 5, شماره 14منتشر شده است.
محققین:سهيلا كربندي ، سيده نرجس دهقانيان , شهناز پورآرين ، مريم سالاري