چرا زنان به مُد علاقه مند هستند

گستره مد به اندازه گستره زندگی انسان است و تمامی شئون آن را در برمی  گیرد. اگرچه، مد و مدگرایی همواره در میان همه نسل  ها و در همه دوره  ها وجود داشته، اما در دوره معاصر به  ویژه در چند دهه اخیر، به افراطی ترین حد خود رسیده است.

در این میان، مد لباس به  عنوان یکی از صنایع فرهنگی پرطرفدار جامعه معاصر ضمن برخورداری از نقشی تعیین  کننده در رشد اقتصادی جوامع، در انتقال ایده  های فرهنگی به سایر جوامع و رشد و پویایی هرچه بیشتر فرهنگ بومی به  ویژه در عرصه نمادها و جلوه  های عینی و ملموس فرهنگی، از نقشی غیرقابل انکار برخوردار بوده است.
به بیان محققان،  مدگرایی، به  ویژه در حوزه مصرف، ازجمله مطرح  ترین مسائل اجتماعی در عصر حاضر به شمار می  رود، که نه لزوماً برای رفع نیازهای زیستی، بلکه برای برآوردن اهداف اجتماعی صورت می  گیرد.

مد و مدگرایی پدیده ای است که کمابیش در میان همه اقشار وجود دارد. درواقع پدیده مد تنها اختصاص به اقشار مرفه جامعه ندارد و اقشار فرودست و کم  درآمد نیز درگیر مد و پیامدهای ناشی از آن می شوند. اما درکل، مدها بیشتر برای سلیقه طبقات مرفه جامعه طراحی می  شود و اولین کسانی که از مدها برای متمایز شدن استفاده می  کنند، عموماً طبقات مرفه جامعه هستند؛ حال طبقات ضعیف  تر جامعه که اکثراً نیم  نگاهی به نوع و شیوه زندگی طبقات مرفه دارند، بعضا در جهت همرنگی با آن  ها حرکت کرده و با پیروی کردن از سبک زندگی آن  ها، سعی در از بین بردن فاصله  های طبقاتی دارند.
این موضوع مهم، سوژه یک فعالیت پژوهشی شده که توسط محققانی از دانشگاه حضرت معصومه (س) قم اجرا گردیده است. در این تحقیق، دلایل و پیامدهای گرایش زنان جامعه ما به مد مورد ارزیابی علمی واقع شده است.
در این پژوهش، تعدادی از دانشجویان خانم دارای سن 18 تا 30 سال مشارکت داشته اند که از طریق مصاحبه، داده های مورد نیاز پژوهشگران را فراهم آورده اند. این داده ها سپس با استفاده از روش ها آماری و به کمک کامپیوتر مورد تجزیه و تحلیل واقع شده اند.
نتایج این پژوهش نشان داد که نیاز افراد به خرید برای تنوع  طلبی، تفریح و سرگرمی، وجود رفتارهای رقابتی، دوری از احساسات و حالات بد روحی و خودکم  بینی و همچنین رسیدن به رضایت خاطر حاصل از طریق مالکیت چیزهای جدید و نو در حال افزایش بوده و از عوامل اصلی مدگرایی محسوب می شوند.  
بنا بر این نتایج، در بسیاری از مواقع، مدگرایی به دلیل علل روان شناختی نظیر استقلال  طلبی و خودشیفتگی و یا برای ابراز مخالفت از طرف جوانان روی می  دهد.
حسین معینی، پژوهشگر گروه مدیریت دانشگاه حضرت معصومه (س) قم و همکارانش در این خصوص می گویند: «نیاز به جلوه  گری، یکی از نیازهای افراد در جامعه است. این نیاز، افراد را بر آن می  دارد که با تعویض و تغییر هرروزه لباس و آرایش خود و خریدن لباس  های گران  قیمت و مد روز، درصدد جلب  توجه دیگران برآیند و نگاه  های اطرافیان را به خود معطوف دارند».
به گفته آن ها، «از دیگر متغیرهای شناسایی  شده مؤثر بر مد، تأثیرپذیری از خانواده، دوستان و گروه  های مرجع است که ازجمله عوامل کلیدی مؤثر بر جوانان به سمت محصولات مد به حساب می آید. علاوه بر این، از دیگر عوامل تأثیرگذار بر گرایش به مد، می توان به عوامل موقعیتی یعنی موقعیت اقتصادی و فشار محیطی اشاره کرد».
این موارد همگی باعث می شوند پدیده مد که اصولا یک پدیده فرهنگی و هنری به حساب می آید و در جای خود ارزشمند است، دچار انحرافاتی شده و هزینه هایی گزاف را بر خانواده ها و جوامع مترتب گرداند.
قابل ذکر است یافته های علمی پژوهشی فوق که در صورت اثرگذاری بر مسئولان، می تواند موجبات مداخله های موثری را در خصوص این آسیب فراهم نماید، در فصلنامه ای موسوم به «زن و جامعه» منتشر شده اند. این نشریه با همکاری انجمن علمی ایرانی مطالعات زنان و دانشگاه آزاد اسلامی انتشار می یابد.

گزارش:محمدرضا دلفیه

 

No tags for this post.