خیابان ولیعصر دوباره جان می‌گیرد؟
محمدعلی نجفی، شهردار تهران اعلام کرده است که 740 درخت چنار 15ساله در 20روز آخر سال جاری در خیابان ولیعصر کاشته می‌شود.
مبنای اصلی این خبر، کمپینی است که شهرداری برای کاشت 740 نهال چنار در خیابان ولیعصر تشکیل داده و با تمرکز بر نقاطی شکل گرفته است که درختان چنار آن‌ها دچار آسیب‌دیدگی جدی شده‌اند. هدف از تشکیل این کمپین نیز احیاء چنارهای خیابان ولیعصر به عنوان یک جاذبه تفریحی و گردشگری و بازگرداندن حال و هوای خوش گذشته به یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین خیابان‌های پایتخت است.
«سرطان رنگی» خط زدن صورت مسئله است
محمد مختاری، مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران اعلام کرده است که چنارهای خیابان ولیعصر به «سرطان رنگی» مبتلا شده‌اند و باید به فکر احیاء و جایگزینی آن‌ها بود. اما درخصوص این مطلب که آیا واژه «سرطان رنگی»، واژه درستی هست یا نه و آیا اقدام برای جایگزینی این درختان، تصمیم به‌جایی هست یا نه، حرف و حدیث‌های زیادی وجود داردو شاید اساساً پرسش اصلی این باشد که دلیل مرگ ومیر چنارهای تهران چیست؟
همان‌طور که دکتر امید نوری، از متخصصان فضای سبز و استاد دانشگاه شهید بهشتی گفته است، واژه «سرطان رنگی» در ادبیات علمی در مورد بیماری‌هایی که درختان به آن‌ها دچار می‌شوند، جایگاهی ندارد و درواقع این تشخیص مبنای علمی درستی ندارد. براساس توضیحات دکتر نوری، مرگ و میر چنارهای خیابان ولیعصر بر اثر عوامل مختلفی صورت گرفته است؛ انواع آلاینده‌ها، بلندمرتبه‌سازی در حاشیه خیابان ولیعصر که مانع تابش کافی آفتاب به این درختان می‌شود، بتون کردن و سنگفرش کردن اطراف درختان، پیاده‌را‌ه‌سازی و انواع آفت‌ها ازجمله این عوامل هستند.
دلیل مهم دیگری بر مرگ و میر درختان چنار، پایین رفتن سطح آب سفره‌های آب زیرزمینی است؛ چراکه درخت چنار در چند سال اول پس از کاشت نیازمند آبیاری است، اما بعد از آن با وجود ریشه‌های بسیار بلند و عمیق خود دیگر به آبیاری احتیاج ندارد و عمدتاً از طریق سر ریشه‌های خود آب موردنیازش را از زمین بالا می‌کشد که می‌دانیم در بسیاری از نقاط تهران، سطح آب‌های زیرزمینی دچار افت محسوس شده است.
عملیات عمرانی نیز عامل موثر دیگری بر نابودی چنارهای تهران است، زیرا درختان چنار با ریشه‌های پراکنده‌ای که دارند به راحتی مورد هجوم عملیات ساخت و ساز و گودبرداری واقع می‌شوند و آسیب می‌بینند. به عنوان نمونه می‌توان از چنارهای روبروی ساختمان تاتر شهر نام برد که ظاهراً به دلیل ساخت و ساز مترو از بین رفته و قطع شده‌اند.
بر همین اساس دکتر نوری توصیه می‌کند که در ابتدا مشکل چنارهای خیابان ولیعصر شناسایی شود و پس از آن برای کاشت چنارهای جدید و جایگزین کردن آن‌ها با درختان بیمار اقدام شود.
به گفته این استاد دانشگاه، تا زمانی که مسئله اصلی و دلیل واقعی از بین رفتن درختان چنار خیابان ولیعصر شناخته نشود، کاشت درختان جدید هم نمی‌تواند کمکی به بهبود اوضاع کند و استفاده از واژه «سرطان رنگی» تنها به خط زدن صورت مسئله می‌انجامد. چراکه او مشکل اصلی درختان تهران را تا 99درصد مربوط به بیماری نمی‌داند و آن را به مدیریت نادرست شهری نسبت می‌دهد. اشتباهاتی که در نتیجه سوءمدیریت شهرداری تاکنون به وفور رخ داده است و جان درختان خیابان ولیعصر را گرفته است.
و اما محمد حقانی، رئیس کمیته محیط‌زیست شورای شهر سابق تهران نیز بر همین باور است که عوامل متعددی در کاهش تعداد درختان تهران دخیل است. او با کاشت چنارهای جدید موافق است و آن را اقدامی درست و به‌جا می‌داند. اما در خصوص سن و سال درختان چنار کاشته‌شده هنوز بحث و تردید وجود دارد، چراکه چنارهایی که برای کاشت در نظر گرفته شده‌اند، 15 ساله هستند و جابجا کردن درخت زنده نیز مقتضیات خود را دارد.
حقانی معتقد است که کاشت درختان چنار 2 ساله می‌تواند تاثیر و نتیجه بهتری بر احیاء چنارهای خیابان ولیعصر داشته باشد.
احیاء چنارهای ولیعصر، علمی و اساسی یا تبلیغاتی و نمایشی؟
هرچند که به راه افتادن این کمپین در آستانه نوروز، به خودی خود ارزشمند است و نشان می‌دهد که به این موضوع اهمیت خاصی داده شده است، اما واقعیت این است که این مشکل چندان هم به راحتی قابل حل نیست. درواقع مشخص نیست که آیا شهرداری تهران از نظر متخصصان گیاهشناسی برای کاشت و احیاء چنارها استفاده کرده است یا نه و اگر این اتفاق افتاده آیا دلایل مرگ و میر چنارها نیز بررسی و مشخص شده‌اند و با توجه به آن دلایل اقدامات احیاء و جایگزینی صورت می‌گیرد یا این کمپین و عملکرد آن صرفاً جنبه تبلیغاتی دارد و فاقد پایه و اساس درست علمی است؟
درنهایت مسئله‌ای که متخصصان بر آن تاکید می‌کنند این است که هرچند کاشتن درختان جدید به خودی خود عمل خوبی است اما تا زمانی‌که ریشه نابودی درختان سابق شناسایی نشود، این احتمال بسیار قوی وجود دارد که چنارهای جدید نیز به سرنوشت درختان قبلی دچار شوند. بنابراین توصیه بر این است که در ابتدا مشکلات درختان موجود بررسی شود و برای رفع و درمان آن‌ها اقدام شود و سپس برای کاشت درختان جدید و احیاء خیابان اقدام شود.
به گفته کارشناسان تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود که یکی از زیباترین خیابان‌های تهران بار دیگر به دوران اوج خود بازگردد و احیا شود و در غیر این‌صورت می‌توان گفت که تنها اقدامی نمایشی و تبلیغاتی برای جلب توجه در آستانه سال نو صورت گرفته است.
No tags for this post.
