مأموریت غیرممکن

کیهان نوردان روسی، ولادیمیر لیاخف و الکساندر الکساندروف خود را از ماه ها قبل برای این سفر 50 روزه آماده می کردند. آنها باید ناو غول پیکر کاسموس 1443 را که از چند ماه قبل به ایستگاه مداری سالیوت 7 متصل شده بود، در مأموریتی 50 روزه بررسی می کردند.

موشک حامل ناو سایوز تی9 در ساعت 3 و 12 دقیقه سکوی شماره1 بایکونور را به مقصد مدار زمین ترک کرد. وقتی سفینه در مدار زمین قرار گرفت، مشخص شد یکی از دو صفحه باتری خورشیدی باز نمی شود. با این حال کیهان نوردان توانستند طبق برنامه پیش بینی شده، در روز بعد ناو خود را به سالیوت 7 برسانند و در ساعت 10 و 46 دقیقه به ایستگاه متصل سازند و برنامه پروازی خود را در این ایستگاه آغاز کنند. کارشناسان موسسه سازنده ناو سایوز یعنی «موسسه صنعتی انرگیا» به بررسی دلیل باز نشدن صفحه باتری خورشیدی پرداختند و به این نتیجه رسیدند که باید آزمایش های تکمیلی روی ناو بعدی انجام دهند تا از بروز حادثه مشابه جلوگیری کنند.

اوایل آگوست کیهان نوردان سایوز تی9 توانستند ماموریت بررسی و تخلیه کاسموس-1443 را به پایان برسانند و در 14 آگوست (23 مرداد) این سفینه از سالیوت 7 جدا شد تا سکوی پیوست دوم ایستگاه فضایی برای الحاق سفینه سایوز بعدی آزاد شود. طبق برنامه پیش بینی شده، پس از آمدن گروه بعدی، الکساندروف و لیاخف باید ایستگاه را به آنها می سپردند و به زمین برمی گشتند. این گروه مامور بودند باتری های خورشیدی کهنه سالیوت را که دیگر کم قدرت شده بود، تعویض کنند و لیاخف و الکساندروف تا پایان عملیات راهپیمایی فضایی و نصب باتری های خورشیدی جدید توسط فضانوردان تازه وارد باید در آنجا می ماندند.

اما بررسی جدید در ارتباط با ناو بعدی و آماده کردن آن برای پرواز باعث به تعویق افتادن یکماهه پرواز شد.

در 26 سپتامبر 1983 (4 مهر 1362) گنادی استرکالف و ولادیمیر تیتف در ناو سایوز تی10 قرار گرفتند تا به فضا پرتاب شوند. در این زمان لیاخف و الکساندروف به قول معروف مشغول بستن چمدان های خود برای بازگشت می شدند؛ اما مشکل فنی پیش آمد و پرواز به تاخیر افتاد. چند روز بعد قرار شد تیتف همراه با کیهان نورد دیگری به نام استرکالف عازم ایستگاه شوند. اما باز هم حادثه ای رخ داد. به این ترتیب دو فضانورد ساکن سالیوت 7 مجبور شدند برنامه پیش بینی شده برای آنها را به انجام رسانند و این کار را به شکل بسیار خوب صورت دادند. این دو نفر که قرار بود تنها 50 روز در مدار زندگی کنند، موظف شدند کارهای گروه بعدی را هم انجام دهند.

الکساندروف و لیاخف باید با انجام یک راهپیمایی، باتری خورشیدی فرسوده ایستگاه فضایی را با باتری های جدیدی که با ناو بدون سرنشین پروگرس برایشان فرستاده شده بود، تعویض کنند. آنها نه برای این کار آموزش دیده و نه تمرین کرده بودند؛ اما چاره دیگری نبود. برای آن که فضانوردان بدانند چگونه باید این کار را انجام دهند، گروهی از کارشناسان در استخر آموزشی مرکز آماده سازی کیهان نوردان، قدم به قدم کار را انجام دادند و فیلم این عملیات برای لیاخف و الکساندروف پخش شد. آنها این فیلم را که با دستگاه ویدئویی ایستگاه ضبط شده بود چند بار تماشا کردند تا برای انجام عملیات راهپیمایی فضایی آماده شوند. اما زمانی که قرار شد لباس های فضایی اورلان را که مخصوص راهپیمایی است و در انبار سالیوت قرار داشت، آزمایش کنند دیدند لباس سوراخ شده است! مجبور شدند با همان پارچه و چسب و وسایلی که در سالیوت وجود داشت لباس ها را وصله کنند . در حالی که خطر خروج هوا از این لباس ها تهدیدشان می کرد، دست به راهپیمایی بزنند تا باله های باتری خورشیدی کهنه را تعویض کنند.

قبل از آغاز عملیات تعویض باتری ها، الکساندروف دوربینی تلویزیونی را در بیرون ایستگاه روی یک بازوی متحرک نصب کرد تا کارشناسان مرکز هدایت پرواز دقیقا بر جریان راهپیمایی نظارت داشته باشند و در صورت بروز مشکل، کیهان نوردان را راهنمایی کنند. در این زمان باله های باتری خورشیدی به صورت تاشده با یک وسیله حمل که روی بدنه ایستگاه حرکت می کرد تا محل نصب برده شدند. نزدیک به 50 دقیقه ایستگاه فضایی در بخش شب زمین و خارج از منطقه زیر نظر مراکز نظارت زمینی و کشتی های ارتباطی در اقیانوس قرار داشت و فضانوردان منتظر ماندند تا ارتباط برقرار شود. سپس عملیات را آغاز کردند. جدا کردن باتری های فرسوده شامل 48 عمل مختلف بود و فضانوردان برای نصب باله های جدید باید 189 کار مختلف را انجام می دادند و این همه فعالیت باید ظرف چند ساعت محدود انجام می شد و آنها حداکثر شش ساعت وقت و ذخیره هوایی در کپسول داشتند. با وجود این، کارشناسان در مرکز هدایت پرواز ترجیح دادند کار در دو مرحله انجام شود. جالب آن که دیدن عظمت کیهان و تلالو زرورق های پیچیده شده به دور باتری ها که به شکل زیبایی از سالیوت دور می شد، باعث شد آنها مدتی از خود بیخود شوند و به نظاره آن بپردازند که از چشم مرکز هدایت پرواز دور نماند و آنها بعدها برای این اتلاف وقت توبیخ شدند!

سرانجام آنها توانستند طبق برنامه، خود را به محل نصب باله های باتری خورشیدی برسانند و با تلاشی درخور تحسین، کار را به نحو عالی به پایان برسانند. جالب آن که در هر دو راهپیمایی اول و دوم، دو کیهان نورد دیگر همزمان کار در استخر آموزشی برای راهپیمایی فضایی لیاخف و الکساندروف را شبیه سازی می کردند.

این عملیات ظرفیت برق را در سالیوت 7 حدود 800 وات افزایش داد. به این ترتیب الکساندروف و لیاخف کاری نشدنی انجام دادند و نام خود را در تاریخ ماجراجویی های فضایی به ثبت رساندند.

سرانجام سفر پردرد سر لیاخف و الکساندروف در ساعت 16 و 40 دقیقه 23 نوامبر 1983 (2 آذر 1362) با جدا شدن از ایستگاه فضایی به انتها رسید و ماموریتی که باید 50 شبانه روز ادامه می یافت، ساعت 19 و 58 دقیقه آن روز و پس از اقامتی که 149 روز و 10 ساعت و 45 دقیقه طول کشید با فرود ناو سایوز تی 9 در 160 کیلومتری غرب ژزکازگان قزاقستان پایان یافت.

منبع:جام جم آنلاین

No tags for this post.