برنج تراریخته بی خطر است
سال‌هاست این فناوری در ایران به دستاوردهای بالایی رسیده و اکنون بنا بر آمار رسمی، بیش از ۷۰۰ متخصص تراز اول کشور در حوزه‌های مهندسی ژنتیک و حوزه‌های مرتبط با آن فعال هستند اما همچنان این فناوری با نقدها و چالش های زیادی همراه است. یکی از چالش های بزرگ چند سال اخیر، بحث بی خطر بودن برنج های تراریخته است.
نیره خوش خلق سیما، مشاور بیوتکنولوژی سازمان حفاظت محیط زیست در این خصوص گفت: آیین‌نامه‌ای در سازمان حفاظت محیط زیست برای واردات،صادرات و رهاسازی محصول های تراریخته تدوین شده بود که این آئین‌نامه مورد اعتراض همه دستگاه‌های ذی صلاح از جمله وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت و وزارت علوم قرار گرفت. این آئین‌نامه فراتر از وظایف سازمان حفاظت محیط زیست و در کار دستگاه‌های دیگر دخالت کرده بود بنابراین کمیته بی‌طرف برای بررسی و رفع اشکالات این آیین‌نامه تشکیل شد و در حال حاضر ضمن رفع این اشکال ها و دخالت‌ها آیین‌نامه جدید در حال نهایی شدن است.
به گفته وی، این کمیته پنج آیین‌نامه در مورد نحوه ارایه مجوز تولید و واردات تدوین کرده است. یکی از موضوع ها قابل تامل در این حوزه آن است که از سال ۸۶ ذرت تراریخته وارد کشور می‌شود. تا سال ۹۳ کسی به این موضوع کاری نداشت اما زمانی که در سال ۹۳ صحبت از تولید گیاهان تراریخته مطرح شد نسبت به محصول های تراریخته حساسیت‌های بسیاری ایجاد شد.
مشاور فناوری و بیوتکنولوژی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: نمی‌دانیم چرا از سال ۸۳ تا ۹۳ هیچ کس حتی محیط زیست به فکر تمهیدهایی برای واردات محصول های تراریخته نبود و تنها زمانی که بحث تولید محصول های تراریخته در داخل کشور مطرح شد نسبت به این موضوع واکنش نشان داده شد.
وی با انتقاد از برخی نمایندگان مجلس اظهار کرد: تعجب می‌کنم که در تریبون مجلس برخی ادعا می‌کنند که کشورهایی که اقدام به صادرات محصول های تراریخته می‌کنند خود حاضر به مصرف آن نیستند در حالی‌که طبق قوانین، کشوری که محصول های تراریخته را صادر می‌کند حتما باید خودش مصرف کننده نیز باشند. آیین‌نامه‌ای به همین منظور نوشته شده است و ارزیابی خطر بر اساس همین آئین‌نامه انجام می‌شود.
خوش خلق سیما با اشاره به اینکه ارزیابی سرطان زا بودن یا نبودن محصول های تراریخته برعهده وزارت بهداشت است، گفت: پنبه تراریخته در صف مجوزگیری برای تولید قرار دارد. این موضوع با جزییات بررسی می‌شود. برای مثال تاثیر این پنبه روی حشره ها و خاک مورد بررسی قرار می‌گیرد و اگر تولید کننده پاسخ درستی نداشته باشد از دریافت مجوز محروم می‌شود.
وی در ادامه با اشاره به اینکه برای سال‌های آینده نیز برنامه‌ریزی شده است در مورد خطرهای ناشی از مصرف سم در کشت برنج گفت: بر اساس بررسی که کارشناسان معاونت انسانی سازمان محیط زیست انجام داده‌اند مصرف سم در کشت برنج بسیار خطرناک است.
مشاور فناوری و بیوتکنولوژی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: هنوز مجوز تولید برنج تراریخته داده نشده است اما بر اساس مطالعات دانشگاه علوم پزشکی یزد این برنج هیچ خطری برای گیاهان و جانوران ندارد. همچنین این برنج به خورد موش داده شده و نتیجه آزمایش نشان می‌دهد که هیچ خطری متوجه انسان نیست.
هنوز مجوز تولید برنج تراریخته داده نشده است اما بر اساس مطالعات دانشگاه علوم پزشکی یزد این برنج هیچ خطری برای گیاهان و جانوران ندارد. همچنین این برنج به خورد موش داده شده و نتیجه آزمایش نشان می‌دهد که هیچ خطری متوجه انسان نیست.
خوش خلق سیما با اشاره به اینکه محصول تراریخته تولید شده نباید تفاوتی با محصول مادر داشته باشد، گفت: فرد تولید کننده باید ثابت کند برنجی که از طریق انتقال ژن تهیه شده هیچ تفاوتی با برنج مادر ندارد و اگر طعم، کیفیت، نشاسته و پروتئین برنج تراریخته تولید شده با برنج مادر متفاوت باشد امکان و مجوز تولید و رهاسازی نخواهد داشت.
ورود سالانه ۱۲ میلیارد دلار محصول‌های غذایی به کشور
دکتر بهزاد قره یاضی، رییس انجمن علمی ایمنی زیستی نیز در این خصوص گفته است: محصول های تراریخته نتیجه پیشرفته‌ترین تحقیقات علمی هستند. این محصول ها به نحوی اصلاح شده‌اند که صفت مطلوبی به آن‌ها اضافه شود یا صفت نامطلوبی حذف شود و درنهایت دارای فواید بیشتری باشند. این محصول ها در مراحل تولیدشان به هیچ وجه از سموم شیمیایی استفاده نمی‌شود بنابراین فاقد بازمانده سموم هستند. از طرف دیگر این محصول ها آمده‌اند که هزینه‌های تولید را کاهش دهند و درواقع، دسترسی مردم را به غذای سالم و ارزان فراهم کنند.
رییس انجمن علمی علوم زراعت و اصلاح نباتات افزوده است: برخی از این محصول ها کیفیت‌های غذایی بالاتری دارند و مثلا دارای ویتامین آ و آهن بیشتر هستند. برخی دیگر به‌گونه‌ای اصلاح شده‌اند که می‌توانند در شرایط خشکی مقاوم باشند تا بدون اینکه ما این همه آب‌شیرین را در کشاورزی از دست بدهیم، بتوانیم بذرهای مقاوم با کم‌آبی را در کشاورزی داشته باشیم.
رییس پیشین امور تحقیقات و فناوری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ادامه داده است: اگر دسترسی به غذای کافی و مغذی را امنیت غذایی بدانیم، در حال حاضر در ایران امنیت غذایی داریم؛ ولی این امنیت به‌طور فزاینده‌ای وابسته به بیگانگان است و پایدار نیست. سالانه ۱۲ میلیارد دلار محصول‌های غذایی به کشور وارد می‌شود درحالی‌که سال ۱۳۸۴ وابستگی غذایی کشور ۲٫۴ میلیارد دلار بود. هم‌اکنون بیش از نیمی از کالری مصرفی کشور از محل واردات تامین می‌شود و ۸۵ درصد علوفه و خوراک دام کشور وارداتی است؛ بنابراین در تولید پروتئین و مواد لبنی هم به کشورهای دیگر وابسته هستیم.
نماینده ایران در مرجع ایمنی زیستی بیان کرده است: جریان فناوری‌هراس در کشور، همواره تاکید می‌کند در حوزه مصرف محصول ها تراریخته، کشورهای اروپایی مانع تولید و ورود این محصول ها می‌شوند؛ اما سالانه تنها ۳۳ میلیون تن سویای تراریخته با مجوز رسمی وارد اتحادیه اروپا می‌شود و جالب است که معدود کشورهایی مثل ترکیه که ادعای عدم مصرف تراریخته در مورد آن‌ها مطرح می‌شود، سویای خود را از کشورهایی مثل برزیل، آمریکا و آرژانتین تامین می‌کنند که تقریبا هیچ سویای غیرتراریخته ندارند!
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.
