چرا به کیمیا نیاز داریم؟

یکی از رویدادهای علمی کشور که در آستانه برگزاری آن هستیم، همایش ملی کیمیا به میزبانی دانشگاه خواجه ‌نصیرالدین طوسی است. همایشی که قرار است محلی برای ارتباط نزدیک‌تر صنعت و دانشگاه باشد و هر ماه در یکی از دانشگاه‌ها برگزار شود. ایده شکل‌گیری کیمیا بسیار ساده و شفاف است. مسئولان و مدیران نهادهای دولتی و خصوصی مانند شرکت‌ها و صنایع طرح مساله می‌کنند و مخاطبان که عده‌ای نخبه و ایده‌پرداز هستند، به دنبال یافتن پاسخی برای این مسائل هستند. مسائلی که براساس نیازهای واقعی جامعه مطرح می‌شود. تا اینجای کار همه چیز خیلی خوب و ایده‌آل به نظر می‌رسد. اما در اینجا یک پرسش بنیادین وجود دارد. به راستی رویدادهای علمی مانند کیمیا چگونه می‌توانند به معنای واقعی کلمه در توسعه علمی کشور موثر باشند؟

ترویج علم یا ترویج تفکر علمی؟
کشور ما در مرحله حساسی از تاریخ توسعه علمی خود قرار دارد. نخبگان ایرانی به این نتیجه رسیده‌اند که باید تفکر سنتی نسبت به علم را کنار زد و با علم مدرن جهانی آشنا شد. علم را در بسترهای مختلف به ثروت رساند و این ثروت را برای توسعه اقتصادی و افزایش سطح رفاه، آسایش و فرهنگ مردم هزینه کرد. یکی از موضوعاتی که در این راه موردتوجه قرار دارد، «ترویج علم» است. یعنی باید برای آموزش و ارتقای سطح دانش اقشار مختلف جامعه اعم از توده مردم گرفته تا طبقه دانشگاهی و صنعتی تلاش کرد. اما بدون شک ترویج علم به تنهایی کافی نیست. بلکه در پشت این موضوع، مفهومی نهفته است که باید به آن اهمیت بیشتری داد. زیرا چیزی که جوامعی مانند ایران را از غافله پیشرفت جهان عقب انداخته است، نداشتن «تفکر علمی» است.
آثار فقدان تفکر علمی را به راحتی می‌توان در مقیاس‌های مختلفی از جامعه ایرانی مشاهده کرد. به طور مثال یک کسب و کار کوچک را در نظر بگیرید که بدون مطالعه و اتخاذ روش‌های صحیح، راه‌اندازی و بعد از مدتی به ورشکستگی منجر می‌شود و هزینه‌های مختلف مالی و معنوی را به چند خانواده تحمیل می‌کند. یا در مقیاس‌های بزرگ‌تر در امور کشورداری، عدم بررسی دقیق و علمی یک تصمیم و اجرای آن، باعث ایجاد هرج و مرج و بحران‌های اجتماعی و اقتصادی می‌شود.
بسیاری از رویدادهای علمی – صنعتی کشور مانند کیمیا باید بتوانند در ابتدا ترویج تفکر علمی را در سرلوحه اهداف و چشم‌اندازهای خود قرار دهند و در این راه به طور عملی حرکت کنند.

زبان علم
یکی از آثار مثبت ترویج تفکر علمی، استفاده از زبان علم برای ارتباط بخش‌های مختلف کشور با یکدیگر است. علم متواضع و اصلاح‌پذیر است. علم هر گاه بفهمد اشتباه کرده، آن را متواضعانه قبول کرده و اصلاح می‌کند. به همین خاطر در یک رابطه علم‌محور، تعصب و مناقشه جایی ندارد.
ارتباط بین صنعت و دانشگاه، نقطه حساسی است که همایش کیمیا دست روی آن گذاشته است. ارتباطی که اگر موثر واقع شود، می‌تواند گره‌های کور کلاف توسعه علمی و اقتصادی کشور را باز کند. چیزی که دغدغه بسیاری از مسئولان و نخبگان کشور در سال‌های گذشته بوده است. اما مهم‌ترین الزام این رابطه به اشتراک‌گذاشتن زبان علم است. یعنی صنعت براساس بررسی‌های علمی به نیازسنجی بپردازد و این نیاز را به خوبی به بدنه دانشگاهی کشور منتقل کند. از آن طرف دانشگاهیان و نخبگان هم با رویکرد و تفکری علمی به دنبال یافتن ایده و راه‌حل و ارائه آن به صنعت باشند. بعد از این مرحله، باید ایده به صورت علمی اجرا و پایش شده و نتیجه‌گیری شود. هر جای این چرخه بنا به هر دلیل و ملاحظه‌ای، از مسیر علمی خارج شود، کار یا شکست می‌خورد و با به نتیجه مطلوب هم نخواهد رسید.
از آنجا که اساس همایش کیمیا، بر «ایجاد ارتباط» پایه‌ریزی شده است، باید بتواند زبان علم را در این ارتباطات نهادینه کند. بدون شک اگر زبان علم بین صنعت و دانشگاه به کار گرفته نشود، از بخش‌های مختلف جامعه نباید انتظار چندانی داشت. امید است تمام نهادها و شخصیت‌های درگیر در این برنامه با درک عمیق از این موضوع، کیمیا را به بستر و الگویی برای ترویج تفکر علمی تبدیل کنند.

منبع:علمنا

No tags for this post.