تغذیه تعیین کننده جنسیت فرزند نیست
دکتر لادن گیاهی، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درخصوص ضرورت توجه به تغذیه در سلامت باروری و درمان ناباروری گفت: از آنجا که کیفیت و کمیت دریافت غذایی ما روی عملکرد تک تک سلولهای بدن، سیستم عصبی، سیستم هورمونی و ایمونولوژیک که برای حفظ قدرت باروری سالم ضروری است، تاثیر می گذارد.کیفیت و کمیت تغذیه همانگونه که بر روند پیری بسیاری از سلولهای بدن موثر است بر روند پیری سلولهای مرتبط با باروری هم، در بلند مدت تاثیر گذار است.
گیاهی تاکیدکرد: شاید نقش تغذیه در بیماریهای قلبی عروقی، دیابت و بیماریهای مزمن دیگر بیشتر جا افتاده است اما دقیقا نقش تغذیه در افزایش شیوع ناباروری به همان دلایل شناخته شده در بیماریهای دیگر مهم است . امروز به خوبی می دانیم الگوی مصرف غذایی نقش مهمی در پاسخهای هورمونی موثر در درمان ناباروری دارد. نوع دریافت پروتئین کربوهیدرات و چربی ها، میزان و نسبت بین دریافت پروتئین کربوهیدرات و چربی ، ضرورت تطابق زمانی دریافت غذا با تغییرات هورمونی در طی شبانه روز، وضعیت دریافت املاح و وضعیت آنتی اکسیانها و افزایش شیوع چاقی از سنین بلوغ از عوامل تاثیر گذار بر سلامت باروری هستند.
وی افزود: امروز شواهد علمی مهمی نه تنها نشان دهنده تاثیر تغذیه کوتاه مدت زوجین بر کیفیت اسپرم، بلوغ تخمک، کیفیت نطفه، لانه‌گزینی است بلکه تاثیر تغذیه بین نسلی را نیز در این مورد بسیار مهم می دانند. ضمن آنکه تغذیه دوران بارداری یک خانم نقش کلیدی در مهندسی سلامت فرزند او در آینده دارد.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا عنوان کرد: پروژه های بزرگی که در دنیا تأثیرات تغذیه دوران جنینی را روی سلامت نسل آینده و بروز بیماریهای مزمن بررسی می کند به‌خوبی تأثیر تغذیه در دوران پیش از جنینی و جنینی را بر نتیجه بارداری و نسبت جمعیتی پسر و دختر نشان می دهند.
دکتر لادن گیاهی در خصوص تغذیه و جایگاه آن در درمان ناباروری گفت: در چند سال اخیر تلاش های زیادی برای طرح این موضوع شده است اما مردم و حتی متخصصین آن مقدار که نقش تغذیه را در بیماریهای قلب و عروق و دیابت و پوکی استخوان می شناسند کمتر در مورد ناباروری می شناسند شاید یکی از دلایل آن، افزایش شیوع ناباروری در صده اخیر نسبت به صده های قبل است. در حال حاضر نیز نقش تغذیه در سلامت باروری بیشتر با چاقی و لاغری شاخته می شود، در حالیکه ارتباط چاقی با ناباروری همه داستان نقش تغذیه در سلامت باروری نیست.
وی افزود: چنانچه موضوع تغذیه در سلامت باروری از سطح تغذیه جامعه تا سطح مطالعات سلولی مولکولی مورد توجه قرار گیرد، هم در کاهش شیوع ناباروری در کشور و هم در بهبود نتایج درمان ناباروری اتفاقات بهتری خواهد افتاد.
متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی در ادامه خاطرنشان کرد: انجام مشاوره تغذیه برای زوج‌های نابارور از همان زمان شروع درمان ناباروری مهم است، زیرا با یک غربالگری ساده تغذیه و شناسایی الگوهای نامطلوب موثر تغذیه بر باروری با آموزش و مداخلات صحیح و شخصی سازی شده می تواند شانس موفقیت درمان ناباروری را افزایش دهد. کم نیستنند خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک که با اصلاح الگوی غذایی بدون نیاز به درمان های پیچیده به طور طبیعی باردار می شوند. همچنین سلامت تغذیه در حین بارداری بر سلامت مادر و جنین اثرات مهمی دارد که باز در این مورد نیز شاخص وزن به تنهایی بیانگر داشتن تغذیه بهینه نیست.
وی با اشاره به ملاحظاتی که در مشاوره تغذیه زوج‌های نابارور باید در نظر گرفته شود،گفت: توجه به سن، علت ناباروری، سایر بیماریهای همراه ، اقدامات قبلی انجام شده برای باروری، شرح حال دقیق پزشکی از خود فرد و در برخی موارد سوابق پزشکی خانوادگی، رژیم دارویی تجویز شده برای بیمار، مدت زمان تخمین زده شده تا شروع سیکل درمان ناباروری و شروع بارداری، وضعیت گوارشی، و بسیار بسیار مهم شرایط روحی و روانی فرد تجربیات فرد و باورهای او نسبت به تغذیه و باروری و باز بسیار مهم شرایط فرهنگی، اقتصادی و سلایق غذایی همه باید مور توجه قرار بگیرد.
گیاهی در پاسخ به اینکه آیا از نظر علم تغذیه، رژیم غذایی در تعیین جنسیت جنین مؤثر است یاخیر ،عنوان کرد: به طور کلی مطالعات انجام شده در انسان در این خصوص بسيار محدودند و بیشتر اطلاعاتی كه در خصوص تعادل يون‌ها و اسيديته مطرح است، برآمده از مطالعات حیوانی است. آنچه می‌توان بر اساس شواهد علمی با قطعیت در خصوص تعیین جنسیت گفت، افزایش شانس فرزند پسر در صورت دریافت کالری مناسب در وعده صبح و رساندن وضعیت متابولیکی مادر به شرایط بهینه است.
وی افزود: مطالعات اپیدمیولوژیک و جمعیت‌شناسی نیز تأیید می‌کند که گرسنگی‌های طولانی‌مدت، مثلاً در دوران جنگ و قحطی، شانس تولد نوزاد پسر را کاهش می‌دهد و به عبارت دیگر، چنانچه تعادل انرژی در مادر منفی باشد، شانس داشتن فرزند پسر در او کاهش می‌يابد. در واقع، کفایت دریافت انرژی وجود مقدار کافی گلوکز و به حداقل رسیدن نوسانات قند خون، برای لانه‌گزینی جنین پسر مهم است و به نظر می‌آید جنین پسر سیگنال‌هایی را به مادر صادر می‌کند که نیاز انرژی پایه را افزایش می‌دهد. بنابراین، در صورتی كه عادات غذایی مادر، مانند حذف یک وعده غذایی، سيگنال‌های گرسنگی را صادر كند، فرزند پسر شانس بقا كمتری خواهد داشت.
این متخصص تغذیه بااشاره به شواهد محدود تصریح کرد: یافته‌های موجود نمی‌تواند اساس توصیه به مردم باشد، اما متأسفانه این روزها دادن یک لیست بخور و نخور، بدون سند و مدرک علمی به زوج‌هایی که قصد تعیین جنسیت دارند، بسیار رایج است. در حالی که این توصیه‌ها نه تنها ارتباطی با افزایش شانس باروری جنین با جنسیت دلخواه ندارد، بلکه بدن مادر را با کمبودهای خاصی مواجه می‌کند. لازم است بدانیم هیچ رژیم غذایی یکسانی برای افراد مختلف وجود ندارد، زیرا رژیم غذایی بهینه باید بر اساس وضعیت فعلی و شرایط هر زوج، به صورت اختصاصی تنظیم شود.
گیاهی در پاسخ به اینکه آیا رژیم‌هایی که فقط بر کاهش وزن و شمارش کالری دریافتی متمرکزند، رژیم مناسبی برای حفظ سلامت باروری محسوب می‌شوند یاخیر،گفت:این سوال دو بخش بسیار مهم دارد. اول آنکه هر رژیم کاهش وزنی شانس موفقیت باروری را نه تنها افزایش نمی دهد بلکه برخی رژیم های کاهش ورن سیستم هورمونی، عصبی، ایمنی بدن را برای شروع بارداری مختل می کنند و اگر خانم در فرایند باردار شدن مشکلی پیدا نکند کمبودهای غذایی که در فرایند رژیم گرفتن غلط داشته بر سلامت بارداری او و جنینش تاثیر می گذارد. سریع کم کردمن وزن، گرسنگی کشیدن های طولانی، حذف منابع مهم ویتامین ها و مواد معدنی به بهانه کاهش وزن این روزها متاسفته استفاده ناصحیح از رژیمه ای کتوژنیک و اینترنی رژیم های باشگاهی که بر فروش مکمل ها تمرکز دارند همگی سلامت باروری بانوان را تهدید می کند.
بخش دوم در مورد کارایی کالری شماری است. نکته این است که محاسبه کالری تنها بخشی از فرایند تنظیم برنامه غذایی است چه بسا، کالری دریافتی خود را به درستی محاسبه و محدود کنید اما در آن محدوده کالری ،نسبت صحیح مواد مغذی که برای حمایت باروری و سلامت باروری مهم است را دریافت نکنید. کالری شماری بدون داشتن دانش صحیح تغذیه بسیار افراد را به اشتباه می اندازد و همین عدم نسبت صحیح دریافت مواد مغذی باعث افت متابولیسم، پیری زودتر تخمک ها و عدم تخمک گذاری مطلوب و بارداری مطلوب می گردد.
گیاهی در ادامه تصریح کرد: امروزه تحقیقات تغذیه و باروری صرفاً بر یک ماده غذایی یا تک‌نوترینت متمرکز نیست، بلکه محور مطالعات بررسی ارتباط الگوهای غذایی با باروری و ناباروری است. در مورد کربوهیدرات‌ها نیز مطالعات جالبی در خصوص میزان کل کربوهیدرات رژیمی و نسبت آن با پروتئین و چربی‌های دریافتی و همچنین، نوع کربوهیدرات دریافتی و ارتباطی که رعایت این نسبت‌ها می‌تواند با متابولیسم و قدرت باروری داشته باشد، انجام شده است. به‌طور خلاصه می‌توان گفت، اگر دریافت قندهای ساده به‌گونه‌ای باشد که به تشدید مقاومت به انسولین بینجامد، می‌تواند تاثیر سوء بر باروری داشته باشد. ارتباط مقاومت به انسولین با اختلالات مرتبط با ناباروری به ویژه اختلالات تخمک گذاری کاملا اثبات شده است.
این متخصص تغذیه در خصوص خواص ژل رویال و اینکه آیا باعث تقویت باروری می‌شودیا خیر ،تصریح کرد: از گذشته‌های بسیار دور ژل رویال، به‌عنوان یک ماده درمانی مؤثر برای بهبود باروری زنان و مردان مطرح شده است. ژل رویال منبع طبیعی اسیدهای آمینه و ویتامین‌های A,C,D,E و B است و درواقع یک انتی اکسیدان عالی است؛ اما اینکه دقیقا چه دوزی از ژل رویال برای چه مدت می تواند کمک کننده قدرت باردری در خانم ها باشد نیازمند انجام مطالعات بیشتر است. ژل رویال خالص بسیار گران است و متاسفانه خیلی از مکمل هایی که به اسم ژل رویال فروخته می شوند دارای مقدار بسایر ناچیزی ژل رویال هستند و هزینه فایده مصرف آن برای افراد توجیه ندارد. بر فرض فردی ژل رویال هم به عنوان آنتی اکسیدان عالی دریافت کرد اما اگر کلی الگوهای نامطلوب افزاینده ترکیبات کسیدان در بدن داشته باشد ژل رویال کمک مورد انتظار را نمی کند.
این موضوع در مورد همه مکمل های کمک باروری صدق می کند یعنی مصرف مکمل بدون اصلاح الگو و ترکیب مصرف غذایی اصلاح روشهای طبخ و زمان بندی صحیح دریافت غذا نمی تواند تاثیر مورد انتظار را در افزایش احتمال باروری داشته باشد.
وی در پایان تاکیدکرد: امیدوارم نقش تغذیه از پیشگیری تا درمان باروری فراتر از بحث چاقی، لاغری برای مردم و متخصصین شناخته شود. آنچه همواره بر آن تاکید می کنم خرد تغذیه است. آنچه ما را به سلامت می رساند داشتن تعادل تغذیه برپایه خرد تغذیه است. بسیار امیدوارم همسو با پیشرفت روش های نوین درمان ناباروی نظیر سلول درمانی و استفاده از سلولهای بنیادی نقش تغذیه برای ما در عملکرد سلولهای بنیادی و موفقیت درمان باروری در این حوزه تخصصی نیز شناخته شود .
No tags for this post.
