عدم وجود سواد رسانه ای مطبوعات را به تک گویی سوق می دهد

یک عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با سینا پرس در رابطه با لزوم وجود سواد رسانه ای در بین آحاد مردم، افزود: امروز بحث سواد رسانه‌ای  مبحثی جهانی است وتنها به کشور ما تعلق ندارد زیرا شبکه رسانه ای جهانی روز به روزگسترده تر و پیچیده تر می شود و عملکرد آن نیز به همان ترتیب پیچیدگی بیشتری پیدا می کند . در نتیجه احتمال فریب مخاطب و بستن راه فهم و درک درست او از پیام، بیش از پیش مطرح می شود. مخصوصا این که امروزه اشکال جدید و متنوعی از ارتباطات وجود دارد که پیچیدگی های آنها فهم و درک مخاطب را دشوار کرده است. 

دکترمحمد مهدی فرقانی، تصریح کرد: سواد رسانه ای به این معناست که مردم در سراسر جهان باید به پیچیدگی های این شبکه ارتباطی پی ببرند و نسبت به آنها آگاهی داشته باشند. به نحوی که هدف واقعی پیام را بفهمند و بتوانند به درستی آن را تحلیل و تفسیر کنند. این بدان معناست که  مردم باید تولید کنند گان پیام سازمان رسانه، مدیریت ومالکیت و اشکال مختلف تولید و انتشار پیام را بشناسند و نگاهی نقادانه به آن داشته باشند. البته نگاه نقادانه به معنای نگاه الزاما منفی و بدبینانه  نیست، بلکه نگاهی واقع بینانه است که هم ظاهر پیام را می بیند و هم خود پیام را می‌فهمد و تحلیل می‌کند .

این استاد دانشگاه تصریح کرد: در صورت وجود سواد رسانه ای مخاطب آگاه می تواند دست به گزینش محتواهایی که در خروجی رسانه ها قرار می گیرند بزند و این گونه تنوع عقاید و دیدگاه ها در نظام رسانه ای و مطبوعاتی کشور حاکم می شود. در چنین شرایطی هیچکس از داشتن تریبون برای بیان دیدگاه‌ها، عقاید و نظرات خودش محروم نیست و اصل تکثر در جامعه پیاده می شود.

فرقانی ادامه داد: از سوی دیگر باید در نظر داشته باشیم، که تکثر مطبوعات باعث رشد و شکوفایی جامعه می‌شود. چراکه تکثر به عقاید، نظرات و دیدگاه‌های گوناگون مجال عرضه و ارایه و تعامل داده و فرهنگ و استعدادها از طریق تعامل افکار است که می‌تواند رشد و ارتقا پیدا کرده و زاینده و بالنده شود، و گرنه در شرایط عدم تعامل و تک گویی هیچ گاه نمی توان از یک جامعه انتظار داشت که به رشد و بلوغ برسد.

وی تاکید کرد: در صورت عدم وجود سواد رسانه ای مطبوعات و رسانه‌های دولتی که هیچ رقابت و خطری را در کنار خود حس نمی کنند به تک گویی رو می‌آورند و این تک گویی در دراز مدت به هیچ وجه به نفع و صلاح جامعه نخواهد بود.

فرقانی ادامه داد: بنابراین لازم است که بحث سواد رسانه ای در قالب چند درس در کتاب های درسی از دوره ابتدایی تا آخر متوسطه و حتی در دانشگاه‌ها به شکل پیشرفته به عنوان درس عمومی همه رشته‌ها تدریس شود. زیرا امروزه بشر در همه جهان، در هر سن وهر شرایطی همواره در مواجهه با رسانه قرار دارد و اگر دانش لازم را برای این رویارویی نداشته باشد به احتمال زیاد فریب می‌خورد و استقلال عمل خودش را از دست می‌دهد.

وی در پایان به وضعیت مطبوعات و رسانه های کشورمان اشاره کرده و گفت: در کشور ما چون رسانه‌ها  از بدو تولد وابسته به دربار و دولت بوده اند و بعد به تدریج هم که توسعه پیدا کرده هنوز غلبه مدیریت و مالکیت دولتی در رسانه‌ها حاکم است مردم به طور تاریخی یک بدبینی سنتی نسبت به رسانه های ارتباطی دارند و با شک و تردید با آنها روبرو می شوند. یعنی به طور معمول در مواجهه با پیام های رسانه ای اغلب دنبال کاسه ای زیر نیم کاسه هستند که هدف و منظور عرضه این پیام چه بوده است وبه همین دلیل ما می بینیم که عملا در بسیاری از موارد آنها نمی توانند تاثیر مورد نظر را به جا بگذارند و اینکه مردم در ایران خود به خود در بیشتر موارد خوانش انتقادی از رسانه‌ها دارند و این در واقع خودش نوعی سواد رسانه ای است. گر چه این خوانش در بعضی اوقات خیلی افراطی و بدبینانه است ولی در مجموع مخاطب ایرانی موضعی انتقادی نسبت به رسانه‌ها به ویژه رسانه های داخلی دارد.

No tags for this post.