سرطان کودکان به مواردی از سرطان‌ها اطلاق می‌شود که در کودکان زیر 15 سال تشخیص داده می‌شود. در سال 2016 از هر 380 کودک زیر 15 سال 10 کودک به سرطان مبتلا شده‌اند و حدود 5 هزار نوجوان نیز در سن 15 تا 19 سالگی مبتلابه سرطان هستند.
این بیماری سومین عامل مرگ بعد از بیماری‌های قلبی، تصادفات و دیگر پدیده‌های طبیعی در کشور معرفی شده است و دومین عامل مرگ کودکان در کشورهای جهان سوم محسوب می‌شود.
ازآنجایی‌که حدود 25 درصد جمعیت کشور را افراد زیر 15 سال تشکیل می‌دهد، ابتلا به بیماری سرطان در کودکان می‌تواند تهدیدکننده سلامت در جمعیت جوان کشور باشد.
محققان معتقدند در مقایسه با سرطان‌های دوران بزرگ‌سالی، سرطان دوران کودکی زمان نهفتگی نسبتاً کوتاهی دارد و احتمال پیشگیری از آن بسیارکم است. شیمی‌درمانی اغلب به‌عنوان اولین روش درمان سرطان، با عوارض جانبی متعددی مانند تهوع و استفراغ، خستگی، عفونت، اختلالات تغذیه و مشکلات روحی روانی ازجمله افسردگی همراه است که موجب افزایش هزینه‌های بستری شدن کودک می‌گردد.
افسردگی به‌عنوان یکی از اختلالات رایج در کودکان مبتلابه سرطان، تأثیر منفی بر وضعیت عملکرد، کیفیت زندگی، مدت بستری و نتیجه درمان کودک بیمار دارد و می‌تواند منجر به سطح بالای خستگی و ناامیدی گردد.
در این خصوص، محققانی از دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، پژوهشی جالبی را انجام داده‌اند که در آن تأثیر دلقک درمانی بر افسردگی کودکان مبتلابه سرطان تحت شیمی‌درمانی مورد بررسی قرار گرفته است.
این مطالعه روی 77 کودک ۷ تا ۱۵ ساله مبتلابه سرطان تحت شیمی‌درمانی در یکی از بیمارستان‌های آموزشی شهر زاهدان انجام شده است و در آن، محقق با پوشیدن لباس دلقک به کودکان خوش‌آمد می‌گفت و به استقبال آنان می‌رفت.
سپس کودکان به مدت ۲ هفته و هر هفته ۲ جلسه ۲ ساعته در اتاق بازی بخش انکولوژی کودکان به همراه دلقک، در بازی‌های گوناگونی شرکت کردند. مقیاس افسردگی کودکان نیز قبل و بلافاصله بعد از مداخله به روش مصاحبه تکمیل گردید.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که دلقک درمانی باعث کاهش افسردگی در کودکان مبتلابه سرطان تحت شیمی‌درمانی می‌شود و با توجه به اثرات منفی افسردگی بر روند درمان این کودکان، به‌کارگیری این روش در بخش‌های بالینی کودکان می‌تواند توصیه گردد.
در این رابطه، فرشته نجفی، استادیار و محقق مرکز تحقیقات پرستاری جامعه دانشگاه علوم پزشکی زاهدان و همکارانش می‌گویند: «در تحقیق ما، دلقک درمانی باعث کاهش افسردگی در کودکان 15-7 سال مبتلابه سرطان تحت شیمی‌درمانی شد.
پرستاران به‌عنوان عضوی از تیم مراقبت و با توجه به تماس طولانی و نزدیکی که با کودکان دارند، می‌توانند از دلقک درمانی به‌عنوان روش غیر دارویی، بدون هزینه و مورد قبول کودکان استفاده نمایند».
این محققان معتقدند: «با توجه به این نتایج، پیشنهاد می‌شود در بخش خون و انکولوژی بیمارستان‌ها، اتاق بازی در نظر گرفته شود و در امر توانمندسازی پرستاران این بخش‌ها و آشنایی هرچه بیشتر آنان با شیوه‌های دلقک درمانی اقدامات جدی صورت پذیرد».
نجفی و همکارانش که یافته‌های این پژوهش را در فصل‌نامه «پرستاری کودکان» منتشر کرده‌اند، اجرای تحقیقات بیشتر با حجم نمونه بالاتر در محیط‌های مختلف و بازه‌های زمانی طولانی‌تر و همچنین بررسی اثرات دلقک درمانی بر سایر متغیرهای روان‌شناختی و جسمی ازجمله اضطراب و خستگی را ضروری برشمرده‌اند.
گزارش: محمدرضا دلفیه
No tags for this post.